Με όχημα τα κείμενα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε και του Νίκου Καζαντζάκη, τέσσερις περφόρμερ καθοδηγούνται από τις λέξεις των συγγραφέων, αλληλεπιδρούν πάνω στην σκηνή και στοχάζονται για τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, την δύναμη της ελπίδας και το από που αυτή αντλείται, την αξία της επικοινωνίας και της συνύπαρξης. Η σκηνοθέτις της παράστασης Κάθε τι μια φορά που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στον Τεχνοχώρο Chimeres, Άντζελα Δεληχάτσιου, καθώς και οι ηθοποιοί Νατάσσα Νταϊλιάνη, Κατερίνα Κλειτσιώτη, Δήμητρα Σκέμπη και Έλια Βεργανελάκη μας μίλησαν για την κοινή τους πορεία, τα στοιχήματα και τα κέρδη τους.

Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα κείμενα; Τι σας συγκινεί σ΄ αυτά; Που συναντιούνται οι δύο συγγραφείς;

 Άντζελα Δεληχάτσιου: Η περφόρμανς προέκυψε από μια παρατήρηση που έκανα διαβάζοντας τους  συγκεκριμένους συγγραφείς: και οι δύο φαίνονταν να είχαν επηρεαστεί από ανατολικές μεταφυσικές φιλοσοφίες, όπως ο βουδισμός. Όταν έκανα βαθύτερη έρευνα, έμαθα ότι όντως ο Καζαντζάκης χαρακτήρισε τον Βούδα ως έναν από τους πνευματικούς πατέρες του. Επίσης, ο Ρίλκε έγραψε τρία ποιήματα για τον Βούδα. Εκτός από τον βουδισμό, και οι δύο ταξίδεψαν πολύ και επηρεάστηκαν από τον πολιτισμό και τις θρησκείες διάφορων χωρών, και με βάση την εμπειρία τους αυτή ο καθένας δημιούργησε τη δικιά του ιδιαίτερη κοσμοθεωρία. Έτσι, πέρα από το αρκετά διαφορετικό ύφος, βρίσκω ενδιαφέρον το ότι τους ενώνει τελικά μια παρόμοια θεματολογία: το εφήμερο της ύπαρξης, η σχέση μας με το θείο, η αναζήτηση για αλήθειες έξω από τις κοινωνίες όπου μεγάλωσαν. Επίσης, είναι σχεδόν συνομήλικοι (ο Ρίλκε γεννήθηκε το 1875, και ο Καζαντζάκης το 1883), οπότε μοιράζονται μια εποχή με έντονα γεγονότα στην Ευρώπη.

Με ενδιέφερε, λοιπόν, να δημιουργήσουμε με την ομάδα μας μια παράσταση όπου αυτοί οι δύο θα βρίσκονταν σε συνομιλία – με τις διαφορές στον τρόπο γραφής τους να δείχνουν διάφορους δρόμους που μπορούμε να πάρουμε προς την πνευματική αναζήτηση.  Συγκεκριμένα, από τον Καζαντζάκη αποφασίσαμε να εστιάσουμε στο Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, επειδή μας ενδιέφερε να τονίσουμε το χιούμορ ως δρόμο προς την πνευματικότητα. Με τον Ρίλκε, εστιάσαμε στον λυρισμό και το μυστήριο της ποίησής του από το Βιβλίο των Ωρών και τις Ελεγείες του Ντουίνο, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα αλλόκοτης προσευχής.  Είναι μια ενδιαφέρουσα αντίφαση τόνου ανάμεσα στους δύο συγγραφείς που πρόκειται να δημιουργήσει έναν χιουμοριστικό μυστικισμό.

Νατάσσα Νταϊλιάνη: Στα κείμενα αυτά, προσωπικά, με συγκινεί η λυρικότητα και η βαθιά ουσία που προσλαμβάνουν οι λέξεις ακόμα και οι πιο απλές και καθημερινές σού μιλούν μέσα στην ψυχή.

Δύο φαινομενικά αταίριαστοι συγγραφείς, κι όμως συναντιούνται επί σκηνής σε αυτή την παράσταση. Και οι δύο αναζητούν να αποκωδικοποιήσουν την ουσία της ύπαρξής μας, ο μεν αγωνιά και προσπαθεί να βρει απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα της ζωής, του θανάτου, της πίστης,ο δε μας προτείνει μία απλότητα και αμεσότητα απέναντι στη ζωή, να ζεις την κάθε στιγμή σαν να ‘ταν η πρώτη ή η τελευταία.

Η δραματουργία της παράστασης τους φέρνει ακόμα πιο κοντά αναδεικνύοντας βασικές πτυχές των αναζητήσεων των δύο αυτών συγγραφέων, όπως η σχέση τους με το θείο, το νόημα της ζωής, το εφήμερο.

