Γιώργος Σύρμας / Το φως της καθημερινότητας
Η Σοφία Μαραθάκη και η Ομάδα Θεάτρου Ατοναλ παρουσιάζουν στο Θέατρο Τέχνης το έργο του αγαπημένου Βρεττανού θεατρικού συγγραφέα Dennis Kelly, Love and Money, που διεισδύει στον πυρήνα των προβλημάτων που αντιμετίζουμε καθημερινά στην εποχή μας. Οι πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες έρχονται σε σύγκρουση με την υπερκαταναλωτική μας κοινωνία και το ζήτημα του τι συνιστά την ευτυχία εγείρεται πιο επιτακτικό από ποτέ. Ο ηθοποιός Γιώργος Σύρμας μας μίλησε για την παράσταση που η ομάδα ετοίμασε με φροντίδα και αγάπη, για το έργο που μας αφορά άμεσα και μας καλεί να αναρρωτηθούμε πάνω στη δική μας θέση απέναντι στα πράγματα, για το θέατρο και τη χαρά που προσφέρει στις ζωές μας.
Τι σε συγκινεί στο έργο του Dennis Kelly; Τι νέο έμαθες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;
Για μένα το πιο συγκινητικό στο Love and Money είναι ο τρόπος με τον οποίο ξεπηδούν από το πουθενά, μέσα από μια σχεδόν κωμική ατμόσφαιρα, οι αδυναμίες των προσώπων. Τα «σκοτεινά» κομμάτια των ηρώων χτυπούν σαν απροειδοποίητο τσουνάμι. Θέλει μεγάλη μαεστρία για να το πετύχεις αυτό ως συγγραφέας. Χρειάζεται μαεστρία για να μην υπογραμμίζεις το δράμα, αλλά να το αφήνεις να υπάρχει εκεί δίπλα στην ανθρώπινη συνθήκη που θέλει όλα τα πλάσματα να επιζητούν τη χαρά, κι ας μην τα καταφέρνουν τελικά. Είναι σπουδαίος ο Dennis Kelly και η σκηνοθέτρια Σοφία Μαραθάκη είχε αφουγκραστεί απ’ την αρχή αυτήν την λεπτή γραμμή ισορροπίας μεταξύ τραγικού και κωμικού. Οι πρόβες που μοιράστηκα με τους τόσο εμπνευστικούς συναδέλφους, με βοήθησαν να αναγνωρίσω και στη δική μου καθημερινότητα κάποια από τα «σκοτεινά» και «φωτεινά» κομμάτια μου, που αναγκαστικά συνυπάρχουν καθώς ο χρόνος περνά και δεν μας δίνει κανένα λογαριασμό. Είμαι σίγουρος πως κάτι αντίστοιχο θα αναγνωρίσουν και οι θεατές.
Τι θέση πρέπει να έχει το χρήμα στην ζωή μας; Που αρχίζει και που τελειώνει η αξία του;
Έχουμε μάθει να ζούμε με το χρήμα. Δεν είμαστε απλά άνθρωποι περικυκλωμένοι από το σύμπαν του χρήματος – είμαστε μέρος του σύμπαντος αυτού, μέρος αυτού του συστήματος. Το να αγνοείς ή να θες να αγνοήσεις την αξία του χρήματος επειδή πιστεύεις ότι μπορείς να το κάνεις, δεν σε καθιστά αυτόματα ξεχωριστό. Και επειδή δεν έχω την εμπειρία να ζω σε μια κοινωνία όπου το να δουλεύεις και να αμείβεσαι, να νοικιάζεις σπίτι ή να πληρώνεις φόρους είναι επιστημονική φαντασία, θα πω πως θα ήθελα το χρήμα να υπάρχει στη ζωή μου με τέτοιο τρόπο ώστε η πιθανή έλλειψη ή απόκτησή του να μην διαταράσσει ανεπανόρθωτα την ψυχική μου γαλήνη. Θα την διαταράξει όπως και να ’χει. Το λιγότερο δυνατό κόστος επιζητώ.
