Ειρήνη Ζήκα / Ο χάρτης του σώματος

Η Ειρήνη Ζήκα σκηνοθετεί και παρουσιάζει στο Θέατρο Ρεκτιφιέ την παράσταση Το σώμα που άφησα πίσω μου, πραγματοποιώντας μια έρευνα πάνω στις δυνατότητες και τις δυναμικές των ανθρώπινων σωμάτων. Μας μίλησε για την παράστασή της, τον τρόπο που δούλεψε με τους συνεργάτες της και τις νέες σκέψεις που έκανε με αφορμή αυτή τη δουλειά. Για το σώμα και τον τρόπο που αφομοιώνει τις καθημερινές εμπειρίες και περιπέτειες. Για τους προσωπικούς χάρτες των σωμάτων μας που μας φέρνουν κοντά ή μας απομακρύνουν.
Τι κινητοποίησε την παράστασή σου; Πως δουλέψατε γι αυτή;
Ο πυρήνας της δραματουργίας της παράστασης υπήρξε το εξής ερώτημα: εάν και σε ποιο βαθμό ζούμε ελεύθερα μέσα στο σώμα μας και εάν υπάρχουν βαρίδια που κουβαλάμε είτε το κατανοούμε είτε όχι και εμποδίζουν αυτήν την ελευθερία. Ακόμα, τί χρειάζεται να πετάξουμε, να αφήσουμε μια και καλή πίσω μας ώστε να καταφέρουμε να γίνουμε αυτοί που είμαστε, να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας και τη ζωή. Αρχικά, όλη μου η προσοχή και η φροντίδα, αλλά και των ηθοποιών Βασίλη Καζή, Ηλία Καρακωνσταντάκη, Γιάννη Κουρμπάνη και Παναγιώτη Καστρίστη ήταν να φτιάξουμε μια δραματουργία βγαλμένη από τα σωθικά μας που θα μας επιτρέψει να επικοινωνήσουμε τα ερωτήματα και τις αγωνίες του έργου. Έπειτα δουλέψαμε όλοι μαζί και προσπαθήσαμε να χτίσουμε μια παράσταση όπου αναπνέουμε και δρούμε μαζί για όσο κρατάει η παράσταση ανεξάρτητα από ποιος βαστά την σκυτάλη της ιστορίας. Χρειάστηκε μεγάλη εμπιστοσύνη και πίστη στο τί πάμε να κάνουμε και από τους πέντε μας! Ακόμα, δουλέψαμε σωματικά καθώς όλοι μας αντιλαμβανόμαστε το θέατρο ως μια διαδοχή σωματικών δράσεων που επιτρέπουν να βιωθεί μια κοινή εμπειρία και να μοιρασθεί μια ενέργεια που μας περικλείει όλους, ηθοποιούς και κοινό.
Ποιες νέες σκέψεις έκανες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;
Το γεγονός πως μπήκα στη θέση να οδηγώ και να προσπαθώ να συνθέσω την παράσταση και να αναλάβω ολοκληρωτικά την παραγωγή της από το μηδέν, με έκανε να δοκιμαστώ και να ανακαλύψω σημεία του εαυτού μου και της δουλειάς τα οποία δεν είχα αντιληφθεί πως υπάρχουν. Αυτό είναι και το πιο δυνατό σημείο στην διαδικασία της δημιουργίας μιας παράστασης, ανά πάσα στιγμή ο άλλος γίνεται ο καθρέφτης σου και τίποτα δεν μπορεί να μείνει κρυφό εντός και εκτός του σκηνικού χώρου, όλα εκεί φανερώνονται, παίζουμε και δουλεύουμε με τις υπάρξεις μας, το νευρικό μας σύστημα, τα καλά και τα στραβά μας και μπορεί να είναι μια σκληρή πίστα αποδοχής όλα όσα συμβαίνουν στις πρόβες και στις παραστάσεις. Σίγουρα βγαίνουμε γνωρίζοντας κάτι παραπάνω για εμάς και για τους άλλους αν θες για τη ζωή, φυσικά αν το επιθυμούμε. Προσωπικά, εκτιμώ πολύ την ειλικρινή εμπλοκή και το να μην κρυβόμαστε πίσω από μάσκες αμελώντας πώς συνεργαζόμαστε για ένα δημιούργημα που μας υπερβαίνει και μας περιέχει ταυτόχρονα όλους.