Πως δουλέψατε για να γίνει η παράσταση;

Άντζελα Δεληχάτσιου: Κάναμε μια αρχική συλλογή κειμένων από τους δύο συγγραφείς και τα διαβάσαμε μαζί αρκετές φορές να δούμε τι μας ενδιαφέρει και τι σχέσεις και κοινά σημεία βρίσκαμε ανάμεσα στους δύο συγγραφείς. Μαζί διαλέξαμε με ποια κείμενα να μπούμε στο στούντιο να δουλέψουμε. Εγώ έχω συνηθίσει να δουλεύω σε δύο φάσεις για τα έργα devised theatre (θέατρο της επινόησης), όπου η πρώτη φάση καταλήγει σε ένα work-in-progress. Σ’ αυτή την πρώτη φάση πειραματιστήκαμε πάρα πολύ πάνω στο υλικό, στα κείμενα, στον χώρο που δουλεύουμε, στις ιδέες για δράσεις που έφεραν οι ηθοποιοί/συνδημιουργοί, και κάποιες ιδέες που πρότεινα εγώ. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε είναι τεχνικές του σωματικού θεάτρου και της μεταμοντέρνας κίνησης, είναι μουσική και τραγούδια, είναι η σχέση μας με το χώρο -μας ενδιαφέρει πολύ να έχουμε site-specific σχέση με το χώρο. Παίξαμε για αρκετό καιρό μ’ αυτό το υλικό, χτίσαμε μια πρώτη δομή (draft) για το έργο, και καλέσαμε κάποιους φίλους και συναδέλφους να δουν τη δουλειά ως work-in-progress και να μας δώσουν feedback. Αφού πήραμε το feedback και είχαμε λίγο χρόνο να το χωνέψουμε, προχωρήσαμε στο δεύτερο στάδιο της δουλειάς, όπου εξελίξαμε το υλικό, βρήκαμε μια πιο ξεκάθαρη δραματουργία για το έργο, αναπτύξαμε τον σχεδιασμό για τον φωτισμό και τα κοστούμια (με τους σχεδιαστές μας), και προχωρήσαμε στην τελική παράσταση που δείχνουμε τώρα στο ευρύ κοινό.

Ποια είναι η φύση του ανθρώπου; Πως μπορεί να διεκδικεί το καλό στην ζωή του;

Κατερίνα Κλειτσιώτη: Νιώθω ότι δεν υπάρχει καμία  συγκεκριμένη “φύση” σε ότι αφορά το ανθρώπινο είδος. Είναι σαν ο άνθρωπος να γεννιέται με ένα απόλυτο βάρος: Πρέπει να εφεύρει κάθε φορά τη φύση του. Αυτό δεν συμβαίνει με κανένα άλλο πλάσμα στον πλανήτη που απλά υπάρχει, γιατί υπάρχει. Έπειτα πρέπει  να επινοήσει και τις λέξεις που θα επαληθεύσουν τη φύση αυτή. Το καλό, το κακό το σωστό, το λάθος, ένας λαβύρινθος από έννοιες που στην ουσία δεν μπορούν να είναι κάτι άλλο πέρα από στιγμιαίες άναρθρες κραυγές. Θεωρώ ότι και οι δύο συγγραφείς της παράστασης μελανιάζουν κάτω από αυτό το ανθρώπινο βάρος με έναν πολύ όμορφο τρόπο.

Νατάσσα Νταϊλιάνη: Η φύση του ανθρώπου είναι μάλλον αντιφατική, ωστόσο νομίζω ότι υπερτερεί το συλλογικό πνέυμα, η μέριμνα για τον συνάνθρωπο, δεν πιστεύω ότι είναι η εγωιστική τάση και το αλληλοφάγωμα. Ωστόσο το τελευταίο καλλιεργείται συστηματικά μέσα από τον τρόπο που ζούμε…Συνήθως κάποιος θέλει να υπερισχύσει και να θρέψει το εγώ του αδιαφορώντας ή συνθλίβοντας άλλους, αλλά σίγουρα δεν οδηγείται στην ευτυχία.Το καλό στη ζωή νομίζω διεκδικείται μέσα από συλλογικές διαδικασίες και πράξεις αλληλεγγύης, η συνειδητοποίηση ότι δεν είμαστε τόσο μόνοι. Πρέπει να επιδιώκουμε να βρισκόμαστε με θετικούς, ανοιχτούς ανθρώπους, απαλλαγμένους από ανταγωνιστικότητα και μνησικακία.

Ποιο κομμάτι του κειμένου σας ξεχωρίζετε; Γιατί;

Κατερίνα Κλειτσιώτη: Ξεχωρίζω ένα τετράστιχο του Ρίλκε που δεν ανήκει στα “δικά μου” κείμενα της παράστασης. Συγκεκριμένα λέει:

“τη νύχτα θέλω να μιλήσω με το άγγελο

για να μάθω αν αναγνωρίζει τα μάτια μου

Αν θα με ρωτήσει: βλέπεις την Εδέμ;

εγώ θα απαντήσω: η Εδέμ καίγεται.

