Σίλια Κατραλή – Μινωτάκη / Πιασμένοι σε δεντρόσπιτο στο Faust
Η Σίλια Κατραλή Μινωτάκη έγραψε ένα έργο για τον Σουίφτ που υπήρξε τραγικό θύμα εκφοβισμού των συνομηλίκων του και την μητέρα του που έμεινε πίσω αβοήθητη να αντιμετωπίσει την απώλεια, την οδύνη, την ακατανόητη πλευρά της ζωής. Έγραψε ένα έργο για την ανάγκη των ανθρώπων για έρωτα, αγάπη, συμπόνια, για την ανάγκη τους να είναι μαζί, να στηρίζονται ο ένας στον άλλον, να προχωρούν στην ζωή πιασμένοι. Έγραψε το έργο Πιασμένοι σε Δεντρόσπιτο που ξεκινά σήμερα στο Faust. Μας μίλησε για την συγγραφική διαδικασία, για την παράσταση, για τις σκέψεις και τα αισθήματα που την οδήγησαν εκεί.
Τι κινητοποίησε την συγγραφή του νέου σας έργου;
Η καθημερινότητα. Ο πόλεμος μέσα και έξω μας. Ο έρωτας. Και ο θάνατος. Οι παλμοί της γενιάς μου. Οι εποχές. Εκείνες που περνάνε από πάνω μας κι εκείνες που δεν έχουν έρθει ακόμα. Μία ανάγκη για να συνδέσω τα αντικείμενα μας με τις ιδέες μας. Και να διακινηθεί μία ιδέα. Η σπουδαιότερη. Εκείνη του «μαζί», της συλλογικότητας, του «εμείς».
Γιατί σας ευαισθητοποίησε το ζήτημα του εκφοβισμού; Πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
Διότι είναι ένα διεθνές ζήτημα, πιο επίκαιρο από ποτέ. Και είναι σοκαριστικό να παρατηρούμε επιθετικές συμπεριφορές και βιαιοπραγίες ανάμεσα σε εφήβους. Γιατί θα θελα να αγαπήσουμε λίγο παραπάνω τη μοναδικότητά μας. Με σόκαρε όλο αυτό τα τελευταία δύο χρόνια, παρατηρώντας κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο και σκέφτηκα πως θα πρεπε να προσθέσουμε κάτι και να αφαιρέσουμε κάτι άλλο. Απλά σαν μαθηματικά. Να συνθέσουμε τις ξεχωριστές προσωπικότητες μας και να τις αναγάγουμε σε μια σπουδαία συλλογική κίνηση. Μία μετατόπιση. Αυτός είναι και ο λόγος που γράφουμε θέατρο, που κάνουμε θέατρο, που βλέπουμε θέατρο. Μια ανάγκη μετατόπισης μαζί με άλλους μια ανάγκη συνύπαρξης. Μια μικρή πινελιά σ’ έναν πολύχρωμο πίνακα για να καταφέρουμε να αλλάξουμε τους εαυτούς μας και τον κόσμο. Αυτό που συντελείται σε αυτή τη παράσταση είναι μία τελετουργεία. Μια συμπύκνωση χρόνου. Λίγες ώρες αθανασίας από αυτή τη ζωή ως την επόμενη. Ένας ουσιώδης παραλογισμός που αν του δώσουμε σημασία μας εξυπηρετεί. Είναι μια επαναστατική πράξη. Όπως και κάθε θεατρική προσπάθεια είναι επαναστατική πράξη. Όταν έχει στόχο να κινητοποιήσει, να αναδιαμορφώσει, να μετουσιώσει τη ζωή σε τέχνη και τη τέχνη σε ζωή. Γιατί βιώνουμε ένα άγριο παρόν κι έναν πόλεμο πίσω απ’ τα μάτια μας και έξω απ’ τα όρια της νομιμότητας. Γιατί μπορούμε να νικήσουμε ή να νικηθούμε αλλά και στις δύο περιπτώσεις είμαστε ήδη νικητές. Έγραψα αυτό το έργο για να αναλάβουμε μία προσωπικη ευθύνη απέναντι στο χάος, για να ανταλλάξουμε τα όπλα μας με ένα μπουκέτο λουλούδια, για να μας αντιμετωπίσουμε σαν μονάδες, σαν ολότητες, σαν χρωματιστές πιτσιλιές σε έναν πίνακα ζωγραφικής. Γιατί μπορούμε αν θέλουμε.
