Κορίνα Κόκκαλη / Η ζωτική δύναμη της φροντίδας
H ομάδα JEUDi παρουσιάζει στο ΠΛΥΦΑ την παράσταση ROBA. Mια παράσταση σωματικού θεάτρου σε ιδέα της Ομάδας και σκηνοθεσία Κορίνας Κόκκαλη και Simon Gleave. Μια παράσταση για δύο σώματα που εξερευνούν το φως και το σκοτάδι τους για να καταφέρουν να φτάσουν το ένα το άλλο και να σταθούν σαν στήριγμα. Η Κορίνα Κόκκαλη μας μίλησε για την δημουργική πορεία της Ομάδας μέχρι την νέα τους δουλειά που εξερευνά την λειτουργία της φροντίδας προς ένα αγαπημένο πρόσωπο και την αξία της στην ζωή μας. Για την μνήμη του σώματος και την τις αντιδράσεις του στη συνθήκη της ασθένειας. Για το θέατρο και την δύναμη του να μιλά για ζητήματα ζωτικής σημασίας.
Τι κινητοποίησε τη νέα παράστασή σας;
Η παράστασή μας είναι ένα από τα γεννήματα της καραντίνας του 2020. Εκείνη τη χρονιά που κάπως όλα σταμάτησαν και ξεκίνησαν από την αρχή. Εκεί λοιπόν μαζί με τον σύντροφό μου Simon Gleave ανοίξαμε τη συζήτηση του τι μας κινητοποιεί προσωπικά και καλλιτεχνικά. Θελήσαμε να φτιάξουμε κάτι μαζί που να ενώσει τη δημιουργική μας πλευρά, δίνοντας του χρόνο και φροντίδα και με κύριο γνώμονα του να βρούμε τη δική μας δημιουργική διαδικασία, που να μας δίνει ευχαρίστηση και πληρότητα. Η αναζήτηση αυτή συνέπεσε με την εμφάνιση της Άνοιας, απόρροιας του Πάρκινσον στον αγαπημένο μου πατέρα, ο οποίος “έφυγε” το 2022. Η δυσκολία αλλά και η ομορφιά της συνοίκησης μαζί του μας έκανε με τον Simon να θέλουμε να ανακαλύψουμε περισσότερα γι’ αυτές τις παθήσεις, να βρούμε τρόπους να έρθουμε πιο κοντά του, να τον βοηθήσουμε και να επικοινωνήσουμε μαζί του. Η έρευνα αυτή μας έφερε μπροστά σε έναν καινούργιο κόσμο, με τους δικούς του ρυθμούς, κανόνες και εικόνες που σταδιακά έγινε η μαγιά, τα θραύσματα του ROBA.
Πως δουλέψατε για αυτή, καθώς προηγείται έρευνα τεσσάρων ετών;
Η συνθήκη των πρώτων δύο ετών ήταν πολύ ιδιαίτερη καθώς συμπεριλάμβανε την έρευνα μας στο σπίτι με τον πατέρα μου. Μελετούσαμε την κίνησή του, “παίζαμε” μαζί του, βρίσκαμε νέους τρόπους κίνησης και κινητοποίησης. Παράλληλα ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μόνοι μας με τον Simon στην Σχολή Χορού της μητέρας μου ανακαλύπτοντας την δική μας κίνηση και ιδέες που προέκυπταν από την εμπειρία μας στο σπίτι. Visa versa ό,τι ανακαλύπταμε μέσα στην αίθουσα τα φέραμε πίσω στο σπίτι και εμπλούτιζαν τη φροντίδα μας προς εκείνον. Ταυτόχρονα γεννιόντουσαν διάφορα ερωτήματα όπως “Είναι μέρα ή νύχτα;”, τα φώτα ανοιγόκλειναν, ο χρόνος άρχισε να παίρνει άλλη διάσταση κι άλλες μορφές και σταδιακά ένας κόσμος άρχισε να ξεπηδά μέσα από την καθημερινή μας εμπειρία.
Ταυτόχρονα ξεκινήσαμε να δουλεύουμε σε χρονικά διαστήματα με κάθε συνεργάτη μας ξεχωριστά , μελετώντας το υλικό, δουλεύοντας μαζί στο στούντιο τις εικόνες και συζητώντας από κοντά ή διαδικτυακά. Μέσα σ΄αυτά τα τέσσερα χρόνια χτίσαμε μια δημιουργική κοινότητα που περιλαμβάνει αξιόλογους δημιουργούς, θεραπευτές, επιστήμονες και φίλους.
