Ο Στέλιος Δημόπουλος, σε μία ιδιαιτέρως δημιουργική στιγμή στην πορεία του, συμμετέχει στην υπέροχη παράσταση του έργου Μάθε με να φεύγω του Άκη Δήμου που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη στο HOOD art space, αλλά και στην παράσταση Ανεξάρτητα Κράτη των Αντώνη Τσιοτσιόπουλου και Γιώργου Παλούμπη που παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Χώρα. Υποδύεται ρόλους με σύνθετες ψυχοσυνθέσεις, εξερευνά υπαρξιακά βάθη, ανακαλύπτει ξανά τη δύναμη του θεάτρου, τόσο με συνεργασίες που ωριμάζουν στον χρόνο, όσο και με νέες επαφές που εμπλουτίζουν τις εμπειρίες του. Μας μίλησε για τις δουλειές του και τα νέα πεδία σκέψης που διάνοιξαν, τη μαγική δύναμη του θέατρου να ακουμπά την ψυχή μας και την πίστη του στην αντίσταση, ακόμα κι όταν μοιάζει μάταιη.

Πως συνάντησες ξανά το Μάθε με να φεύγω; Πως σε βρήκε ο νέος κύκλος παραστάσεων;

Με βρήκε σε μία κατάσταση απόλυτης καλλιτεχνικής πλήρωσης θα έλεγα. Έχω την τύχη να συνεχίζω σε μία παράσταση που αγαπήσαμε ολοι οι συντελεστές πάρα πολύ και να συναντιέμαι ξανά με έναν χαρακτήρα που με συγκινεί ιδιαίτερα, τον Ίωνα, σε ένα έργο του Άκη Δήμου που έχει πολύ υψηλό ενδιαφέρον γιατί εκτός από ένα φορμαλιστικό κείμενο, είναι και ένα ιδιότυπο χωνευτήρι θεατρικών ειδών. Μέσα σε αυτόν τον πολύ περίεργο θραυσματικό κόσμο, έχω την τύχη να ενσαρκώνω αυτό το τόσο τραυματισμένο πρόσωπο. Επίσης, παράλληλα ενσαρκώνω στην άλλη παράσταση που συμμετέχω, τον υπεύθυνο δημοσιογράφο του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ μίας εφημερίδας της οποίας το όνομα δεν μπορώ να αποκαλύψω, τον Λάμπρο Τσάτσο. Ένα επίσης ταλαιπωρημένο παιδί. Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος και για τις δύο αυτές δουλειές, γιατί έχει ξεκινήσει μία σαιζόν με δύο ρόλους που αγαπώ πολύ.

Ποιες νέες σκέψεις έχεις κάνει για τον εαυτό σου μέσα από αυτές τις δουλειές;

Το κοινό σημείο αυτών των δύο χαρακτήρων είναι το τραύμα. Είναι δύο άτομα που έχουν τραυματιστεί πολύ και βαθιά. Έχω κάνει κυρίως σκέψεις πιο ενδοσκοπικές μέσα από την επαφή μου με αυτούς τους ρόλους. Είναι τόσο έντονη η επαφή μου μαζί τους μέσα στο δίωρο που διαρκεί η παράσταση που δεν μπορώ να διανοηθώ πως είναι η ζωή ενός τόσο τραυματισμένου ατόμου. Κάπως έτσι αναγκάστηκα να έρθω σε επαφή με δικά μου τραύματα. Νομίζω πως τέτοιοι χαρακτήρες αν πρόκειται να ζωντανέψουν, δεν μπορεί να γίνει αναίμακτα.

Το τραύμα μπορεί να γιατρευτεί;

Δεν έχω σίγουρα τις απαραίτητες γνώσεις για να απαντήσω το ερώτημα, αλλά νομίζω ότι το τραύμα, ακόμα κι όταν θεραπευεται, εξακολουθεί να ενυπάρχει μέσα στον κάθε άνθρωπο. Όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε αυτό το φαινόμενο των ανθρώπων που έχουν χάσει μέλη από το σώμα τους, αλλά νιώθουν πως συνεχίζουν να τα έχουν. Ακόμα λοιπόν, κι όταν το τραύμα κλείσει, ο απόηχος παραμένει. Εγώ έχω μια περίεργη σχέση μαζί του. Προσπαθώ, όσο γίνεται, να το αγκαλιάσω και να το μετατρέψω σε δύναμη. Το θέμα είναι πως κάτι τραυματικό μετασχηματίζεται σε κάτι θετικό. Φυσικά, αυτό εξαρτάται από την περίπτωση και το μέγεθος της ζημιάς.

