Η εποχή μας απαιτεί να είμαστε ανήσυχοι, να ψάχνουμε σε βάθος, να παλεύουμε για όσα πιστεύουμε και να έχουμε μια ισχυρή στάση ζωής. Να κινούμαστε προς τα μπρος και να κρατάμε την επαφή μας με όσα προηγήθηκαν. Η Νεφέλη Μαϊστράλη αφουγκράζεται τις βεβαιότητες, τις ελπίδες και τους κινδύνους της εποχής και τα προσεγγίζει μέσα από το θέατρο. Θέατρο που παίζει, που γράφει, που μοιράζεται. Συμμετέχει στην παράσταση του έργου ΚΑΝΟΝΙΑ και ΤΡΟΜΠΕΤΕΣ -μαύρη κωμωδία λαμέ καταστάσεων- του Γιάννη Τσίρου που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου στο Θέατρο Εμπορικόν, ενώ υπογράφει το κείμενο της παράστασης Σπυριδούλες και την διασκευή του κειμένου του Γιάννη Μακριδάκη για την παράσταση Ήλιος με δόντια που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη. Μας μίλησε για τις όψεις και τις πλευρές της θεατρικής της δραστηριότητας, για την σημαντική συνεργασία της με τον Γιώργο Παπαγεωργίου, την αξία της συμμετοχής, της συζήτησης και της σύμπραξης.

Τι σου κέντρισε το ενδιαφέρον στο έργο του Γιάννη Τσίρου; Ποιες νέες σκέψεις έκανες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;

Πρωτίστως με ενδιέφερε γιατί πρόκειται για έναν Έλληνα συγγραφέα με πολύ γενναίο και σημαντικό δείγμα γραφής, οπότε ήταν τρομερά ενδιαφέρον να δουλέψω με δικό του υλικό. Η παράσταση αυτή έχει τόσο ρεαλιστικά, όσο και φαρσικά στοιχεία. Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι τέτοιο και ήταν μεγάλη πρόκληση το να συμμετέχω και βέβαια, να συνεργαστώ με τον Γιώργο Παπαγεωργίου που δεν είχαμε δουλέψει ξανά παρέα. Μετά έμαθα και τους υπόλοιπους συντελεστές και ήταν σίγουρο πως πρόκειται για μία δουλειά που θέλω να κάνω. Με αυτή τη δουλειά ακονίζω υποκριτικά εργαλεία και δοκιμάζω νέα πράγματα, οπότε οι νέες σκέψεις που έχω κάνει προκύπτουν από όσα συμβαίνουν πάνω στη σκηνή γιατί έχουμε πάρα πολλές ευκαιρίες να πειραματιστούμε. Το δεύτερο ζήτημα που με απασχόλησε είναι το θέμα του έργου που έχει να κάνει με το τραπεζικό σύστημα, οπότε μοιραία μπαίνω στην διαδικασία να κάνω συνδέσεις με την καθημερινότητά μας.

Ζούμε στο πλαίσιο ενός συστήματος που είναι φτιαγμένο να μας νικάει σε κάθε περίπτωση;

Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη, αλλά νομίζω πως το σύστημα μέσα στο οποίο ζούμε αυτή τη στιγμή -μετακαπιταλιστικό θα το χαρακτήριζα στην πραγματικότητα- έχει φτάσει σε σημείο πολύ σκληρό και απάνθρωπο. Οι μηχανισμοί είναι τόσο βαθιά ριζωμένοι που όντως μοιάζει να μας νικούν πάντα. Η παγίδα βρίσκεται στο ότι δεν μπορούμε να το αλλάξουμε και άρα ζούμε στο πλαίσιό του και προσπαθούμε για το καλύτερο μόνο εκεί. Όσο προχωράει η ζωή είναι αρκετά δύσκολο να μην παραδωθούμε τελείως στο σύστημα. Παλεύω κάθε μέρα για να αντισταθώ σε αυτό, μέσα από τις δουλειές μου και με την ομάδα μου. Ωστόσο ο βιοπορισμός είναι μια ζόρικη υπόθεση και μας αναγκάζει να περιοριζόμαστε σε έναν κόσμο δικό μας, προσωπικό και μοναχικό, χωρίς συλλογικότητα και χρόνο να σκεφτούμε αυτό που μας συμβαίνει.