Ποιες νέες σκέψεις έκανες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα; Τι νέο έμαθες;
Ο εαυτός μας προσδιορίζεται και επαναπροσδιορίζεται μέσα από τη σχέση μας με τους άλλους και το περιβάλλον μας. Ο εαυτός μου, ό τι κι αν αυτό σημαίνει χάθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα και αρχίζει πάλι να βρίσκει νέες συντεταγμένες. Σίγουρα έμαθα να δίνω φροντίδα σε ό τι κάνω με μεγαλύτερη προσοχή και συγκέντρωση και να προσπαθώ να βρίσκω τρόπους να μην “θρυμματίζω” τον εαυτό μου σε πολλά κομμάτια. Το κυριότερο που έμαθα είναι ότι όταν αγαπάς κάτι συνεχίζεις να το αγαπάς, να το φροντίζεις, να το εξελίσσεις, να ζεις μαζί του ακόμα κι αν δεν είναι πια όπως το ήξερες – ή δεν είναι πια τόσο όμορφο ή ξέρεις ότι αργά ή γρήγορα θα τελειώσει. Αυτή είναι και η ευτυχία και δυστυχία μας μαζί – ξέρουμε ότι είμαστε εφήμεροι, αλλά παλεύουμε για ό τι αγαπάμε και δημιουργούμε.
Πως αντιλαμβάνεσαι την φροντίδα προς ένα οικείο πρόσωπο;
Αχ η φροντίδα! Η φροντίδα θέλει σκέψη, οργάνωση και ανοιχτή καρδιά-ψυχή-μυαλό. Και κυρίως θέλει Φαντασία και Δημιουργικότητα. Προέρχεται από τη λέξη “φρην” που είναι το ίδιο το μυαλό.
Προσωπικά όπως βίωσα την φροντίδα είναι μια δύσκολη, μακρά διαδικασία που απαιτεί όλο σου το είναι. Παρόλ’αυτά το βασικότερο είναι ότι πρέπει να φροντίσεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Για παράδειγμα έτσι ξεκίνησα τον υπερβατικό διαλογισμό, από προτροπή και επιμονή του Simon, ο οποίος με βοήθησε να διατηρήσω τη διαύγεια του μυαλού μου και να βελτιώσω τον ύπνο μου ακόμα και όταν οι ώρες ύπνου μου ήταν ελάχιστες.
Πρέπει να μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ο άνθρωπος που πάσχει διατηρεί δύο ταυτότητες. Αυτή του ασθενή και αυτή της ίδιας του της προσωπικότητας. Αυτές οι δύο ταυτότητες πολλές φορές συγχέονται γι’ αυτό πρέπει να βρίσκεις τους τρόπους να επικοινωνείς και με τις δύο.
Χρειάζεσαι μια πολύ καλή ομάδα, κοινότητα που να μπορεί να σε στηρίζει σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Η συνεχή στήριξη από φίλους και συγγενείς είναι απαραίτητη. Πρέπει όλοι στην οικογένεια να μπορούν να προσφέρουν κάτι, έστω και μικρό. Μια επίσκεψη σε κάποιον που πάσχει από Ανοια ή Πάρκινσον, ή είναι μόνος είναι ζωτικής σημασίας. Η κατανόηση στην ψυχολογική ταραχή του ίδιο του φροντιστή είναι απαραίτητη.
Η πραγματικότητα σε φέρνει και με το σκληρό κομμάτι της ανυπαρξίας οικονομικής στήριξης από το κράτος. Και δεν μιλάω μόνο για το Ελληνικό κράτος αλλά και το Βρετανικό, όπου ζούμε μέρος της ζωής μας. Η πρακτικότητα μιας ζωής που βάση έχει το χρήμα και την παραγωγικότητα καταστρέφει κάθε ζωτικό και σημαντικό.
Πρέπει όλοι μας να επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή μας σε σχέση με τη Φροντίδα. Η Φροντίδα της υγείας, της ποιότητας της ζωής μας, της δημιουργικότητάς μας, της αποδοχής του άρρωστου, του άλλου πρέπει να είναι ο βασικός οδηγός μας ανεξάρτητα αν έχουμε βιώσει μια αντίστοιχη ιστορία στη ζωή μας.
Κάποια στιγμή όλοι μας θα χρειαστούμε τη Φροντίδα. Ο τι κι αν αυτό σημαίνει. Γι’ αυτό ας μην φοβόμαστε να φροντίσουμε εμάς και τους άλλους και να παλεύουμε γι’ αυτό μέχρι την τελευταία μας ανάσα.
Το σώμα έχει δική του μνήμη σε σχέση με το μυαλό; Πως μπορεί να την αξιοποιήσει ένα πρόσωπο που πάσχει;
Το ίδιο το πρόσωπο που πάσχει δεν μπορεί να αξιοποιήσει τη “σωματική” του μνήμη από μόνο του. Θέλει δουλειά από αυτούς που τον/την/τους περιτριγυρίζουν.
Στην περίπτωσή μας μιλάμε για δύο ξεχωριστές παθήσεις οι οποίες έτυχε να συμπέσουν.
Στο Πάρκινσον μιλάμε γενικότερα για την απώλεια αίσθησης του προσωπικού χώρου και κίνησης, της ιδιοδεκτικότητας και κιναισθησίας. Το σώμα μας μαθαίνει να κάνει τις βασικές του κινήσεις, όπως για παράδειγμα το να πιάνεις ένα ποτήρι για να πιεις νερό μέσα από μια λειτουργία του εγκεφάλου που κύριο ρόλο παίζει η Ντοπαμίνη. Η Ντοπαμίνη είναι υπεύθυνη για την επιβράβευσή μας όταν καταφέρνουμε κάτι. Έτσι μαθαίνουμε. Αυτή η “μνήμη” διατηρείται για όσο το σημείο του εγκεφάλου που συγκεντρώνει τη Ντοπαμίνη παραμένει υγιές. Σε έναν ασθενή με Πάρκινσον αυτό το κομμάτι χάνει το βασικό του συστατικό που παράγει ένα μαύρο υγρό και έτσι χάνουμε αυτή μας τη λειτουργία.
Έτσι πρέπει να “διδάξουμε” πάλι, κάθε μέρα στον άνθρωπο που πάσχει τις βασικές λειτουργίες. Πώς να πιει νερό, πώς να κουνήσει τους μύες του προσώπου του, πώς να πάει στην τουαλέτα, πώς να ντυθεί. Και αυτό γίνεται μέσα από συγκεκριμένες κινητικές ασκήσεις που πολλές ξέρουν οι γιατροί και φυσικοθεραπευτές, αλλά κυρίως μέσα από το παιχνίδι, την εφευρετικότητα και την επανάληψη.
Όσον αφορά τη μνήμη και το σώμα, σίγουρα το σώμα θυμάται κάποια πράγματα, τα οποία όμως μπορεί να μην έχουν τη “δική μας λογική”. Στην Άνοια λοιπόν πρέπει να καλωσορίσουμε το ταξίδι στον χρόνο και στη φαντασία, να αποδεχτούμε τον άλλο με τις συγκεχυμένες εμπειρίες του και να σεβαστούμε ότι μπορεί και να βλέπει πράγματα τα οποία εμείς δεν μπορούμε να δούμε. Εκεί λέμε Ναι και ποτέ Όχι. Εκεί δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου μπορεί ο άνθρωπός μας να νιώσει ελεύθερος να πει ό τι του κατέβει στο κεφάλι και εμείς να το δεχτούμε και να το μεταμορφώσουμε σε κάτι άλλο. Αν κάποιος που πάσχει μας ζητήσει να πάει σπίτι του, θα του πούμε ναι και θα τον πάρουμε μια αγκαλιά.
Τι σου δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;
Δύναμη και πίστη μου δίνει η επαφή με τους ανθρώπους που αγαπώ, που δημιουργούμε, με τα ζώα που φροντίζω και με φροντίζουν, με τη φύση και με την σκέψη ότι υπάρχουν δυνάμεις στο σύμπαν που δεν μπορώ καν να αντιληφθώ και να εξηγήσω και είμαι ευγνώμων γι’ αυτή την απειροελάχιστη στιγμή που υπάρχω.
ROBA
Mια παράσταση σωματικού θεάτρου σε ιδέα & σύλληψη της ομάδας JEUDi
Συντελεστές:
Ιδέα – Σύλληψη – Σχεδιασμός: JEUDi
Σκηνοθεσία: Κορίνα Κόκκαλη – Simon Gleave
Μουσική-Ηχητική Σύνθεση: Gary Salomon – Adam Clifford
Σκηνικός σχεδιασμός: Θάλεια Μέλισσα και JEUDi
Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου και JEUDi
Ηχητικός Σχεδιασμός: Γιώργος Χάνος
Βοηθός Σκηνοθεσίας: Μαρία Παπαχριστοδούλου
Video, Φωτογραφίες, Προωθητικό Υλικό: Χρήστος Συμεωνίδης
Κατασκευή κοστουμιών: Μαίρη Λημνιού
Ηλεκτρολογικές κατασκευές: Αντώνης Τσεβάς
Ειδική ηλεκτρονική κατασκευή: Θανάσης Δεμίρης
Εκτέλεση Παραγωγής: Andrei Mihnea Mandoiu
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Ερμηνεύουν: Κορίνα Κόκκαλη, Simon Gleave, Μαρία Παπαχριστοδούλου
Πληροφορίες :
Παραστάσεις : 11-12, 18-19, 25-26 Μαρτίου & 1-2 Απριλίου 2024, κάθε Δευτέρα & Τρίτη
Ώρα Έναρξης: 21:00
ΠΛΥΦΑ (Μεγάλη Αίθουσα 7Α)
Κορυτσάς 39, Αθήνα 104 47
Πληροφορίες: info@jeu-di.com
Εισιτήρια: 16€ (κανονικό), 12€ (μειωμένο: φοιτητές, άνεργοι ΟΑΕΔ, ΑΜΕΑ, Συνοδός ΑΜΕΑ, άνω των 65).
Προπώληση: Ticketservives.gr