Ακόμα λοιπόν, κι όταν το τραύμα κλείσει, ο απόηχος παραμένει. Εγώ έχω μια περίεργη σχέση μαζί του. Προσπαθώ, όσο γίνεται, να το αγκαλιάσω και να το μετατρέψω σε δύναμη. Το θέμα είναι πως κάτι τραυματικό μετασχηματίζεται σε κάτι θετικό. Φυσικά, αυτό εξαρτάται από την περίπτωση και το μέγεθος της ζημιάς.

Γιατί οι άνθρωποι προσπαθούν τόσο εναγωνίως να αποφύγουν την πραγματικότητα και χρειάζονται ένα ζωτικό ψεύδος για να αντέξουν;

Νομίζω πως το τι θεωρείται πλέον πραγματικότητα είναι σχετικό. Σιγά σιγά περνάμε σε σενάρια ζωής οργουελικής έμπνευσης. Όταν η πραγματικότητα είναι αποχυμωμένη, όταν υπάρχει κοινωνική ανισότητα, όταν είμαστε εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο συνδεδεμένοι με ένα καπιταλιστικό ψευδοσύστημα, ο άνθρωπος επιζητά τη φυγή γιατί σίγουρα αυτή η πραγματικότητα είναι λανθασμένη. Μοιάζει να έχουμε ξεχάσει να επικοινωνούμε, να συνδεόμαστε με τα πράγματα ουσιαστικά, ακολουθούμε τάσεις και δεν ασχολούμαστε με την ίαση της ψυχής μας. Εκεί έρχεται το θέατρο με την ικανότητα να μπορεί να μας φέρει αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας και εν τέλει ίσως να σώσει ψυχές.

Στην καθημερινότητά μας είναι σοφότερο να αφεθούμε στη ροή ή να αντισταθούμε σε ό,τι μας ζορίζει;

Είμαι 100% υπέρ της αντίστασης. Ακόμα και της μάταιης αντίστασης. Δεν ξέρω γιατί. Είναι ένα τόσο πυρηνικό μου κομμάτι αυτό, που στην πραγματικότητα αν αποπειραθώ να απαντήσω το γιατί, δεν ξέρω τι να πω. Έχω πάντοτε όμως, την ελπίδα ότι αν ένας άνθρωπος περάσει τη ζωή του να χτυπάει γροθιές σε έναν γρανιτένιο τοίχο, κάποτε, ακόμα και λίγο πριν ξεψυχήσει, θα καταφέρει να τον κατεβάσει. Το πως μπορεί να γίνει αυτό, δεν μπορώ να το πω.

Πως ήταν η εμπειρία της συνεργασίας με τους bijoux de kant και τον Γιάννη Σκουρλέτη;

Με τον Γιάννη Σκουρλέτη δουλέψαμε πραγματικά μαγικά. Γνωριστήκαμε τελείως τυχαία, όταν είχα πάει να παρακολουθήσω μία παράστασή του που έπαιζε ο Χάρης. Είναι ένας σκηνοθέτης αόρατος. Πρώτα ηρεμεί τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται, έπειτα τους εμπιστεύεται και κάπως μετά η παράσταση και ο κόσμος της δημουργούνται μαγικά. Ο Γιάννης έχει την ικανότητα να δημιουργεί σύμπαντα. Το Μάθε με να φεύγω είναι σίγουρα ένα σύμπαν bijoux de kant με την αισθητική που υπηρετεί και εκφράζει όλα αυτά τα χρόνια. Το πως διαμορφώνεται ο χώρος και το πως ο ηθοποιός καλείται να παίξει σε σχέση με τον χώρο, κουβαλάει ένα ολόκληρο αναμνησιακό γεγονός. Εκεί που τελειώνει η σκηνογραφία, εκεί η αρχίζει η ερμηνεία των ηθοποιών. Ο τρόπος που δουλεύει ο Γιάννης είναι ιδιότυπος, μοιάζει να ναι αντίστροφος. Μου φέρνει στο μυαλό μια φράση του Γκυ Ντεμπόρ που λέει πως στον αντεστραμμένο κόσμο, μια στιγμή ψεύδους είναι η μόνη πραγματική αλήθεια. Και έτσι συνδέεται και την κουβέντα περί πραγματικότητας που είχαμε πιο πριν.