Πότε πρέπει να εμπλακούμε σε κάτι -ακόμα κι αν πρόκειται για αδικία- όταν δεν μας αφορά και πότε να μείνουμε αμέτοχοι;

Η σκέψη μου είναι πως ο άθρωπος που εργάζεται γιατί έχει ανάγκη τα χρήματα, ίσως να μην φταίει ποτέ που δεν εμπλέκεται. Γιατί μετά γίνεται ήρωας και δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό. Ούτε γίνεται να ζητάμε από κάποιον να κάνει κάτι τέτοιο. Για αυτό υπάρχουν οι συλλογικότητες, για να δρούμε συνολικά. Σε αυτό πιστεύω πολύ. Από την άλλη είναι σημαντικό να μπορούμε να κάνουμε επιλογές και μόνοι μας, ώστε να συμμετέχουμε και να εμπλεκόμαστε σε αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει, για να εξασφαλίσουμε το καλύτερο για τους συναθρώπους μας, αλλά και για εμάς τους ίδιους.

Τι παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην ζωή μας: η καταγωγή, η τύχη ή η οικογένεια;

Νομίζω ότι η απάντηση βρίσκεται στο σύνολο αυτό των πραγμάτων. Αν μιλήσουμε όμως, για τα εργασιακά κυρίως, τότε ναι, η καταγωγή διαμορφώνει και τις επιλογές που μπορεί κανείς να κάνει. Από εκεί και πέρα, εννοείται πως παίζει ρόλο και η ατομική πρωτοβουλία και το κουράγιο που έχει κάποιος να παλέψει για αυτά που ονειρεύεται. Παλεύοντας, κάποια στιγμή μάλλον, κάτι θα συμβεί.

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αποδεχτούμε το διαφορετικό;

Γιατί νομίζω ότι υπάρχει ένας νεοσυντηρητισμός, που παρά την εποχή του political correct που προσπαθεί να βάλει όρια και να συμπεριλάβει, έχει ισχύ. Επειδή το διαφορετικό πάντα ξεβολεύει, βρίσκει απεναντί του αυτόν τον νεοσυντηρητισμό.

Ποια είναι μία επαναστατική πράξη στην δική μας εποχή;

Η συλλογικότητα σίγουρα. Το να μιλάμε επίσης. Όπως και το να γνωρίζουμε ιστορία. Νομίζω αυτό είναι ένα μεγάλο έλλειμμα, το οποίο σαν λαό μας φέρνει συνέχεια αντιμέτωπους με λάθη του παρελθόντος. Κι εγώ πρόσφατα ασχολήθηκα σε βάθος με την σύγχρονη ελληνική ιστορία και συνειδητοποίησα πόσο αποκαλυπτικά είναι αυτά που μπορούμε να μάθουμε και όσα μπορούμε να κάνουμε ως επαναστατικές πράξεις γνωρίζοντας ιστορία.

Έχεις και συγγραφική ιδιότητα. Από που αντλείς τα θέματά σου; Είναι η ιστορία η βασική σου πηγή;

Σίγουρα. Αυτό που κυρίως με ενδιαφέρει είναι το θέμα που θα καταπιαστώ να αφήνει ένα κοινωνικό και πολιτικό αποτύπωμα. Με ενδιαφέρουν οι αληθινές ιστορίες πολύ γιατί η ζωή, μας ξεπερνάει. Βέβαια, πιστεύω πως όλοι οι δραματουργοί εμπνέονται με κάποιο τρόπο από την ζωή. Το θέατρο γίνεται από ανθρώπους για ανθρώπους. Η ζωή μπορεί να σου δώσει υλικά που δεν φαντάζεσαι.

Τα αναζητάς ή σε βρίσκουν;

Έχουν συμβεί και τα δύο. Συνήθως κάτι ψάχνω και ψάχνοντας, πάω στο άλλο. Στους Αριστερόχειρες για παράδειγμα, ενώ ξεκίνησα να γράφω για τον εμφύλιο, έπεσα πάνω στο θέμα των παιδουπόλεων της Φρειδερίκης και αμέσως κατάλαβα ότι αυτός θα είναι ο θεματικός πυρήνας του έργου μου.

Τα έργα σου πάντα έχουν πολιτική διαστάση. Πόσο σημαντικό είναι να ασχολούμαστε με αυτό που συμβαίνει τώρα κοινωνικά και πολιτικά;

Νομίζω είναι αναγκαίο γιατί δεν γίνεται αλλιώς. Οι συνθήκες βέβαια, δεν ευνοούν να το κάνουμε, αλλά πρέπει να ασχολούμαστε με αυτά που συμβαίνουν, αν θέλουμε να παραδώσουμε κάτι καλύτερο. Αν μέσα σε αυτή την μη ιδανική κατάσταση, δεν βρούμε που στεκόμαστε και τι πιστεύουμε ώστε να θέσουμε τις δικές μας ερωτήσεις, θα είναι καταστροφικό. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ακόμα κι όταν δεν παίρνουμε κάποια συγκεκριμένη θέση αυτό αποτελεί και πάλι θέση απέναντι στην ιστορία και θα σημαίνει πολλά και για το παρόν και για το μέλλον μας.

Ποια από τις θεατρικές ιδιότητές σου απολαμβάνεις περισσότερο;

Το ένα τροφοδοτεί το άλλο ξεκάθαρα. Ενώ κάθε μία έχει μια τελείως άλλη λειτουργία, κινητοποιεί μέσα μου κάτι διαφορετικό που τροφοδοτεί το ένα το άλλο. Αντιλαμβάνομαι τα κείμενα με άλλον τρόπο όταν παίζω, ενώ γράφω σαν ηθοποιός.

Τι είναι πιο προκλητικό: Δουλειά με την ομάδα σου ή με νέους συνεργάτες;

Και τα δύο θέλω. Μου αρέσει πολύ να έρχομαι σε επαφή με νέους άνθρωπους, με ανανεώνει. Και παράλληλα με αυτόν τρόπο, φέρνω και κάτι καινούργιο στην ομάδα που είναι εξαιρετικά πολύτιμη και δεν θέλω σε καμία περίπτωση να χάσω, παρά τις δυσκολίες που έχει ένα τέτοιο εγχείρημα στην εποχή μας. Και βέβαια, η ομάδα, μου έχει χαρίσει το να γράφω, καθώς δεν ξέρω αν αλλιώς θα έφταναν τα κείμενά μου να δοκιμαστούν στην σκηνή.

Είσαι αισιόδοξη για το μέλλον;

Θέλω να πιστεύω στον άνθρωπο, θέλω να πιστεύω στους νέους. Θέλω να είμαι αισιόδοξη για να τους ενθαρρύνω να μην μασάνε. Επειδή υπάρχουν πολλά πράγματα για να φοβόμαστε, θέλω να ελπίζω ότι θα αντέξουμε και θα έχουμε δύναμη να παλεύουμε για την αλλαγή.

Τι σου δίνει πίστη και δύναμη στην καθημερινότητα;

Μου δίνει πολλή η δουλειά μου και οι άνθρωποι με τους οποίους έρχομαι σε έπαφη μέσω αυτής, με τους οποίους μπορώ να συζητάω. Έχει μεγάλη σημασία να ανοίγουν κουβέντες και διάλογοι. Να μιλάμε και να ακούμε. Μου δίνει δύναμη ο σύντροφός μου. Πιστεύω πολύ στην συντροφικότητα και την αγάπη. Και στην φιλία.

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Γκιώνης

ΚΑΝΟΝΙΑ και ΤΡΟΜΠΕΤΕΣ -μαύρη κωμωδία λαμέ καταστάσεων- του Γιάννη Τσίρου σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου στο Θέατρο Εμπορικόν