Ένα έργο τέχνης είναι κλασικό όταν διατηρεί την αντισυμβατικότητά του στον χρόνο. Και παραμένει τολμηρό, ενίοτε και αυθάδες. Έτσι πέφτει πάνω του το βλέμμα του δημιουργού, του σκηνοθέτη και του θεατή που ανακαλύπτει τις προεκτάσεις του στην εποχή του. Ενά τέτοιο εγχείρημα αποτελεί η παράσταση του έργου Οι Τρελοί της Βαλένθια του Λόπε Δε Βέγκα που παρουσιάζεται στο Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή σε σκηνοθεσία Μιχάλη Καλαμπόκη. Η Αλεξάνδρα Βουτζουράκη που υπογράφει την μετάφραση και τη διασκευή του έργου, ενώ υποδύεται τον ρόλο της Εριφίλα, μας μίλησε για την δουλειά της πάνω στον χειμαρρώδη λόγο του Ισπανού συγγραφέα και την ερμηνεία του στην εποχή μας, για το σπαρταριστό έργο που πραγματεύεται θέματα έρωτα και τρέλας με τα όρια και τα βάθη τους, για την δυναμική του μέλλοντος και την αξία του παρόντος.

Τι σε συγκινεί σε αυτό το έργο, δεδομένου ότι το έχεις μελετήσει βαθιά; Ποιες νέες σκέψεις έχεις κάνει για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά;

Με εντυπωσιάζει το φιλοσοφικό υπόβαθρο αυτής της κωμωδίας καθώς προσεγγίζει το θέμα της «τρέλας» αλλά όχι με την στερεότυπη προσέγγιση που θα περίμενε κανείς από μια κωμωδία του 16^ου- 17^ου αιώνα. Υπάρχουν δύο κατηγορίες «τρελών» στο έργο οι «ψευτοτρελοί» που καταλαμβάνονται από το ερωτικό πάθος που τους κλέβει την λογική και οι γνήσιοι τρελοί- έγκλειστοι του ψυχιατρείου που είναι ουσιαστικά ποιητές, λογοτέχνες, καλλιτέχνες που βλέπουν τον κόσμο με έναν διαφορετικό τρόπο, όχι ρεαλιστικό. Μάλιστα ο ένας από αυτούς είναι η ίδια η περσόνα του Δε Βέγκα ενταγμένη στο έργο. Ένα κλείσιμο του ματιού από τον συγγραφέα που εντάσσει τον εαυτό του στον κόσμο της τρέλας. Με έκανε να σκεφτώ πως πολλές φορές άνθρωποι ιδιαίτεροι, αντισυμβατικοί και πολλές φορές πρωτοπόροι έχουν αντιμετωπιστεί ως «τρελοί» από το περιβάλλον τους και την κοινωνία ακριβώς γιατί ο τρόπος που βλέπουν τον κόσμο και την ζωή δεν ταιριάζει με την κοινή αντίληψη. Μην ξεχνάμε την στερεότυπη εικόνα στην κωμωδία του «τρελού επιστήμονα», κάτι που εμφανίζεται και στην κωμωδία μας στο πρόσωπο του γιατρού Πιζάνο.

Πως δουλέψατε για την παράστασή σας; Ποια φάση απόλαυσες περισσότερο;

Ο Μιχάλης Καλαμπόκης, σκηνοθέτης της παράστασης, επέλεξε να προσεγγίσει το έργο μέσα από την οπτική της Αμερικανικής σλάπστικ κωμωδίας. Το έργο χρειάστηκε να διασκευαστεί πολύ για να εξυπηρετηθεί η σκηνοθετική γραμμή και οι σχοινοτενείς ποιητικοί μονόλογοι αντικαταστάθηκαν με γρήγορες ατάκες προκειμένου να εξυπηρετηθεί ένας πιο γοργός ρυθμός. Νομίζω πως αυτή ήταν και η φάση που απόλαυσα περισσότερο. Καθώς ανέλαβα την μετάφραση και την διασκευή του έργου ήταν μια διαδικασία που μου έμαθε πολλά και μου άρεσε πολύ. Υπήρχε η ιδέα να παίξουμε και με τον Άγγλο ομότεχνο και σύγχρονο του Δε Βέγκα, Ουίλ. Σαίξπηρ. Η ενσωμάτωση αποσπασμάτων από τον Άμλετ αλλά μέσα σε ένα νέο θεατρικό σύμπαν ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση. 