Είναι προτιμότερη η δουλειά με νέες συνθήκες ή με μια ομάδα που γνωρίζεις καλά, εμπιστέυεσαι και έχεις δουλέψει ξανά;

Νομίζω ότι ανήκω στους ανθρώπους που τους αρέσει να δοκιμάζουν. Η ομάδα σου δίνει τη δυνατότητα να μπορέσεις να εμβαθύνεις και να επεδύσεις στη χημεία. Γνωρίζεις τα όπλα σου και τις αδυναμίες σου και κινείσαι αναλόγως. Δεν ξεκινάς από την αφετηρία του μηδενός και αυτό μπορεί να κάνει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα υψηλότερο. Η νέα όμως, γνώση, θεωρώ ότι είναι αναγκαία για τον καλλιτέχνη. Αν σε αφορά ο τρόπος που γίνεται η τέχνη δεν μπορεί να γνωρίζεις μόνο ένα είδος. Ως ηθοποιό με ενδιαφέρει βαθιά κάθε εκδοχή της τέχνης μου. Με ενδιαφέρει κάθε παράσταση που έχει εντόσθια, καρδιά και ιδεαλισμό.

Η νέα όμως, γνώση, θεωρώ ότι είναι αναγκαία για τον καλλιτέχνη. Αν σε αφορά ο τρόπος που γίνεται η τέχνη δεν μπορεί να γνωρίζεις μόνο ένα είδος. Ως ηθοποιό με ενδιαφέρει βαθιά κάθε εκδοχή της τέχνης μου. Με ενδιαφέρει κάθε παράσταση που έχει εντόσθια, καρδιά και ιδεαλισμό.

Πόσο εφαρμόσιμη είναι στην πραγματικότητα μία ανεξάρτητη στάση ζωής;

Νομίζω ότι στην πραγματικότητα, αν μιλήσουμε τελείως τετράγωνα, ζούμε σε ένα σύστημα από το οποίο δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Από την άλλη, αν υποθέσουμε πως κάθε άνθρωπος είναι ένα σύμπαν από μόνος του, τότε ίσως υπάρχει η δυνατότητα να μπορέσουμε να ζήσουμε την ζωή μας με τους όρους μας.

Δεδομένου ότι αγνοούμε τόσα πολλά από αυτά που συμβαίνουν πολιτικά, πως μπορούμε να βρούμε ποια στάση ζωής “πρέπει” να κρατήσουμε;

Αυτό που έχω αποφασίσει να προσπαθώ να κάνω στη ζωή μου, άλλες φορές αποτυγχάνοντας και άλλες επιτυγχάνοντας, είναι, όσο γραφικό κι αν ακουστεί, να υπηρετώ το φως. Θεωρώ ότι υπάρχει φως και σκοτάδι, καλό και κακό. Πολλές φορές στην ζωή μας μπορεί να βρεθούμε στη λάθος πλευρά, αλλά αν υπάρχει μια καλή πρόθεση, εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί και να μας οδηγεί. Ζούμε σε πολύ δύσκολη εποχή και πιστεύω πως αν ο καθένας επωμιστεί το μερίδιο ευθύνης του να είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του, χωρίς να είναι παρτάκιας, τότε ίσως κάτι γίνει.

Θεωρώ ότι υπάρχει φως και σκοτάδι, καλό και κακό. Πολλές φορές στην ζωή μας μπορεί να βρεθούμε στη λάθος πλευρά, αλλά αν υπάρχει μια καλή πρόθεση εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί και να μας οδηγεί. Ζούμε σε πολύ δύσκολη εποχή και πιστεύω πως αν ο καθένας επωμιστεί το μερίδιο ευθύνης του να είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του, χωρίς να είναι παρτάκιας, τότε ίσως κάτι γίνει.

Ποια είναι μια επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Να είσαι εκτός social media και να αποπειραθείς να βρεις τον τρόπο να μην είσαι μίζερος. Τα πράγματα είναι συχνά θλιβερά, σκοτεινά και μαύρα και θεωρώ ότι είναι επαναστατική πράξη το να προσπαθησείς σε αυτή την εποχή να είσαι καλά. Σε κάθε περίπτωση, μπορείς να συνεχίσεις να προσπαθείς να ρίχνεις γροθιές στον γρανιτένιο τοίχο.

Τι σου δίνει δύναμη στην καθημερινότητα;

Το κορίτσι μου, τα σκυλιά μου, οι αγαπημένοι μου φίλοι και οι άνθρωποι που προσπαθούν να διατηρούν έναν “αναπνέοντα εγκέφαλο” ώστε να μπορούν να επαναδιαπραγματεύονται την πραγματικότητα και τα δεδομένα τους. Και βέβαια η τέχνη που στην σκοτεινή εποχή μας αποτελεί απαραίτητη ανάγκη. Σαν γροθιά στον παραπάνω τοίχο.

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Γκιώνης

Μάθε με να φεύγω του Άκη Δήμου σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη στο HOOD art space

Ανεξάρτητα Κράτη των Αντώνη Τσιοτσιόπουλου και Γιώργου Παλούμπη στο Θέατρο Χώρα