Πώς μπορούμε να διαφυλάττουμε τις πραγματικές επιθυμίες μέσα σε μία πραγματικότητα που μας ωθεί να έχουμε συνέχεια νέες;
Ένα πολύ χρήσιμο πρώτο βήμα θα ήταν να συνειδητοποιήσουμε όντως τις πραγματικές μας επιθυμίες και ανάγκες. Πιστεύω ότι ο συνεχής αγώνας μας για να καλύψουμε καινούργιες επιθυμίες είναι η απόδειξη της άγνοιας του εαυτού. Στην πραγματικότητα, δεν ασχολούμαστε ειλικρινά με τον εαυτό μας. Ασχολούμαστε με όλα όσα μας απομακρύνουν από αυτόν. Αν σταθούμε για μια στιγμή μέσα στη μέρα και αναρωτηθούμε τι στο καλό θα μας έκανε ευτυχισμένους και ήρεμους, θα έχουμε κάνει μια αρχή. Θέλει δουλειά αυτό. Όσο αποφεύγουμε να σκαλίσουμε τι πραγματικά θέλει αυτό το πιτσιρίκι που γκρινιάζει συνέχεια μέσα μας, τόσο θα τρέχουμε λαχανιασμένοι πίσω από καινούργιες επιθυμίες.
Τι αποτελεί αξία στην εποχή μας και τι πρέπει να αποτελεί στην πραγματικότητα;
Με συγκινεί η αλληλεγγύη και η δοτικότητα. Και δεν έχουν εκλείψει παρά τον ανταγωνισμό και την ιδιοτέλεια που μας περιβάλει. Υπάρχουν χίλια δύο πράγματα ριζωμένα στην καθημερινή μας κουλτούρα που χρειάζονται ξεσκόνισμα, αλλά τα πράγματα θα ήταν καλύτερα αν κοιτούσαμε λίγο περισσότερο τον διπλανό μας. Και για αρχή εννοώ τον δικό μας άνθρωπο, τον σύντροφό μας, τον φίλο, τον συνάδελφο. Αν η ανοιχτωσιά μας απέναντι στους κοντινούς μας ανθρώπους ανθίσει κομματάκι περισσότερο, είναι βέβαιο πως όλο αυτό θα αρχίσει γρήγορα να διαχέεται και παραέξω.
Πώς μπορούμε να αντισταθούμε στους ρυθμούς που μας επιβάλλει η σύγχρονη πραγματικότητα;
Καθένας βρίσκει το δικό του καταφύγιο ησυχίας ανάλογα με τις ανάγκες και τις εμπειρίες του. Οι περίοδοι της καραντίνας ήταν για μένα αποκαλυπτικές. Ξαφνικά οι καθημερινοί μου ρυθμοί μηδενίστηκαν και κατάλαβα πόσο πολύ το είχα ανάγκη όλο αυτό. Είχα ανάγκη μια ησυχία, ένα διάλειμμα. Δεν είναι τυχαίο ότι ξεκίνησα να προσέχω τον εαυτό μου λίγο περισσότερο, γιατί αντιλήφθηκα τι ευλογία είναι να έχεις αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα χωρίς το άγχος και το τρέξιμο να σε καταβάλει. Όταν το πράγμα επανήλθε στην πρότερη κατάσταση, άρχισα κι εγώ να κατρακυλώ ξανά, να παρασύρομαι από τους γνώριμους ρυθμούς. Απλά πλέον υπάρχει το βίωμα, η εμπειρία. Πάνω σε αυτό πατάω και πορεύομαι. Πήρα μια ιδέα τι χρειάζομαι για να είμαι περισσότερο ήρεμος, και με την πρώτη ευκαιρία, προσπαθώ να δημιουργήσω ξανά και ξανά τις ιδανικές συνθήκες. Δεν πετυχαίνει πάντα, αλλά επιμένω, τι άλλο να κάνει κανείς…
Το θέατρο που βρίσκεται μέσα σε όλα αυτά; Έχει τη δύναμη να διαμορφώσει καταστάσεις και συνειδήσεις;