Σε τι αναφέρεται ο τίτλος;
Στον έρωτα. Στο θάνατο. Στη πίστη. Στη ζωή. Στην ανασφάλεια. Στο ρομαντισμό. Την παιδικότητα. Την ευγενική μεταμόρφωση της αγκαλιάς, στην οργή της μοναξιάς. Στην ελευθερία του να είσαι και του να επιλέγεις κάθε μέρα να είσαι. Σε μία κοινωνία που σε αναγκάζει να ζεις με υποκοριστικές χαρές και κεφαλαίες ματαιοδοξίες. Στη ματαιότητα του πολέμου. Στην αληθινή δημοκρατία των αμοιβαίων χαμόγελων. Στη φιλία. Στη συλλογικότητα. Στα μαζί. Το Δεντρόσπιτο είναι το όνειρο, η φαντασία, η πίστη, η συνέχεια ακόμη κι όταν δεν είναι ορατά τα όρια της. Πιασμένοι είναι οι ήρωες. Γριπωμένοι πάνω στη φαντασία τους, σε ό,τι απέμεινε κι όσο μπορεί ο καθένας. Κι όλοι μπορούν παραπάνω. Πιασμένοι σε δεντρόσπιτα οι ήρωες του έργου δεν παραιτούνται ποτέ. Όπως ακριβώς κι η ζωή δεν παραιτείται. Πάντα συνεχίζει. Μεστά. Πυκνά. Αδιάκοπα. Με μία συνέχεια μεταξύ χώρου και χρόνου.
Γιατί τρομάζει η διαφορετικότητα; Πως μπορούμε να αντισταθούμε σ΄αυτόν τον φόβο;
Γιατί φοβόμαστε. Γιατί πολύ φλυαρούμε. Και χάνουμε τις ουσίες των άλλων γιατί θεωρούμε τις δικές μας ουσίες σημαντικότερες. Από αδυναμία. Γιατί έχουμε μία μανία να ανήκουμε κάπου. Να θέτουμε τους εαυτους μας ως μέρη συνόλων και υπόσυνόλων. Γιατί έχουμε γίνει πιο εγωιστές από ποτέ. Γιατί μας φταίει η κοινωνία. Η επιστήμη. Οι παλιοί. Οι νεότεροι. Οι εποχές. Γενικά μας φταίνε οι άλλοι. Απέχουμε απ την ευθύνη. Και πάμε όπου μας πάει. Δεν υπάρχουν στόχοι υπάρχουν ορέξεις. Ενώ χρειαζόμαστε έναν ισχυρό στόχο για να ξυπνάμε το πρωί. Μια εσωτερική ανάγκη να μας λέει καλημέρα. Προσωπική. Μία ιδέα με θέα που θα χαθούμε μέσα της. Αν μπορούσα να μιλήσω λίγο πιο διδακτικά για όλα αυτά θα έλεγα: Κάνε αυτό που φοβάσαι να κάνεις. Κάνε αυτό που θέλεις να κάνεις. Μη φοβάσαι τη γνώμη του κόσμου. Να προσεγγίζεις κάθε ιδέα με αγάπη και όλες οι ιδέες μαζί να συνθέτουν ένα στρωμένο κρεβάτι πάνω στο οποίο θα διασκεδάζεις τα όνειρα σου τις νύχτες. Αγαπά τις ιδέες σου. Αλλά αγάπα και τις ιδέες των άλλων. Οι πιθανότητες που έχει ένα όνειρο να πετύχει είναι πιο σημαντικές από το ίδιο το όνειρο. Βρες μια σπουδαία ιδέα και χάσου μέσα της. Κάνε αυτό που νοιωθεις. Αυτό που δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς.
Το θέατρο έχει την δύναμη να αλλάξει καταστάσεις και σκέψεις;
Πιστεύω στο θέατρο. Γι αυτό κάνουμε θέατρο για να αλλάξουμε κάτι. Μία παράσταση είναι μία επαναστατική πράξη. Μια ιεροτελεστεία. Μία ψυχοθεραπευτική λειτουργία. Είναι οι βραδιές που περνάμε όμοιοι και διαφορετικοί, αποφασισμένοι και διχασμένοι, αποπροσανατολισμένοι και σίγουροι, έτοιμοι και μπερδεμένοι, ανασφαλείς και πεποισμένοι, στο μεταίχμιο μεταξύ τέχνης και ζωής, στο σύνορο της ύπαρξης. Με τα εγώ μας να μηδενίζονται και τα εμείς μας να λάμπουν σαν αστέρια. Είναι μία γιορτή. Μία άκρως πολιτική πράξη. Έχει σκοπό και λόγο ύπαρξης. Το θέατρο είναι μια αληθινή μαγεία. Είναι η αληθινή δημοκρατία. Είναι τα χαμόγελα και οι απελπισίες μας στοιβαγμένες κάτω απ’ το φεγγάρι. Το θέατρο είναι εμείς. Κι εμείς είμαστε το θέατρο. Το θέατρο είναι η ζωή, ο έρωτας κι ο θάνατος μαζί.
Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;
Ποια είναι ή ποια θα ‘πρεπε να είναι; Διότι εκεί το χουμε χάσει λίγο ως γενιά. Επαναστατική πράξη είναι μια συντονισμένη συλλογική προσπάθεια που στόχο έχει να αλλάξει ένα καθεστώς και να θέσει νέες βάσεις για κάποιο καινούργιο. Για μένα είναι η τέχνη. Είναι ο διάλογος. Οι αγκαλιές μας. Οι απογοητεύσεις και οι συντριβές μας. Οι άνθρωποί μας. Το θέατρο. Η μουσική. Τα μαζί. Κι η επανάσταση θα έρθει κάποτε. Ιερά και άγρια χωρίς όπλα. Είναι πολύ πιο απλά τα πράγματα απ’ όσο φανταζόμαστε. Αν κάτι χρειαζόμαστε για να γίνει μία πράξη επαναστατική αυτό είναι ο ένας τον άλλον. Κι όλα τα κίνητρα μας να είναι για καλό. Και μόνο έτσι αξίζει.
Τι σας δίνει δύναμη στην καθημερινότητα;
Οι άνθρωποί μου. Οι καλημέρες. Τα χαμόγελα κι αγκαλιές. Οι ερωτευμένες ιδέες που διακινούνται από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη. Τα ηλιοβασιλέματα. Οι επιτυχίες μας είναι οι άλλοι. Οι δυνάμεις μας είναι τα μαζί. Και η πίστη πως έτσι σιγά σιγά με τις φιλοδοξίες, τους παλμούς μας και το άθροισμα των εσωτερικών παρορμήσεων θα αλλάξουμε κάτι. Ή και τα πάντα.
Ποιο κομμάτι του κειμένου ξεχωρίζετε; Γιατί;
Το κείμενο ολόκληρο είναι ένας ουσιώδης ποιητικός παραλογισμός. Σε κάποιο σημείο γράφω : «…Και σκέφτομαι τότε πως κανείς και τίποτα δε πεθαίνει πραγματικά μονάχα εμείς χάνουμε μέρα με τη μέρα κάποιο κομμάτι της όρασής μας και δε βλέπουμε κάποια αντικείμενα. Κι ό,τι βγαίνει απ΄την εικόνα τ΄ονομάζουμε θάνατο. Ό,τι εισέρχεται στην εικόνα τ΄ονομάζουμε ζωή. Ακόμα δεν έχω καταλάβει πως επιλέγουμε να κοιτάζουμε την εικόνα…»
Ξεχωρίζω αυτό το σημείο του κειμένου διότι εδώ παραθέτω μία άποψη για τη ζωή στην ολότητα της που με απασχολεί εμένα προσωπικά αρκετά χρόνια και στο σύνολό της η φράση αυτή μιλά για κάτι πολύ σημαντικό τη σχετικότητα της ύπαρξης. Είμαστε όλοι μέρη του τυχαίου και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τους εαυτους μας, τους άλλους και τη μοίρα μπορούν να αλλάξουν καθοριστικά τη πορεία μας πάνω σ’ αυτό το πλανήτη. Αρκεί μονάχα μια μικρή μετατόπιση στο χώρο και στο χρόνο για να αναιρέσουμε όσα θεωρούσαμε ως τώρα δεδομένα.
Αρκεί μονάχα μια στιγμή για να φτιαχτεί κάθε τι σπουδαίο. Και είναι πολύ απλό πράγμα η πίστη. Δουλειά μας είναι να διορθώνουμε τους εφιάλτες μας. Κι αυτή είναι σπουδαία δουλειά. Πανέμορφη. Το ισχυρότερο κίνητρο που μας έχει δοθεί.
Πιασμένοι σε Δεντρόσπιτο
Σκηνοθεσία: Στέφανος Κακαβούλης
Κείμενο: Σίλια Κατραλή Μινωτάκη
Παίζουν: Ζήσης Βενιέρης, Σίλια Κατραλή Μινωτάκη, Ζωή Κουσάνα, Γιώργος Μπινιάρης, Αλεξία Μπογδάνου
Φωτογράφος: Αντώνης Διασκούρης
Πού: Faust Theater, Καλαμιώτου 11 και Αθηναΐδος 12, Μοναστηράκι, τηλ.: 210 3234095
Πότε: Κάθε Πέμπτη και Σάββατο
Ώρα: 21:00
Διάρκεια: 75 λεπτά
Πρεμιέρα: 13 Σεπτεμβρίου 2018