Μυρτώ Γκόνη & Κωνσταντίνος Μπιμπής / Ο έρωτας ως πολιτική πράξη

Μια αληθινή ερωτική ιστορία -μια ιστορία που ένας άνθρωπος δίνει ένα κομμάτι του εαυτού στον άλλο, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί χώρο για να χωρέσει τον άλλο- συνιστά πολιτική πράξη. Σαν αυτές που πάνε κόντρα στις επιταγές μιας εποχής, στον χρόνο που τρέχει αψηφώντας τις βαθιές μας ανάγκες, στον φόβο της αποτυχίας. Για μια τέτοια ερωτική ιστορία μιλούν η Μυρτώ Γκόνη και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής με το έργο Forget me Not του Tristan Bernays που παρουσιάζουν στο Θέατρο Αλάμπρα κάθε Δευτέρα. Μας μίλησαν για τις επαγγελματικές τους επιθυμίες που τους οδήγησαν σε αυτή τη θεατρική συνάντηση και για την φύση της δουλειάς τους που τους θέτει σε μία διαρκή κίνηση. Για το θέατρο και την πυρηνική δυνατότητά του να πραγματοποιήσει μία αλλαγή. Για τον έρωτα και τον τρόπο που έχει να μεταβάλλεται και να μεταβάλλει.

Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο; Τι σας κίνησε προς αυτό;

Μυρτώ Γκόνη: Ψάχναμε πολύ καιρό για ένα έργο πάνω στο οποίο θα δουλεύαμε παρέα. Αρχικά προσπαθήσαμε να γράψουμε ένα έργο μόνοι μας, αλλά δεν πήγε έτσι όπως θα θέλαμε αυτή η προσπάθεια την δεδομένη στιγμή. Παρόλα αυτά, η συγγραφική διαδικασία μας βοήθησε να βρούμε το έργο που ψάχναμε, γιατί ήμασταν από την αρχή πολύ συγκεκριμένοι για αυτό που θέλουμε να πούμε. Έτσι οδηγηθήκαμε στην συγκεκριμένη επιλογή. Είναι ένα έργο που ανακαλύψαμε διαβάζοντας, το οποίο δεν έχει παιχτεί ξανά στην χώρα μας.

Ποιες νέες σκέψεις κάνατε για τους εαυτούς σας μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Δεν ξέρω αν είναι νέα αυτή η σκέψη που θα πω, αλλά δεν βρισκόταν στην επιφάνεια, ενώ τώρα έχει επιστρέψει πολύ έντονα. Σκέφτομαι πόσο πολύτιμο είναι να κάνει κανείς θέατρο με τους όρους του, με ανθρώπους που αγαπά και μοιράζεται τις ίδιες σκέψεις για το θέατρο, τους ανθρώπους και την ζωή, να λέει αυτό που θέλει από μια σκηνή με τον τρόπο που θέλει, χωρίς να παρεμβαίνουν οι όροι της αγοράς, της παραγωγής ή του ταμείου.

Μυρτώ Γκόνη: Χωρίς βέβαια να αγνοεί όλα αυτά. Η αγορά είναι οι άνθρωποι και σε αυτούς απευθύνομαστε. Αυτό που απολαύσαμε πολύ σε αυτή τη δουλειά είναι πως δεν υπήρξε έναρξη προβών ακριβώς. Συζητάμε καιρό για αυτή τη συνεργασία και όλα είχαν μία φυσική εξέλιξη από την συζήτηση μέχρι την παράσταση. Σαν η σχέση μας να είναι η τέχνη μας.

Πως ήταν η εμπειρία αυτής της δουλειάς που την κάνατε από την αρχή ως το τέλος εσείς;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Πολύ ωραία, πολύ μαλακά, με πολύ χρόνο. Δουλεύουμε αυτήν την παράσταση σχεδόν ένα χρόνο. Ήταν μία διαδικασία στα όρια της ιδανικής γιατί αφενός είχαμε όσο χρόνο χρειαζόμασταν και αφετέρου είχαμε και πολύτιμα διαλείμματα στα οποία μπορούσαν να καταλαγιάσουν όλα μέσα μας και να μπορέσουμε μετά να τα δούμε αλλιώς. Για μένα είναι ιδανικός αυτός ο τρόπος και ίσως ουτοπικός στην χώρα μας.