Το θέατρο είναι χαρά. Και μιλάω από την πλευρά του θεατή, γιατί από την πλευρά του επαγγελματία το θέατρο είναι δουλειά, και μάλιστα δύσκολη. Αλλά πιστεύω βαθιά ότι ως μορφή τέχνης, το θέατρο οφείλει να είναι χαρά. Οφείλει να δωρίζει χαρά και συγκίνηση. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που διαμορφώνουν συνειδήσεις. Ένα κακοποιητικό οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον διαμορφώνει συνειδήσεις και συμπεριφορές. Είναι το θέατρο πιο δυνατό από ένα τέτοιο περιβάλλον; Δεν είμαι καθόλου σίγουρος. Αυτό για το οποίο είμαι σίγουρος είναι ότι το θέατρο μπορεί να δώσει εναλλακτικές. Μπορεί να σου προτείνει έναν δρόμο, να σε κάνει να σκεφτείς πράγματα που ενδεχομένως δεν σε είχαν προβληματίσει ποτέ. Και αυτό είναι μεγάλο κέρδος. Ατομικό και κυρίως κοινωνικό. Και το λέω αυτό γιατί η χώρα αυτή χρωστάει την ταυτότητά της στην τέχνη, και κατά συνέπεια χρωστάει μεταξύ άλλων και στο θέατρο. Και είναι βαθιά αποκαρδιωτικό όταν συνειδητοποιείς πόσο απαξιωτικά αντιμετωπίζεται οτιδήποτε καλλιτεχνικό μπροστά στη λαίλαπα των επιχειρηματικών σχεδιασμών και του κέρδους, για να επιστρέψουμε έτσι και στον σπουδαίο Dennis Kelly.
Είσαι αισιόδοξος; Τι σου δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;
Παρά την έμφυτη σχεδόν τάση μου να γκρινιάζω, πιστεύω πως ναι, είμαι αισιόδοξος. Τις περισσότερες φορές, η καλύτερη απόδειξη της αισιοδοξίας είναι το να μην μένεις στάσιμος. Το να δοκιμάζεις που αισθάνεσαι πιο ασφαλής, που νιώθεις περισσότερο ο εαυτός σου, με ποιους ανθρώπους λαχταράς να περνάς τις μικρές σου στιγμές. Δύναμη μού δίνουν οι δικοί μου άνθρωποι – το ενδιαφέρον και η αγάπη τους. Στην πραγματικότητα, αυτό χρειάζομαι. Και νιώθω ευγνώμων που αυτήν την περίοδο της ζωής μου είμαι περικυκλωμένος από αγάπη. Ελπίζω να συνεχίσει έτσι το πράγμα! Αισιοδοξώ λοιπόν!
Love and Money του Dennis Kelly σε σκηνοθεσία Σοφίας Μαραθάκη στο Θέατρο Τέχνης
Συντελεστές
Συγγραφέας: Dennis Kelly
Μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς
Σκηνοθεσία: Σοφία Μαραθάκη
Συνεργασία στη δραματουργία: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Σχεδιασμός κοστουμιών: Όλγα Ευαγγελίδου
Επιμέλεια κίνησης: Βρισηίδα Σολωμού
Πρωτότυπη Μουσική : Βασίλης Τζαβάρας
Βοηθός σκηνοθέτιδας: Κατερίνα Γεωργουδάκη
Εκτέλεση παραγωγής: POLYPLANITY Productions/ Βίκυ Στρατάκη
Βοηθός εκτέλεσης παραγωγής: Νίκος Χαραλαμπίδης
Κατασκευή σκηνικού: Νίκος Δεντάκης
Συμπαραγωγή: Ομάδα Θεάτρου ΑΤΟΝΑλ και Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
Παίζουν: Κατερίνα Μαούτσου, Άρης Μπαλής, Νάνσυ Μπούκλη, Γιώργος Σύρμας, Σοφία Μαραθάκη
Παραστάσεις
4/12 – 9/1
Δευτέρα – Τρίτη 21.00
Προπώληση