Το σώμα ή το μυαλό ερμηνεύει ορθότερα ένα ερέθισμα ή μία εμπειρία;
Μ’ αρέσει ή με βολεύει να μην τα διαχωρίζω. Έχω σε μεγάλη εκτίμηση αυτό που λέμε ένστικτο. Η πρώτη ενστικτώδης αίσθηση που σου αφήνει ένας άνθρωπος, μια εμπειρία, ένα ερέθισμα από τον “έξω” κόσμο νομίζω είναι και η σωστή ή αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια του καθενός. Αν μέναμε να παρατηρήσουμε αυτήν την αίσθηση ίσως πολλά από τα προβλήματα μας να εξαλείφονταν.
Το πως αντιλαμβανόμαστε το σώμα μας προκύπτει συχνά από εξωτερικούς και συχνά κοινωνικά επιβεβλημένους παράγοντες. Πως μπορούμε να αντισταθούμε σε αυτό; Ίσως χρειάζεται να επιδιώξουμε ένα δικό μας καθρέπτισμα μέσα από τους άλλους, να αντικρύσουμε τους εαυτούς μας με τα δικά μας μάτια και μέσα από τα μάτια των άλλων, θέλει τόλμη γιατί μπορεί να βγουν στη φόρα και σημεία του εαυτού που νομίζουμε ή μας μάθανε πως δεν έχουμε ή μας απαγόρευσαν να έχουμε, είναι κάτι που παίρνει χρόνο ίσως και όλη τη ζωή μας. Σίγουρα, είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία να “καθαρίσουμε” το σώμα μας από τις εξωτερικές πιέσεις, ειδικά τώρα που μέσα από τα social μπαίνουμε σε διαδικασία σύγκρισης με μια εικόνα τελειότητας 24/7 που στην καλύτερη των περιπτώσεων μπορεί να μας οδηγήσει στην κατάθλιψη. Ίσως βοηθήσει να κλείσουμε έστω και για λίγο μέσα στην μέρα τις ψηφιακές μας κεραίες και να λειτουργήσουμε με τον καλό παλιό τρόπο της επαφής
και της επικοινωνίας με τον εαυτό και με τους άλλους. Τον έχουμε ξεχάσει αυτόν τον τρόπο και δεν μας βγαίνει σε καλό!
Πότε κάποιος είναι συμφιλιωμένος με το σώμα του; Πως μπορούμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο;
Νομίζω όταν δεν το θεωρεί δεδομένο, όταν το παρατηρεί και επιδιώκει να έχει μια μόνιμα φροντιστική επαφή μαζί του. Φυσικά, για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζονται ορισμένα πράγματα να είναι εξασφαλισμένα. Δεν μπορεί κάποιος να παλεύει να βγάλει τα προς το ζην και παράλληλα να έχει χρόνο να ασχοληθεί με το σώμα του και την υγεία του, να μπαίνει σε διαδικασία να διαχειριστεί τις εξωτερικές πιέσεις, τα άγχη και τους φόβους του. Ας μην κοροϊδευόμαστε είναι βαθειά πολιτικό ζήτημα η παραμέληση και η κακομεταχείριση του σώματος, παρά τα κινήματα απελευθέρωσης παραμένει βαθιά καταπιεσμένο. Το καλό της υπόθεσης είναι πως όλα εγγράφονται πάνω στο σώμα μας ένας πόνος στην μέση ας πούμε ή μια μεταβολή στο βάρος μας όλα κάτι λένε για το πώς ζούμε και είναι στο χέρι μας αν θα κάνουμε κάτι ωφέλιμο για το σώμα και τη ζωή μας. Ή τουλάχιστον έτσι εύχομαι να συμβαίνει.