Μπορούν οι σχέσεις να αντέξουν στον χρόνο ή είναι καταδικασμένες να οδηγούνται κάποια στιγμή σε ένα τέλος;

Μυρτώ Γκόνη: Και ο χρόνος δίνει τελείες έτσι κι αλλιώς. Αυτό είναι ένα ερώτημα που εγώ προσωπικά δεν μπορώ να το απαντήσω, αλλά προσεγγίζοντάς το μέσα από την παράστασή μας θα έλεγα πως αξίζει να προσπαθήσουμε και να βρούμε τρόπους να κάνουμε την τελεία, άνω τελεία. Αξίζει να προσπαθούμε γιατί όσο περνάμε τα κύματα του χρόνου, η σχέση αποκτά νέα βάθη και πλάτη. Η αλήθεια είναι πως η εποχή της γρήγορης πληροφορίας που ζούμε, θέλει τις σχέσεις σύντομες και πυκνές. Είναι πολύ δύσκολο να επιμένεις και να είσαι σταθερός. Είναι σχεδόν πολιτική πράξη αυτό.

Είναι πολιτική πράξη γιατί όπως είπε ο Tiago Rodriguez δίνεις τον εαυτό σου σε έναν άλλο άνθρωπο και ταυτόχρονα χωράς τον άλλον μέσα σου;

Μυρτώ Γκόνη: Ναι. Γιατί τα όρια του εαυτού είναι το θέμα της εποχής μας. Οτιδήποτε συλλογικό έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Οπότε, το πως τοποθετείς τα όρια σου και το πως δίνεις χώρο σε έναν σύντροφο, είναι η πρώτη μεγάλη συλλογική πράξη.

Πως προσπαθεί κανείς για να αντέξει μία σχέση στον χρόνο;

Μυρτώ Γκόνη: Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Καταλαβαίνω όλους τους ανθρώπους που ηττώνται και δεν μπορούν να επιμείνουν. Κι εγώ έχω χάσει και χάνω κάθε μέρα. Επικεντρώνω στο να επιλέγουμε το καλό, να παρατηρούμε, να αγαπάμε και να πολλαπλασιάζουμε την αγάπη με την εμπειρία μας.

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Συμφωνώντας με όλα αυτά που λέει η Μυρτώ και λίγο πιο πρακτικά μιλώντας, μάλλον οποιαδήποτε σχέση, είτε είναι φιλική είτε αδερφική είτε ερωτική, νομίζω ότι για να αντέξει στον χρόνο πρέπει να γίνουν απαραίτητες αμοιβαίες υποχωρήσεις. Είτε των αναγκών είτε των επιλογών είτε του χώρου που διεκδικεί κάποιος. Πρέπει διαρκώς να κάνεις λίγο πίσω για να προσχωράει η σχέση.

Μυρτώ Γκόνη: Η διαδικασία μιας σχέσης είναι δημιουργική. Το παιχνίδι των ορίων πρέπει να γίνεται με τρόπο τέτοιο ώστε να μην καταρρέει το οικοδόμημα.

Ο έρωτας χαρακτηρίζεται από ένταση ή από βάθος;

Μυρτώ Γκόνη: Έχουμε εξασκηθεί στο να πιστεύουμε πως όταν αγαπάμε πονάμε. Δεν είναι πάντα έτσι. Όταν αγαπάμε δεν πρέπει να υποφέρουμε. Σίγουρα αυτό δεν είναι ένταση.

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Αυτό θεωρώ είναι χαρακτηριστικό της νεότητας. Νομίζω -και ελπίζω- πως καθώς μεγαλώνουμε αλλάζει ο τρόπος που βλέπουμε την ένταση. Από ένα σημείο και έπειτα την εντοπίζουμε στο βάθος.

Έχει πάντα τον ίδιο πυρήνα ο έρωτας ή αλλάζει ανάλογα με την εποχή και το κοινωνικό πλαίσιο;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Αν πυρήνας είναι αυτό που νιώθεις στο στομάχι, αυτό που ανεβαίνουν οι παλμοί σου, τότε δεν νομίζω ότι αλλάζει. Όλα τα υπόλοιπα όμως, αλλάζουν. Το πως φτάνεις στον έρωτα επηρέζεται βαθιά από την κάθε εποχή.

Τι σας κινητοποιεί περισσότερο: Δουλειά με οικείους συνεργάτες ή νέοι άνθρωποι προς εξερεύνηση;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Σίγουρα οι οικείοι συνεργάτες. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να θαυμάζουμε πολύ και να θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί τους. Αυτό είναι πάντα ένα θέλγητρο.

Πως είναι για έναν ηθοποιό οι δύο παράλληλες παραστάσεις και ενδεχομένως και κάποια ακόμη δουλειά ταυτόχρονα; Έχουν βελτιωθεί καθόλου οι συνθήκες εργασίας σας τα τελευταία χρόνια;

Μυρτώ Γκόνη: Αν δεν υπάρξουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας, δεν μπορούμε να μιλάμε για πραγματική βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς μας. Από εκεί και πέρα, από το 2021 και μετά, υπάρχει μία μεγαλύτερη προσοχή ώστε να μην είναι εντελώς ισοπεδωμένα τα πράγματα, όπως ήταν πριν τον covid. Σίγουρα πάντα πρέπει να έχουμε τον νου μας γιατί τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο.

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Το ερώτημα είναι γιατί με μία δουλειά ένας ηθοποιός δεν μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς.

Μυρτώ Γκόνη: Και επιπλέον πρόκειται για μία εποχική δουλειά. Είναι ένα συνεχόμενο κυνήγι του επόμενου. Είναι ένα ελεύθερο επάγγελμα και θέλει συνεχή επαγρύπνιση και προσπάθεια.

Έχει περιθώριο ο σύγχρονος άνθρωπος να μην έχει πολιτική συνείδηση; Μπορεί να μην ασχολείται με όσα συμβαίνουν;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Απ΄ότι βλέπουμε, όχι μόνο μπορεί, αλλά είναι και ο κανόνας. Δυστυχώς. Εμείς το θεωρούμε αδιανόητο. Έχουμε μάθει -με διαφορετικά ερεθίσματα ο καθένας- να φιλτράρουμε μέσα από την πολιτική θεώρηση του κόσμου οτιδήποτε συμβαίνει. Και η λέξη πολιτική ακόμα είναι μία ομπρέλα κάτω από την οποία βάζω τα πάντα. Από την συλλογικότητα και την αληλλεγγύη μέχρι την μουσική και την επιστήμη. Πρόκειται για έναν τρόπο να αντιλαμβάνεται κανείς τον κόσμο. Δυστυχώς βλέπουμε μία παγκόσμια προσπάθεια της άρχουσας τάξης και του εκτρωματικού καπιταλισμού να οδηγηθεί ο κόσμος σε μία τρομερή μοναξιά. Μέσα σε αυτή τη μοναξιά ο άνθρωπος θα καμωθεί πως δεν τον ενδιαφέρει τίποτα, μέχρι να μην τον ενδιαφέρει όντως.

Μυρτώ Γκόνη: Νομίζω ότι είναι σχεδόν επιβεβλημένο πια να μην ασχολείσαι. Φαίνεται πολύ έντονα στους εργασιακούς χώρους όπου συνευρίσκονται πολύ διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικές καταβολές και συνθήκες ζωής. Όμως πιστεύω βαθιά ότι είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να ασχολείσαι και να συμμετέχεις με όποιον τρόπο μπορείς και με όποιο όπλο διαθέτεις. Και εμείς τώρα κάνουμε μία παράσταση με θέμα τον έρωτα, αλλά όπως είπαμε και πριν, η τέχνη δεν είναι απαραίτητο να πραγματεύεται ένα αμιγώς πολιτικό θέμα για να αρθρώνει πολιτικό λόγο. Κάνουμε μια παράσταση για το πως δύο άνθρωποι επιμένουν μες τη ζωή κόντρα σε αυτό που προσπαθεί να τους συνθλίψει.

Τι μπορεί να φέρει αλλαγή; Το θέατρο μπορεί;

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Δεν γίνεται να μην πιστεύω ότι μπορεί να φέρει αλλαγή γιατί είναι και ο λόγος που το κάνω. Φυσικά πιστεύω ότι μπορεί. Και θα συνεχίσω να το κάνω γιατί πρόκειται για μία λαϊκή τέχνη που έχει δείξει τα δόντια της σε σημαντικές ιστορικές στιγμές. Και ελπίζω να τα ξαναδείξει.

Τι αποτελεί εκρηκτικό υλικό για εσάς στην καθημερινότητα;

Μυρτώ Γκόνη: Αυτό που με διαλύει στην καθημερινότητα είναι οι άνθρωποι που προσπερνάμε αδιάφορα κάθε μέρα. Με απασχολεί πολύ σε σχέση με το πως έχουμε μάθει να υπάρχουμε χωρίς να προσέχουμε συνειδητά τους άλλους γύρω μας. Αυτό γεμίζει με βενζίνη την δική μου μπαρουταποθήκη σε σχέση με το πως θέλω να ζω και με την τέχνη που θέλω να κάνω. Θέλω κάθε φορά να συμπεριλαμβάνω τους ανθρώπους.

Κωνσταντίνος Μπιμπής: Έχει ενδιαφέρον η διττότητα της έννοιας του εκρητικού υλικού. Για μένα πάντα υλικό εκρηκτικό αποτελούν οι άνθρωποι της ζωής μου. Και με τις δύο έννοιες. Και με την έννοια της κινητήριου δύναμης και με την έννοια της ανατίναξης. Είναι δύο λειτουργίες πολύ χρήσιμες και για την εξέλιξη μου την ανθρώπινη και γιατί αποτελούν την βεζίνη -αφού μιλάμε με όρους εκρήξεως- για την τέχνη μου.

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Γκιώνης