Ο λόγος μας είναι μουσική. Μια μουσική προσωπική και ξεκάθαρη, που αν την ακούσει κανείς προσεκτικά θα κατανοήσει βαθιά τον εαυτό του, τον τόπο του και τους άλλους. Αυτούς με τους οποίους μοιράζεται και επιθυμεί να μοιραστεί. Η Φένια Παπαδόδημα σε συνεργασία με τέσσερις νέους ηθοποιούς την θεατρική ομάδα- φωνητικό σύνολο ‘’Tραγούδια από τον πρώτο όροφο’’, ετοίμασε την μουσική παράσταση ΝΕΚΥΙΑ – ΕΚ-ΣΤΑΣΗ, μία εντελώς πρωτότυπη εκστατική μουσική αφήγηση πάνω σε πειραματισμούς της σύγχρονης jazz και σε κείμενα του Ομήρου και του Παπαδιαμάντη. Μας μίλησε για την αφετηρία και την πορεία της παράστασης που θα παρουσιαστεί στο Θέατρο Τέχνης.

Πως επιλέξατε τα κείμενα πάνω στα οποία δουλέψατε;

Στην μουσική εκδοχή της παράστασης που θα παιχτεί στο Θέατρο Τέχνης τα περισσότερα αποσπάσματα κειμένων είναι από την Οδύσσεια σε μετάφραση του Δ. Μαρωνίτη. Υπάρχουν ακόμη κάποια αποσπάσματα από διηγήματα του Α. Παπαδιαμάντη. Εδώ και αρκετά χρόνια φέρω μέσα μου την αίσθηση ότι ο λόγος του Παπαδιαμάντη είναι η συνέχεια του ομηρικού λόγου. Εννοώ ότι σε μία γλώσσα που διαφέρει αρκετά από την αρχαία έχει καταφέρει να δημιουργήσει τον μαγνητισμό, τη δόνηση που χαρακτηρίζουν τα ομηρικά έπη, αυτή την ανεξήγητη δύναμη του παλμού της γλώσσας, ένα είδος «μαγείας», που μαγνητίζει τον ακροατή. Αυτός ο μαγνητισμός τόσο στον Όμηρο όσο και στον Παπαδιαμάντη έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαφορετικά επίπεδα αντίληψης της ιστορίας που τρέχουν παράλληλα στη συνείδηση του ακροατή! Αυτό είναι πολύ σπάνιο !

Τι σας γοητεύει στην προσωπικότητα και την ιστορία του Οδυσσέα;

Ο Οδυσσέας είναι εμείς. Όλες του οι περιπέτειες αντιστοιχούν σε εμπειρίες που όλοι μας έχουμε βιώσει. Το ταξίδι του είναι αλληγορικό, μεταφορά της υπαρξιακής αγωνίας, της ανάγκης μας να επιστρέψουμε, να βρεθούμε εκεί που νιώθουμε σπίτι μας. Αυτό όμως που κάνει τον Οδυσσέα να ξεχωρίζει τελικά από τους συντρόφους του είναι η εξυπνάδα και η «ευγενική του καλοσύνη». Όλοι μας ξέρουμε ότι ο Οδυσσέας είναι πολυμήχανος, πονηρός με κάποια έννοια, πολύτροπος…Το ότι όμως είναι καλός και ευγενής το μαθαίνουμε από τη μάνα του, όταν συναντιούνται στον Άδη. Κι ακόμη είναι ένας ήρωας που ξέρει να υπομένει τις δυστυχίες και τα βάσανα χωρίς να απελπίζεται, χωρίς να χάνει τον στόχο του. Αυτός είναι ο λόγος που για αιώνες ο ήρωας αυτός εμπνέει αναγνώστες και ακροατές και μας προκαλεί αυθόρμητα να ταυτιστούμε μαζί του!

Γιατί επιλέξατε την Μετάφραση της Οδύσσειας του Δ. Μαρωνίτη;

Η μετάφραση του Δ. Μαρωνίτη είναι συγκλονιστική γιατί μέσα από την απλότητά της κρύβει τόσα επίπεδα αντίληψης των νοημάτων και του ρυθμού του λόγου, που όσα χρόνια κι αν δουλεύω πάνω σ’αυτή, μέχρι σήμερα εκπλήσσομαι με τις αποχρώσεις της απόδοσης που έχει εφεύρει ο Δ. Μαρωνίτης, κάτι που μόνο ένας ηθοποιός θα μπορούσε να έχει κάνει.

Ακούω τους άλλους σημαίνει καταλαβαίνω, μπαίνω στη θέση τους, κατανοώ την δική τους πορεία, την δική τους ιστορία, την προσωπική τους Οδύσσεια, μέχρι να φτάσουν σε μένα… Νομίζω ότι και η έννοια της αγάπης του πλησίον είναι πολύ κοντινή σ’ αυτή τη θεώρηση της πραγματικότητας. Είναι απίστευτο πόσα πράγματα μπορεί να μας διδάξει ο ρυθμός όταν ξέρουμε ν’ ακούμε…

Πως εργαστήκατε για να δημιουργήσετε την παράσταση Νέκυια;

Η μουσική και ο λόγος είναι ένα. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίον προσέγγισα το κείμενο. Όταν το πρωτοδιάβασα και με συγκίνησε, ήμουν ακόμη «μετανάστης», εγώ η ίδια, ζώντας μακριά από την Ελλάδα, στο Παρίσι, και βιώνοντας τον δικό μου νόστο, την δική μου ανάγκη να επιστρέψω πίσω.
Έτσι προσέγγισα το κείμενο της Νέκυιας αρχικά με τη συνοδεία μιας αφρικάνικης άρπας, το γκόνι. Πρόκειται για μία άρπα που μπορεί να συνοδεύει ρυθμικά τον λόγο. Αυτό το όργανο είχα την τύχη να το ακούσω στο θέατρο του Πήτερ Μπρούκ ο οποίος είχε καλέσει αρκετές φορές τους γκριό, τους σύγχρονους αφρικάνους ραψωδούς από το Μάλι, να αφηγηθούν τη δική τους ιστορία με τον μοναδικό μουσικό τους τρόπο.
Παρακολουθώντας αυτές τις μουσικές αφηγήσεις, γεννήθηκε μέσα μου η βεβαιότητα ότι και οι αρχαίοι ραψωδοί κάτι αντίστοιχο θα έπρεπε να έκαναν, κάπως έτσι θα φάνταζαν στα μάτια των ακροατών, εντυπωσιακοί αφηγητές, συνδέοντας άριστα τον λόγο με τη μουσική, και δημιουργώντας αυτή την συγκέντρωση που υπάρχει σε μία τελετουργία… Φυσικά η ελληνική γλώσσα δεν έχει καμία σχέση με καμία αφρικανική διάλεκτο και πιθανόν και η μουσική το ίδιο, όμως ο τρόπος και ο στόχος μου φάνηκε κοινός. Έτσι λοιπόν άρχισα να συνδυάζω αφρικανικά μουσικά όργανα, αρχαίο κείμενο στο δακτυλικό εξάμετρο κι έπειτα στα νέα ελληνικά, δουλεύοντας πάνω στο ρυθμό του λόγου και τις μουσικές προεκτάσεις που αυτός υπαγορεύει, σε συνεργασία με μερικούς από τους πιο ταλαντούχους σύγχρονους τζαζ μουσικούς στην Ελλάδα, τους : Γιάννη Παπαδόπουλο στο πιάνο, Γιώργο Παλαμιώτη στο μπάσο, Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα, Λεωνίδα Σαραντόπουλο στο φλάουτο. Κι επειδή αυτή η περιπέτεια έχει ξεκινήσει χρόνια τώρα δεν θα μπορούσα να παραλείψω τους Νίκο Σιδηροκαστρίτη στα τύμπανα, Δημήτρη Θεοχάρη στο πιάνο και Γιάννη Παπαδόπουλο στο κοντραμπάσο.

Τι νέο έχετε ανακαλύψει με την εργασία σας πάνω στον λόγο σε σχέση με την μουσική;

Όταν ο λόγος προφέρεται μ’ έναν συγκεκριμένο παλμό, μία δόνηση που υποστηρίζεται από τη μουσική, τότε δημιουργείται στον ψυχισμό του ακροατή μία ιδιαίτερη κατάσταση προσήλωσης, μέθεξης με την συγκίνηση που φέρει το κείμενο σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο. Αυτό συμβαίνει και με τους σπουδαίους ηθοποιούς είτε συνοδεύονται από μουσικό όργανο είτε όχι. Κάνουν μουσική με τις λέξεις, τα συναισθήματα, τις εικόνες. Αυτή είναι και η αληθινή διάσταση της ποίησης. Είναι μουσική με λέξεις και εικόνες.

Είναι τα πάντα στην ζωή μας ρυθμός; Πως μπορούμε να διαχειριστούμε τον προσωπικό μας ρυθμό και πώς να τον κάνουμε να συμβαδίσει με τον ρυθμό των άλλων;

Ακούγοντας τους άλλους. Αυτός είναι ο πρώτος κανόνας και στη τζαζ όπως και σε κάθε αυτοσχεδιαστική μουσική. Ο ένας μουσικός οφείλει να ακούει τον άλλον για να μπορεί να παίξει απαντώντας σ’ αυτό που άκουσε. Για να μπορέσει να συνυπάρξει. Όταν κανείς ακούει, όταν μπαίνει στη θέση των άλλων πριν μιλήσει, πριν τοποθετηθεί, τότε παίρνει υποψιν του το ρυθμό των άλλων γύρω του.
Τότε απαντά στους άλλους δημιουργώντας πολυρυθμίες, κι επειδή πράγματι όλα είναι ρυθμός, η μουσική μας εκπλήσσει αποδεικνύοντας μας κάθε φορά πως μπορεί να ταιριάξουν τόσοι φαινομενικά άσχετοι μεταξύ τους ρυθμοί, δημιουργώντας ένα αρμονικό σύνολο.
Ακούω τους άλλους σημαίνει καταλαβαίνω, μπαίνω στη θέση τους, κατανοώ την δική τους πορεία, την δική τους ιστορία, την προσωπική τους Οδύσσεια, μέχρι να φτάσουν σε μένα… Νομίζω ότι και η έννοια της αγάπης του πλησίον είναι πολύ κοντινή σ’ αυτή τη θεώρηση της πραγματικότητας. Είναι απίστευτο πόσα πράγματα μπορεί να μας διδάξει ο ρυθμός όταν ξέρουμε ν’ ακούμε…

ΝΕΚΥΙΑ – ΕΚ-ΣΤΑΣΗ
Μουσική αφήγηση σε κείμενα Ομήρου και Παπαδιαμάντη

ΜΟΥΣΙΚΟΙ
Φένια Παπαδόδημα φωνή, γκόνι (αφρικάνικη άρπα), λαούτο, λούπες
Γιώργος Παλαμιώτης ηλεκτρικό μπάσο
Γιάννης Παπαδόπουλος πιάνο
Λεωνίδας Σαραντόπουλος φλάουτο
Παναγιώτης Κωστόπουλος τύμπανα

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Φένια Παπαδόδημα, Ευθύμης Χαλκίδης, Χριστίνα Κωστέα, Χρυσαλένα Χριστοπούλου, Παυλίνα Ζάχρα.

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν

Φρυνίχου
Φρυνίχου 14, Πλάκα
τηλέφωνο ταμείου: 2103222464

ΠΡΕΜΙΕΡΑ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017
Και μόνο για 4 Πέμπτες

Παραστάσεις Κάθε Πέμπτη από 12 Οκτωβρίου έως 2 Νοεμβρίου στις 21.15

Τιμές εισιτηρίων: 15€ | 10€ (μειωμένο – φοιτητικό) | 8€ (άνεργοι, ΑΜΕΑ)
προπώληση: www.viva.gr