Είσαι αισιόδοξη για το μέλλον;
Χμμ… θα ήμουν αλλά δυστυχώς οι επιλογές στον τρόπο ζωής μας φανερώνουν πως πάμε από το κακό στο χειρότερο. Ήδη η ζωή στην πόλη και τα καλά της έχουν προδοθεί. Όλα και όλοι μοιάζουν να έχουμε μπουχτίσει και δυστυχώς σε όσα κάνουμε λείπει ο σεβασμός στην υγεία, σε μια ισορροπία, σε μια προστασία προς τον εαυτό, τον άλλον άνθρωπο, τη γη, την ίδια τη ζωή. Οι έννοιες αλληλεγγύη, ηθική, αλτρουϊσμός όπως πολλά άλλα πράγματα αλλοιώνονται καθημερινά όλο και περισσότερο. Είμαστε πιο μόνοι από ποτέ, δεν προλαβαίνουμε να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, τους ανθρώπους μας, τα μεράκια μας, αυτά και αυτούς που αγαπάμε. Νομίζω πως η αντίσταση των καιρών μας είναι να προσπαθήσουμε να μην μετατραπούμε σε ανθρωποειδή. Δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο θα το καταφέρουμε αλλά δεν μπορώ και να μην το ελπίζω και να μην το παλεύω. “Είχα προετοιμάζει το
σώμα μου για έναν άλλον κόσμο” λέμε κάποια στιγμή στην παράσταση, και πράγματι έτσι είναι αλλά τώρα τί κάνουμε, πώς αντιδρούμε; Θεωρώ πως χρειάζεται να είναι ένα μόνιμο ερώτημα τόσο στην τέχνη όσο και στη ζωή.
Τι σου δίνει και πίστη στην καθημερινότητα;
Η απλότητα. Να διαβάζω το βιβλίο μου παρέα με έναν καφέ. Το γουρ γουρ της γάτας. Να τρώω με τον αγαπημένο μου, να μαγειρεύω για τους φίλους μου. Να απολαμβάνω την ησυχία και να μπαίνω με τα μπούνια στην επαφή με τους ανθρώπους και τη ζωή που κυλάει. Μια φυσική ροή των πραγμάτων όπου θα προλαβαίνω να αντιληφθώ όλα εκείνα τα μικρά πράγματα που μας κάνουν ανθρώπους. Οι σχέσεις και η πίστη ότι δεν είμαι μόνη. Η γενναιοδωρία και το μοίρασμα!

«Το σώμα που άφησα πίσω μου» σε σύλληψη και σκηνοθεσία Ειρήνης Ζήκα στο Ρεκτιφιέ
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
Σύλληψη – Σκηνοθεσία: Ειρήνη Ζήκα
Κείμενα: ομάδα ΓΚΑΝΜΠΑΤΕ
Σκηνικά – Κοστούμια: Αρχοντούλα Τσατσουλάκη
Μουσική – Ηχητικός σχεδιασμός: Βασίλης Καζής
Επιμέλεια κίνησης: Μαρίνα Τσαπέκου
Φωτισμοί – Φωτογραφίες – Βίντεο: Άγγελος Καλτσής
Οπτική ταυτότητα: Σταμάτης Λεόντιος
Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Φωτεινάκη
Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης
Διανομή (αλφαβητικά):
Ειρήνη Ζήκα, Βασίλης Καζής, Ηλίας Καρακωνσταντάκης, Παναγιώτης Καστρίτσης, Γιάννης Κουρμπάνης
Παραγωγή: GANBATTE THEATRE COMPANY
Ευχαριστούμε θερμά τον Steehos Space για την πολύτιμη στήριξή του.
ΙΝFO
Από Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00
Reκτιφιέ – Κέντρο Έρευνας Μεικτών Παραστατικών Τεχνών,
Κωνσταντινουπόλεως 119, Αθήνα 104 47
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/to-soma-pou-afisa-piso-mou-1/
KΡΑΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: 6970152676
ΤΙΜΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ: 12 ΕΥΡΩ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: 80’