Δεν μπορώ να καταλάβω απόλυτα γιατί με κινητοποιεί τόσο αυτό το τετράστιχο. Θυμάμαι ότι την πρώτη φορά που το διάβασα ένιωσα μια σιγουριά πως κάπου εκείνη τη στιγμή βρέχει λυτρωτικά πολύ, από τότε έχω αυτή την ωραία αίσθηση κάθε φορά που το ακούω.

Σε τι πιστεύετε; Τι σας δίνει δύναμη στην ζωή;

Νατάσσα Νταϊλιάνη: Πιστεύω..στις νύχτες, όπως λέει και ο Rainer Maria Rilke. Πιστεύω στον άνθρωπο. Δύναμη μου δίνει να δίνω και να παίρνω αγάπη και να δημιουργώ. Να ακολουθώ τον “δικό μου” δρόμο, όπως ο Ζορμπάς…

Δήμητρα Σκέμπη: Η δική μου ομολογία πίστης είναι ανθρωποκεντρική. Πιστεύω στον άνθρωπο και στην συγκινητική του προσπάθεια να γνωρίσει τον εαυτό του, να κατανοήσει την ίδια του την ύπαρξη, αλλά και τον κόσμο που τον περιβάλλει. Πιστεύω στην τέχνη, ως λυτρωτικό αντίδοτο του υπαρξιακού μας χάους και ως απεγνωσμένη προσπάθεια να απαλύνει, να φωτίσει και να ομορφύνει την πραγματικότητά μας. Μου δίνει δύναμη και με συγκινεί να παρατηρώ τους ανθρώπους, που γεμάτοι αγωνία παλεύουν και επιμένουν σ’ έναν κόσμο που συνεχώς στρέφεται εναντίον τους. Ακόμη κι αν πρόκειται για έναν άνισο, ίσως και μάταιο αγώνα. Η ομορφιά της προσπάθειας με συγκινεί και μου δίνει δύναμη να συνεχίσω το δικό μου ταξίδι αναζήτησης από και προς τον εαυτό.

“…Κ’ έτσι κρατιέμαι, τότε, και σκοτεινού λυγμού πνίγω την καλεστική κραυγή μέσα μου..”  γράφει ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε…

Τι κερδίσατε από την συγκεκριμένη δουλειά μέχρι τώρα;

Έλια Βεργανελάκη: Την εμπειρία να αυτοσχεδιάζω ελεύθερα χωρίς να σκέφτομαι βάσει του κειμένου ή κάποιου συγκεκριμένου ρόλου, στο εδώ, στο τώρα.

Δήμητρα Σκέμπη: Πρόκειται για μια δουλειά, στην οποία το σώμα και ο λόγος των ηθοποιών καλείται να μεταβολίσει τις υπαρξιακές αναζητήσεις του Ρίλκε και του Καζαντζάκη. Αναμετριέται συνεχώς με μία έντονη πνευματικότητα. Άλλοτε κάνοντας ειρήνη μ΄ αυτήν, άλλοτε απορρίπτοντάς την, αλλά συνεχώς ψάχνοντας διεξόδους και δρόμους αρμονικής συνύπαρξης. Η επαφή μου με τον λόγο των δύο δημιουργών και η προσπάθεια κατανόησής τους, με βοήθησε να στραφώ λίγο πιο θαρραλέα στην δική μου πορεία αναζήτησης διεξόδων. Η συνύπαρξη δε με την υπόλοιπη ομάδα και ο κοινός στόχος αυτής της παράστασης, μου υπενθύμισε ότι στα ταξίδια μπορούμε να έχουμε συνοδοιπόρους.

Συντελεστές
Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Άντζελα Δεληχάτσιου
Συνδημιουργοί-Ερμηνεύτριες: Έλια Βεργανελάκη, Κατερίνα Κλειτσιώτη, Νατάσσα Νταϊλιάνη, Δήμητρα Σκέμπη
Βοηθοί σκηνοθεσίας: Ιωάννα Κυρίτση, Ιωάννης Βασιλόπουλος
Φωτισμός: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Κοστούμια: Λουκία Χατζέλου
Φωτογραφίες/Βίντεο: Σπύρος Αγριανίτης, Γιώργος Ευθυμίου
Γραφιστική επιμέλεια: Ιωάννα Κυρίτση
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Στέλλα Πεκιαρίδη

Ημερομηνίες παραστάσεων
Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, από 15 Οκτωβρίου έως 20 Νοεμβρίου

Tεχνοχώρος Chimeres, Πυθοδώρου 6, Μεταξουργείο
Πλησιέστερος σταθμός Μετρό: Μεταξουργείο
Ώρα έναρξης: 21:00
Διάρκεια: 80’

Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά

*Κρατήσεις απαραίτητες*
Για πληροφορίες και κρατήσεις: +30 6946102862, 13.00-21.00
flagrantedeli@gmail.com