Τι καθιστά ένα έργο κλασικό; Τι σε γοητεύει σε αυτά;

Η αντοχή στον χρόνο. Όταν ένα έργο, όσο δεμένο με την εποχή του κι αν είναι, διατηρεί έναν πυρήνα καθολικό και διαχρονικό επιβιώνει στον χώρο και στον χρόνο και επανέρχεται ξανά και ξανά αποκαλύπτοντας νέες πτυχές του. Αυτό με τραβάει στην κλασική δραματουργία σε όλα τις σχέσεις μου με το θέατρο (ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, θεατρολόγος, μεταφράστρια αλλά και ως θεατής). 

Ο έρωτας έχει πολλές μορφές ή έναν πυρήνα που μένει πάντα ίδιος;

Ο έρωτας είναι διάδικος. Μια σύνδεση, μια συμφωνία μεταξύ δύο ατόμων, με συνειδητά και ασυνείδητα χαρακτηριστικά, μοναδικά και ανεπανάληπτα. Όσες φορές κι αν ερωτευθεί ένας άνθρωπος στη ζωή του δεν είναι το ίδιο γιατί αλλάζει ο άλλος άνθρωπος στην εξίσωση. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιο εγχειρίδιο «χαρακτηριστικών του έρωτα» όσο κι αν προσπαθεί η λογοτεχνία, η ποίηση, η επιστήμη, το θέατρο να τον συλλάβουν. Επομένως δεν έχει απλά πολλές μορφές, έχει άπειρες μορφές. 

Επηρεάζεται από την εκάστοτε εποχή ή η ουσία του παραμένει αναλλοίωτη; Στην δική μας εποχή τι τον χαρακτηρίζει;

Σίγουρα επηρεάζεται από την εποχή γιατί οι άνθρωποι που ερωτεύονται είναι «παιδιά» της εποχής τους και της κοινωνίας του. Δεν νομίζω αν υπάρχει μια κοινή ουσία που μένει αναλλοίωτη αντιθέτως πιστεύω πως υπάρχει ένα «στερεότυπο» που προβάλλεται μέσα από την κοινωνία (σε όλες τις μορφές της- οικογένεια, τέχνη, θρησκεία, τηλεόραση, εκπαίδευση κ.α.) και προσπαθούμε να προσαρμόσουμε και να ερμηνεύσουμε τα συναισθήματά μας βάσει του στερεοτύπου αυτού. Στη δική μας εποχή νομίζω πως το στερεότυπο του «happily ever after», του μοναδικού έρωτα που όταν τον βρίσκεις μένεις μαζί του γιατί αυτός είναι τελεία και παύλα έχει αρχίσει να φθίνει. Αυτό είναι καλό, κατά τη γνώμη μου, γιατί επιτρέπει σε έναν άνθρωπο να φύγει από μια κατάσταση ή μια σχέση όταν ο έρωτας φύγει χωρίς ενοχές και κοινωνικό στιγματισμό.

Υπάρχουν στην ζωή διαφορετικές εκδοχές ή υπάρχει μόνο αυτό που συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή; Έχει νόημα να σκεφτόμαστε τις εναλλακτικές;

Σίγουρα υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές αλλά αυτή τη στιγμή ζούμε αυτή την εκδοχή, αυτή τη στιγμή που είναι μοναδική και υπέροχη και η πιο σοφή επιλογή είναι να την απολαμβάνουμε με όλες τις αισθήσεις μας χωρίς φόβο και δισταγμό. Τις εναλλακτικές τις σκεφτόμαστε όταν θέλουμε να αλλάξουμε πορεία ή να δοκιμάσουμε κάτι άλλο αλλά κοιτάζοντας μπροστά και όχι πίσω.

Στην μετά covid εποχή, πως βλέπεις τον θεατρικό χώρο; Τι έχει αλλάξει προς το καλύτερο και τι επιδέχεται βελτίωσης;

Ακόμα είναι μια εποχή που την ζούμε άρα δεν ξέρω αν μπορώ να την «δω» και να την αξιολογήσω. Αυτό που βλέπω και είναι πολύ θετικό είναι πως υπάρχει αναβρασμός καλλιτεχνικός σε όλα τα επίπεδα με πολλές παραστάσεις, νέα έργα, νέους σκηνοθέτες και ηθοποιούς κι αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι.

Στην πορεία σου, ποιες οι δυσκολίες και ποια η μεγαλύτερη χαρά;

Ειλικρινά δεν νιώθω ότι υπήρξαν δυσκολίες. Υπήρξαν εμπόδια που με έκαναν να αλλάξω πορεία, να επανεξετάσω κάποια πράγματα αλλά όλα αυτά με έφεραν εδώ που είμαι τώρα κι αυτό είναι ευλογία για μένα. Νιώθω μόνο χαρά κοιτώντας πίσω γιατί κυνήγησα τα όνειρά μου, πολλά από αυτά τα έζησα, γνώρισα και συνεργάστηκα με ανθρώπους αξιόλογους σε πολλά επίπεδα, έκανα φίλους ζωής και ακόμα ελπίζω και εύχομαι να με περιμένουν κι άλλες περιπέτειες στο μέλλον.

Είσαι αισιόδοξη για το μέλλον;

Νομίζω ότι δεν κρύβεται πως είμαι φύσει αισιόδοξη αλλά με τον καιρό έγινα και θέσει. Είναι ο τρόπος που αποφάσισα να βλέπω την ζωή. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχω επαφή με το περιβάλλον μου και τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω. Αντιθέτως, επειδή ακριβώς έχω αντίληψη της αβεβαιότητας των καιρών κάθε μέρα χαίρομαι την ρουτίνα της καθημερινότητάς μου.

Τι σου δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Η αίσθηση της παροντικότητας. Είμαι, τώρα, εδώ κι αυτό είναι πολύτιμο. Τώρα στη ζωή μου έχω κάποια πράγματα που αγαπώ και απολαμβάνω και θα τα αγαπώ και τα απολαμβάνω ξέροντας πως έχω μόνο το τώρα.

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία: Mιχάλης Καλαμπόκης

Μετάφραση, Διασκευή: Αλεξάνδρα Βουτζουράκη

Μουσική: Χρήστος Γαλίτης

Κίνηση, Χορογραφίες: Μιχάλης Καλαμπόκης

Σκηνικά: F&F

Κοστούμια: Κοραής Δαμάτης, Άννα Μαχαιριανάκη

Μακιγιάζ: Μαρίνα Μηλιάρη

Βοηθός μακιγιάζ: Μαριλένα Σούκερα

Κομμώσεις: Κατίνα Μπιλιούρη

Σχεδιασμός Φωτισμού: Αλέξανδρος Πολιτάκης

Φωτογραφίες αφίσας: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Φωτογράφηση, βίντεο – τρέιλερ, βιντεοσκόπηση: Πέτρος Πουλόπουλος

Ηχογράφηση, ηχητικό τρέιλερ: Βασίλης Σκαλτσής

Σπαθογραφίες: Θάνος Σκόπας

Επικοινωνία: Αντώνης Κοκολάκης

Διανομή:

Φλοριάνο: Mιχάλης Καλαμπόκης                                                                              

Εριφίλα: Αλεξάνδρα Βουτζουράκη                                                                           

Πιζάνο: Θωμάς Πανδής                                               

Λαϊντα: Χριστίνα Πάγκαλη                                                                 

Βαλέριο: Σωτήρης Καρκαλέμης                                                              

Φαίδρα: Νάνσυ Ρηγοπούλου                                                               

Τόμας: Θάνος Σκόπας                                                                 

Λιμπέρτο: Λάμπρος Καλογιάννης

Ρεϊνέρο: Αλέξανδρος Κλωτσοτήρας                                                           

Μάρτιν: Λευτέρης Αρβανιτόπουλος

Λεονάτο: Αλέξανδρος Σάβγκα                                                                                 

Πληροφορίες παράστασης:

Κάθε Παρασκευή στις 21.15

Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή Κάλβου – Καλαμπόκη

Αθανασίου Διάκου και Τζιραίων 13, Αθήνα, έξω από το Μετρό Ακρόπολης

www.athstage.gr

Tηλέφωνο κρατήσεων: 6948364859 (10.00 – 22.00)