Ο Γιάννης Τσίρος αποτελεί απόδειξη πως το σύγχρονο νεοελληνικό θεατρικό έργο υπάρχει, αφουγκράζεται την κοινωνία μας και αναπνέει. Τα έργα του έχουν συνδεθεί με παραστάσεις που οι θεατές αγάπησαν γιατί πετυχαίουν αυτό που μόνο το καλό θέατρο μπορεί να πετύχει: Οδηγεί τους ανθρώπους σε μια βαθύτερη και ουσιαστικότερη αυτογνωσία. Αυτή τη περίοδο -παράλληλα με το έργο Ημέρα Κυρίου που ανεβαίνει στο Θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη- παρουσιάζεται στο Θέατρο Ιλίσια Βολανάκης το έργο Τα μάτια τέσσερα σε σκηνοθεσία Γιώργου Πυρπασόπουλου, ενώ το βιβλίο κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία απο την Κάπα Εκδοτική. Ο συγγραφέας μας μίλησε για την πορεία μέχρι την ολοκλήρωση ενός θεατρικού έργου και έπειτα μέχρι την παράστασή του. Για Τα μάτια τέσσερα και την αδικία που βρίσκεται στον πυρήνα του συστήματος δικαίου. Για τη δύναμη του θέατρου και την ανάγκη να συνεχίζουμε μπροστά.

Τι σας οδήγησε στο να γράφετε θεατρικά έργα και σενάρια;

Για να γράψεις ένα δραματουργικό έργο, χρειάζεται να ταυτιστείς με τον εσωτερικό κόσμο των προσώπων του. Να γίνεις μέρος τους για όσο διαρκεί η ιστορία τους, αλλά και κατά κάποιον τρόπο να προσδιορίσεις το μέλλον τους. Τελικά αυτή η συγγραφική διαδικασία μοιάζει να σε διαλέγει και όχι να την διαλέγεις εσύ.

Πως δουλεύετε για την συγγραφή τους;

Πρακτικά δουλεύω όπως κάθε εργαζόμενος. Τηρώ ωράριο, συνήθως αυστηρό, αν και κάθε φορά η δυναμική ενός έργου, μοιάζει να με κυριεύει όλο το εικοσιτετράωρο.

Η συγγραφή είναι αποτέλεσμα έμπνευσης ή πειθαρχίας;

Η έμπνευση μοιάζει με μια πυροδότηση. Που σημαίνει ότι εξαντλείται σύντομα. Από εκεί και πέρα αναλαμβάνει η επιμονή, κυρίως η εμμονή, αλλά και όλα αυτά τα όρια που θέτει η πειθαρχία.

Όταν γράφετε ένα θεατρικό έργο ενυπάρχει στο μυαλό σας η σκηνοθεσία του;

Η σκηνοθεσία είναι μια εντελώς διαφορετική διαδικασία από την συγγραφή. Μπορεί εύκολα να σε παρασύρει σε προσωπικούς κώδικες και ιδεοληψίες, οπότε αποφεύγω να σκηνοθετώ ενώ γράφω.

Πως είναι όταν το βλέπετε μέσα από τη ματιά ενός άλλου ανθρώπου;

Όταν ένα έργο τελειώσει, ήδη το βλέπω με τη ματιά ενός άλλου ανθρώπου. Πολύ περισσότερο όταν αυτό το έργο ανεβεί στη σκηνή. Παρόλα αυτά, για κάθε έργο μου, υπάρχει πάντα μια αίσθηση “πατρότητας”, που με κάνει να αγωνιώ για την πορεία και την αποδοχή του.

Τι κινητοποίησε τη συγγραφή του έργου Τα μάτια τέσσερα;

Διαβάζοντας κάποτε τον ποινικό κώδικα, με εντυπωσίασε ένας αστερίσκος στο ζήτημα της “Αντίστασης κατά της Αρχής”. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα πλημμελήματα, προέβλεπε φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, χωρίς εξαγορά ή αναστολή. Έμοιαζε με μια τρύπα στη βάρκα κάθε δημοκρατίας και δικαίου. Το βρήκα εξαιρετικά ύπουλο, αφού αυτός ο νόμος μπορούσε να καταργήσει κάθε άλλη συλλογική ή ατομική ελευθερία.

Πως νιώθετε για τα θέματα που πραγματεύεται τόσα χρόνια μετά; Πιστεύετε ότι θα υπάρξει εποχή που να μην είναι επίκαιρο;

Θα ήμουν αφελής, αν περίμενα στη διάρκεια σχεδόν μιας γενιάς να αλλάξουν θεαματικά τα πράγματα. Φοβάμαι μάλιστα ότι όσα χρόνια και αν περάσουν, κάθε εξουσία θα διαχειρίζεται έναν αντίστοιχο νόμο, κυρίως για την δική της προστασία, ακόμα και αν αυτό είναι σε βάρος των πολιτών.

Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστούν οι νόσοι της δικαιοσύνης;

Για να αντιμετωπιστούν οι “νόσοι” της δικαιοσύνης, θα πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστούν μια σειρά νοσούντων κοινωνικών ζητημάτων. Για παράδειγμα η μεγάλη οικονομική ανισότητα, η εξάλειψη της φτώχειας, να δοθούν πόροι για την παιδεία, την υγεία, να λειτουργήσουν τα εργασιακά δικαιώματα,  και κυρίως να δοθεί τόπος σε κάθε άνθρωπο, για την καλλιέργεια ενός αισθήματος δικαίου. Αυτό βέβαια μοιάζει να βάζει ψηλά τον πήχη, αλλά δεν είναι κάτι ουτοπικό.

Ποια είναι μία πράξη αντίστασης στην εποχή μας;

Κατά την άποψή μου, πράξη αντίστασης είναι η κάθε “έκνομη” παράβαση διατάξεων και νόμων, όταν αυτή γίνεται από την ανάγκη των ανθρώπων για επιβίωση.

Μπορεί το θέατρο να μεταβάλλει έναν άνθρωπο;

Το θέατρο δε μπορεί να μεταβάλει τον άνθρωπο, μπορεί όμως να συμβάλει στη δημιουργία ενσυναίσθησης, και να δώσει σ’ αυτόν μια νέα ανάγνωση του κόσμου.

Είστε αισιόδοξος;

Και μόνο το γεγονός ότι είμαι ενεργός συγγραφικά, σημαίνει ότι διατηρώ ακόμα κάποια ψήγματα αισιοδοξίας.

Τι σας δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Δύναμη μου δίνει η ανάγκη. Όσο για την πίστη, φοβάμαι πως όταν αποκτά αντικείμενο, χάνεται μαζί με την ελπίδα.

Το βιβλίο Τα μάτια τέσσερα του Γιάννη Τσίρου κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική.

Το έργο παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Γιώργου Πυρπασόπουλου στο Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης.