Γελάδες. A sit-down dramedy. Ο μονόλογος του Μανόλη Βλαχογιάννη που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική είναι ένα έργο που που μας δίνει τα εργαλεία να δούμε μια μια νέα ματιά όλα όσα μας περιβάλλουν. Μια ματιά με χιούμορ, με συγκίνηση, με την ελπίδα να κάνουμε μια αλλαγή προς το καλύτερο. Ο συγγραφέας μας μίλησε για το βιβλίο του, για την ανάγκη που τον οδήγησε εκεί και για αυτά που κέρδισε από τη συγγραφική πορεία

Τι κινητοποίησε τη συγγραφή του έργου σας;

Η ανησυχία μου για το πού πηγαίνει αυτός ο κόσμος (ο κάθε «κόσμος») και για το πώς μπορεί να πάει κάπου καλύτερα. Και η σκέψη μου ότι αν μέσα απ’ τις «γελάδες» βοηθηθεί έστω και ένας άνθρωπος να πάει κάπου καλύτερα θα έχω καταφέρει κάτι.    

Στην εποχή μας που η ευαισθητοποίηση ως προς διάφορα θέματα είναι ζητούμενο, πως αντιμετωπίζεται η αναπηρία;

Με την ίδια (μη) ευαισθητοποίηση που αντιμετωπίζονται και οι υπόλοιπες «μειονότητες». Ξεκινώντας από αυτό που έχει πει η Γκουέντολιν Μπρουκς: «Όταν χρησιμοποιείς τον όρο “μειονότητα” ή “μειονότητες”, αναφερόμενος σε ανθρώπους, τους λες ότι είναι κατώτεροι από άλλους ανθρώπους.»

Πως μπορούμε να αλλάξουμε ουσιαστικά νοοτροπία γύρω από αυτό το θέμα ώστε να μη χρειάζεται διαρκώς να μιλάμε για τα ίδια ζητήματα;

Μπορούμε; Θέλουμε; Ενδιαφερόμαστε; Για αρχή ας το αποφασίσουμε. Και ας φροντίσουμε να εφαρμόζονται όλα όσα έχουν θεσμοθετηθεί ή νομοθετηθεί: Ας δούμε αν έχουν γίνει προσβάσιμα για όλους όλα τα δημόσια και δημοτικά κτήρια (αν διαθέτουν ράμπες για αναπηρικά αμαξίδια, οδηγούς όδευσης τυφλών, επιγραφές σε γραφή Μπράιγ, ασανσέρ με φωνητική αναγγελία των ορόφων)  ας εξετάσουμε αν όλα τα μαγαζιά που επιχορηγήθηκαν για να γίνουν προσβάσιμα εξακολουθούν να έχουν τις ράμπες τους διαθέσιμες, ας φροντίσουμε οι ράμπες των πεζοδρομίων να είναι λειτουργικές και να μην καταλήγουν σε σχάρες φρεατίων ή σε δάση από αγριόχορτα. Η (φροντίδα για την) εφαρμογή των νόμων είναι κι αυτή νοοτροπία. Για πιο ουσιαστική και σε βάθος προσέγγιση ας πάμε στην προσχολική και την πρώτη σχολική αγωγή. Ας δείξουμε στο παιδί τι κάνει το λευκό μπαστούνι, το ακουστικό βοήθημα, το αναπηρικό αμαξίδιο, τι (μπορεί να) κάνει ο άνθρωπος που τα χρησιμοποιεί… Ας του μιλήσουμε για τον κωφό Μπετόβεν, τον τυφλό Στίβι Γουόντερ, την κινητικά ανάπηρη Φρίντα Κάλο, τον εγκεφαλικά παράλυτο Κρίστι Μπράουν…. Ας του πούμε για τους κοντούς φίλους της Χιονάτης ή για το μικρότερο πτερύγιο του Νέμο.  Ας του επαναλάβουμε αυτό που έλεγε η τυφλή και κωφάλαλη Έλεν Κέλερ: «Τα καλύτερα και τα πιο ωραία πράγματα στη ζωή δεν μπορούμε να τα δούμε ούτε καν να τα αγγίξουμε. Πρέπει να τα αισθανθούμε με την καρδιά.» Δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί να πούμε πολλά στο παιδί. Διαθέτει και την ευφυία και την αθωότητα για να κατανοήσει και να αφομοιώσει. Και, μεγαλώνοντας λίγο, να προχωρήσει και σε ένα άλλο ρητό της Έλεν Κέλερ: «Το μόνο πράγμα που είναι χειρότερο από το να είσαι τυφλός, είναι να έχεις όραση αλλά όχι όραμα.» Και μόνο με ανθρώπους με οράματα «μπορούμε να αλλάξουμε ουσιαστικά νοοτροπία γύρω από αυτό το θέμα», όπως και από τόσα άλλα σημαντικά θέματα.     

Είναι το θέατρο τρόπος για να αλλάξει κάτι κοινωνικά; Έχει αυτή τη δύναμη;

Ασφαλώς και την έχει. Μιας και μόλις προηγουμένως μιλούσαμε για την Έλεν Κέλερ, δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι χιλιάδες άνθρωποι επηρεάστηκαν από την θεατρική απεικόνιση της ζωής της και της σχέσης της με την Άννυ Σάλιβαν, στο έργο «The Miracle Worker» («Το θαύμα της Άννυ Σάλιβαν»). Παρόμοια επιρροή πιστεύω ότι έχουν ασκήσει και τα «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» και άλλα έργα διαχρονικά. Αυτό βέβαια που αλλάζει ανάλογα με τον τόπο και το χρόνο είναι το αποτέλεσμα αυτής της δύναμης στο… κοινωνικό δυναμόμετρο. Νιώθω ότι στην εποχή μας το ελατήριο έχει μεγάλα περιθώρια επιμήκυνσης και το θέατρο μπορεί να του ασκήσει μεγάλη δύναμη.  

Τι προσφέρει η συγγραφή στη ζωή σας; Είναι αποτέλεσμα στιγμιαίας έμπνευσης ή συστηματικής εργασίας;

Αν έπρεπε να απαντήσω με τρεις μόνο λέξεις, θα έλεγα ότι το γράψιμο μου προσφέρει δύναμη, ελπίδα και καταφύγιο. Στις δυσκολίες και τους πόνους της καθημερινότητάς μου, το γράψιμο με κάνει να ξεχνιέμαι, να ξεφεύγω. Δεν είναι συστηματική εργασία, όμως η στιγμιαία έμπνευση να γράψω για την Έλεν Κέλερ ή για τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ για παράδειγμα, μπορεί να γίνει και περιοδική συστηματική εργασία. Υπήρξαν δυο πολύμηνες περίοδοι την τελευταία τριετία κατά τις οποίες έγραφα κείμενα για συγκεκριμένα πρόσωπα ή γεγονότα, τα οποία δημοσίευα ως ημερολόγια (με τη μορφή του «σαν σήμερα») στο Facebook. Αυτές ήταν και οι μόνες περίοδοι κατά τις οποίες έγραφα συστηματικά. Και πάλι όμως, η αφετηρία ήταν κάποια στιγμιαία έμπνευση. Η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να με βρει και να με πάρει μαζί της, να γράφω συνεχώς επί είκοσι ώρες, όπως μπορεί να περάσουν και είκοσι μέρες χωρίς να γράψω λέξη.     

Τι σας δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Οι άνθρωποι μου. Μα και χιλιάδες άλλα πλάσματα που το παλεύουν, που δεν τα παρατάνε. Αναφέρθηκα ήδη σε κάποια απ’ αυτά. Θυμάμαι, πριν 18 σχεδόν χρόνια, το δέος που ένιωσα όταν πρωτοείδα την λίγων μηνών κόρη μου να αγωνίζεται να στηρίξει το κεφαλάκι της. Θυμάμαι, μετά, τις προσπάθειες της να μπουσουλήσει, κι ύστερα να σταθεί στα πόδια της. Θυμάμαι και τον αγώνα της να επικοινωνήσει. Ο άνθρωπος γεννιέται για να αγωνίζεται. Αυτός είναι ο προορισμός του. Αυτή είναι η πίστη μου. Αυτή είναι η μεγαλύτερη δύναμή μου. Αυτή και (θέλω να το επαναλάβω) οι άνθρωποί μου.

Το βιβλίο Γελάδες A sit – down dramedy του Μανόλη Βλαχογιάννη κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική