Η Ελένη Μποζά εμπνέεται από το  μυθιστόρημα της Μιμίκας Κρανάκη, «Φιλέλληνες, Είκοσι τέσσερα γράμματα μιας Οδύσσειας» και παρουσιάζει στο Από Μηχανής Θέατρο την παράσταση «Εμείς, οι ημιάνθρωποι του πουθενά» (Philellines #21ος). Σε έναν κόσμο που οδηγείται στην απόλυτη καταστροφή, επτά τελείως διαφορετικοί άνθρωποι περιμένουν ένα διαστημόπλοιο που θα τους διασώσει και θα τους φυγαδέψει σε νέο πλανήτη. Μια κλοπή ανάμεσά τους, θα κινητοποιήσει μηχανισμούς συνύπαρξης που ούτε και οι ίδιοι γνωρίζουν. Οι ηθοποιοί Νίκος Γιαλελής, Τρύφωνας Ζάχαρης, Διονύσης Πιφέας και Θεοδόσης Σκαρβέλης μας μίλησαν για την συνεργασία τους και την παράσταση που μοιράζονται μαζί μας, για τη φύση του ανθρώπου και τους παράγοντες που την καθορίζουν, για τη συν-ύπαρξη και τις σκέψεις του για το μέλλον.

Τι σας συγκινεί στην παράστασή σας; Τι νέο μάθατε για τον εαυτό σας μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι αυτή τη στιγμή;

Νίκος Γιαλελής: Το ότι αποτελεί αποτέλεσμα συνάντησης με ένα πολύ σημαντικό, κατά τη γνώμη μου κείμενο. Δεν ξέρω ακόμα αν έμαθα κάτι, είδα όμως για άλλη μια φορά πόσο ανακουφιστικό είναι για μένα να προσπαθώ να διαπραγματευτώ από κοινού με άλλους ανθρώπους ένα θέμα επί σκηνής.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Με συγκινούν οι άνθρωποι. Οι συνεργάτες δηλαδή. Αισθάνομαι κάθε μέρα ότι μαθαίνω και εξελίσσομαι δίπλα τους. Με συγκινεί το κείμενο. Για την χορικότητα του, την προφορικότητα του, το βιτριολικό του χιούμορ. Με συγκινεί η ίδια η προσωπικότητα της Μιμίκας Κρανάκη. Μια γυναίκα διανοούμενη σε μια ξένη χώρα, σε μια πλήρως ανδροκρατούμενη κοινωνία. Μια γυναίκα που έβλεπε πολύ μπροστά από την εποχή της.

Διονύσης Πιφέας: Η αναμέτρηση δύο γενεών καλλιτεχνών με την ελληνική πραγματικότητα, με την ξενιτιά και με την ανθρωποφαγία, όπως αποκαλύπτεται μέσα από το φιλοσοφικό, κοινωνικό και ιστορικό πρίσμα μιας σπουδαίας συγγραφέως την οποία δεν γνώριζα.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Το κείμενο. Η Ελένη… Η Μαρία, η Ναταλία, ο Νίκος, ο Διονύσης, ο Τρύφωνας, η Σεραφίτα.

Γιατί η ομαλή συνύπαρξη των ανθρώπων αποδεικνύεται τόσο δύσκολη; Πως μπορούμε να βελτιώσουμε ουσιαστικά αυτή τη συνθήκη;

Νίκος Γιαλελής: Νομίζω ότι η φιλοσοφία αιώνες τώρα προσπαθεί να απαντήσει αν είναι στη φύση μας η δυσκολία αυτή… είναι δύσκολο να αφήνει κανείς στο πλάι τις προσωπικές του επιδιώξεις για να συναντηθεί με τους άλλους, και πολύ περισσότερο στη σύγχρονή μας κοινωνία. Η ενσυναίσθηση ίσως είναι ένα σημαντικό εργαλείο, αλλά και μόνο που το λέω νιώθω πως ηθικολογώ, και είναι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα να κάνω.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Φοβάμαι ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας έχει στρέψει λίγο προς τα μέσα. Τα κινητά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχουμε συνεχώς την εστία προσοχής μας στον εαυτό μας. Ίσως η λύση είναι πιο απλή από όσο νομίζουμε. Ίσως αρκεί να στρέψουμε την εστία προσοχής μας προς τους άλλους.

Διονύσης Πιφέας: Είμαστε αδύναμα πλάσματα, άνθρωποι με υπαρξιακές αναζητήσεις, γεμάτοι πάθη, συμπλέγματα και εξαρτήσεις. Οι περισσότεροι προσπαθούμε απλά να ακουστούμε και να αποκτήσουμε υπόσταση μέσα από την προσοχή και την σημασία των άλλων. Προσδιοριζόμαστε αποκλειστικά από τις σχέσεις μας στο κοινωνικό σύνολο και χάνουμε το νόημα. Ποιο άραγε είναι το νόημα;

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Ακούγοντας.

Θεωρείτε ότι ο άνθρωπος είναι φύσει καλός ή κακός; Τι καθορίζει τα στοιχεία που θα επικρατήσουν;

Νίκος Γιαλελής: Έχω την ανάγκη να πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι φύσει καλός, δε θα μπορούσα να ζήσω αλλιώς. Φαντάζομαι πως οι κοινωνικές συνθήκες και οι ανάγκη επιβίωσης αναγκάζουν καμιά φορά και την άλλη μας πλευρά, την κακή, να αναδύεται. Δεν έχω άλλο επιχείρημα από την τρυφερότητα και τη γενναιοδωρία των παιδιών.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Πιστεύω ότι μέσα μας υπάρχουν όλα τα στοιχεία. Και το καλό και το κακό. Είμαστε οι αντιθέσεις μας. Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης αυτών των αντίθετων δυνάμεων. Είναι θέμα απόφασης από εκεί και πέρα. Να δώσουμε περισσότερο χώρο στο καλό ν’ ανθίσει.

Διονύσης Πιφέας: Στις περισσότερες περιπτώσεις, απλά επιθυμούμε να αναδείξουμε τις φωτεινές μας πτυχές και προσπαθούμε να κρύψουμε τις σκοτεινές, τις ανασφάλειες και τους φόβους μας, αλλά δυστυχώς χωρίς επιτυχία. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι υπάρχουν άνθρωποι γεννημένοι για το κακό. Απλά κάπου χάθηκαν στην διαδρομή, με αποτέλεσμα η σκοτεινή τους πλευρά να επικρατεί με τρόπο πιθανώς δυσάρεστο κοινωνικά.

Ως Έλληνες έχουμε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά; Αν ναι, ποια είναι αυτά και πως επηρεάζουν τη ζωή μας;

Νίκος Γιαλελής: Νομίζω πως είναι καθοριστική για μας η σύγκρουση μεταξύ της ταυτότητας των «κληρονόμων της αρχαίας Ελλάδας» και της σύγχρονής μας πραγματικότητας μέσα στο ελληνικό κράτος. Θεωρώ ότι μας δημιουργεί ένα κατ’ ουσίαν υπαρξιακό άγχος που εκδηλώνεται με διάφορους μίζερους τρόπους γύρω μας.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Όλοι οι λαοί έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αυτά έχουν σχέση με πολλούς παράγοντες. Με την ιστορία τους, το συλλογικό τους αφήγημα, τη γεωγραφική τους θέση. Έτσι και εμείς. Είμαστε σαφώς επηρεασμένοι από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Ειδικά σε ότι έχει να κάνει με τη σχέση μας με το κράτος. Είμαστε επηρεασμένοι και από το συλλογικό αφήγημα της απευθείας συνέχειας από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Είμαστε σε μια διαρκή αιώρηση ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Δεν έχουμε ακόμα αποδεχτεί αυτή τη διπλή μας φύση. Αυτή η αιώρηση καθρεφτίζεται και  στην συμπεριφορά μας.

Διονύσης Πιφέας: Υπάρχει η Ελλάδα του εθνικισμού, της διχόνοιας και της αδιαφορίας, αλλά κι αυτή της αλληλεγγύης, της φιλοξενίας και του πολιτισμού. Αυτά που θα επικρατήσουν θα τα κρίνει η ροή της ιστορίας.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Βέβαια. Το philotimo, η philoxenia, το meraki και το kefi. (γέλια)

Είναι σημαντικό να έχουμε πολιτική θέση και άποψη; Αν ναι, γιατί;

Νίκος Γιαλελής: Εφόσον ζούμε, κοινωνικά η στάση μας απέναντι στα κοινά, ακόμα και η αδιαφορία, καταλήγει να έχει πολιτική σημασία, να αποτελεί εν τέλει πολιτική θέση.  Αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, αν συνειδητοποιήσουμε πόσο χώρο αφήνει η αδιαφορία ή η μη συμμετοχή μας σε άλλους να παίρνουν αποφάσεις για λογαριασμό μας, νομίζω μπορούμε να δούμε τη σημασία που έχει η ύπαρξη και η έκφραση της άποψης μας.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Πολιτική θέση είναι αναπόφευκτο να έχουμε. Πολιτική είναι τα πάντα. Ότι κάνουμε και ότι δεν κάνουμε. Όσο πιο συνειδητές είναι λοιπόν οι επιλογές μας. Τόσο το καλύτερο.

Διονύσης Πιφέας: Στην χώρα που γεννήθηκαν η δημοκρατία, το θέατρο και η συνθήκη της ανακωχής, η κριτική σκέψη θεωρώ πως είναι μονόδρομος για μας, όχι μόνο για να διαμορφώνουμε πολιτικό λόγο, αλλά και για να δίνουμε λύσεις στα προβλήματα της καθημερινότητας και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο αξιών για τις γενιές που θα έρθουν.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Γιατί το πολίτευμά μας λέγεται Δημοκρατία. Και «τι να γίνει, σ’ αυτό πιστεύω εγώ». Οπότε είναι σημαντικό. Κάποιος μπορεί να πιστεύει σε μια «Νέα» Δημοκρατία όπου εκεί να μην είναι σημαντικό.

Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Νίκος Γιαλελής: Η γενναιοδωρία, η ενημέρωση, η ψυχραιμία, η αλληλεγγύη, η ενσυναίσθηση.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Επαναστατική πράξη στις μέρες μας είναι η αγάπη. Ν ‘ αγαπάμε τον εαυτό μας αλλά να αγαπάμε και τους άλλους. Ν’ αγαπάμε την φύση όλη. Η αγάπη θα σώσει τον κόσμο.

Διονύσης Πιφέας: Να ακούς. Να ζεις έναν έρωτα παράφορο. Να φυτεύεις δέντρα. Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους. Να συμβουλεύεις τα παιδιά, όχι με φόβο για το τι θα απογίνεις εσύ. Να εμπνέεις. Να αγαπάς το σώμα σου και την ψυχή σου. Να ευνοείς τον αδικημένο. Να χαμογελάς απλόχερα.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Η μεγάλη άρνηση.

Είστε αισιόδοξοι για το μέλλον – τόσο όσον αφορά στο χώρο της τέχνης όσο και γενικά;

Νίκος Γιαλελής: Ναι, αν και ομολογώ δεν έχω πολλά επιχειρήματα για να στηρίξω την αισιοδοξία μου αυτή. Υποθέτω είμαι θέσει αισιόδοξος.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Προσπαθώ πάντα να είμαι αισιόδοξος ακόμα και όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν το ευνοεί. Είναι θέμα απόφασης και αυτό. Άλλωστε όπως έχει δείξει και η ιστορία η Τέχνη πάντα βρίσκει το δρόμο. Άρα και η Ζωή.

Διονύσης Πιφέας: Ζούμε σ’ έναν κόσμο που καταρρέει πολιτικά, ηθικά, αξιακά… Η αισιοδοξία μου έγκειται στο γεγονός ότι η συνολική ύφεση  που βιώνουμε θα μας αναγκάσει όλους να ξεκουνηθούμε, να ξεβολευτούμε και να τσαλακώθουμε, ώστε να δημιουργήσουμε νέες συνθήκες ζωής και ελευθερίας. Είναι χρέος του ανθρώπινου είδους να αλλάξει τον τρόπο που έμαθε να ζει, για να συνεχίσει να ζει.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Όσον αφορά τον χώρο της τέχνης είμαι αρκετά αισιόδοξος. Από την πανδημία και έπειτα κάπως συντονιστήκαμε, κατεβήκαμε στον δρόμο, αγωνιστήκαμε, φέραμε στην επιφάνεια όλα τα θέματα και είναι καθαρό πλέον πως δεν θα συνεχίσουμε να ζούμε και να δουλεύουμε με τους παλιούς όρους· και καλό είναι όσα άτομα εργαζόμενα, εργοδότες και κυβερνώντες δεν το έχουν συνειδητοποιήσει να το συνειδητοποιήσουν γιατί θα είναι οι πρώτοι που θα πέσουν όταν έρθει η ώρα.

Τώρα, όσον αφορά τη ζωή εν γένει, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος. Πιστεύω πως η ζωή θ’ αλλάξει άρδην και ότι προλάβαμε στον δυτικό κόσμο να ζήσουμε την ίσως πιο ελεύθερη και φωτεινή εποχή του. Βέβαια, ίσως γίνει κάποιο θαύμα. Ίσως την τελευταία στιγμή προλάβουμε να …

Τι σας δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Νίκος Γιαλελής: Η αγάπη.

Τρύφωνας Ζάχαρης: Οι άνθρωποι που βρίσκουν τη δύναμη και συνεχίζουν.

Διονύσης Πιφέας: Η σκέψη πως ό, τι ονειρεύομαι θα το ζήσω.

Θεοδόσης Σκαρβέλης: Το κείμενο, η Ελένη, η Μαρία, η Ναταλία, ο Νίκος, ο Διονύσης, ο Τρύφωνας, η Σεραφίτα. Η Μυρτώ, η Κατερίνα, η Μαρίνα. Ο Νικόλας, ο Χάρης, η Ειρήνη. Η Άλεξ και η Αλεξάνδρα. Ο Στάθης. Η Λία. Ο Αντώνης. Η Μαρία, ο Χάρης και ο Νίκος. Η Ζέφη και όλοι οι ημιάνθρωποι του πουθενά.

«Εμείς, οι ημιάνθρωποι του πουθενά» (Philellines #21^ος) της Ελένης Μποζά

Συντελεστές:

Σύλληψη ιδέας – Σκηνοθεσία: Ελένη Μποζά

Δραματουργική έρευνα και επεξεργασία: Ελένη Μποζά, Ειρήνη Γκότση, Νικόλας Καλαντζής, Χάρης Μπαλασόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη Α: Ειρήνη Γκότση

Βοηθός Σκηνοθέτη Β: Νικόλας Καλαντζής

Εικαστική δραματουργία: Μυρτώ Σταμπούλου

Μουσική δραματουργία: Μαρίνα Χρονοπούλου

Φωτιστική δραματουργία: Κατερίνα Μαραγκουδάκη

Φωτογράφιση: Alex Kat

Trailer: Στάθης Αθανασίου

Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Οργάνωση παραγωγής:Ἕως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία.

Ηθοποιοί: Νίκος Γιαλελής, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Τρύφωνας Ζάχαρης, Διονύσης Πιφέας, Θεοδόσης Σκαρβέλης, Ναταλία Στυλιανού, Μαρία Φωτεινοπούλου.

Ευχαριστούμε πολύ τις εκδόσεις του  Μ.Ι.Ε.Τ για την χορηγία αντιτύπων του βιβλίου της κα Μ. Κρανάκη.

Η παράσταση «Εμείς, οι ημιάνθρωποι του πουθενά» (Philellines #21ος) πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Δείτε το trailer: https://www.youtube.com/watch?v=63dmLu6XT3o

Χορηγοί Επικοινωνίας:

Info:
Τοποθεσία: Από μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Αθήνα
Ημερομηνία: Πρεμιέρα: Πέμπτη 27 Απριλίου 2023, στις 21.00. Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή. Ώρα έναρξης: 21.00. Έως 20 Μαΐου 2023. Διάρκεια 1 ώρα και 50 Λεπτά. Πληροφορίες: Τηλ.: 210523 2097
Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ κανονικό, 12 φοιτητικό, 10 ανέργων, άνω των 65. Υπάρχει και η δυνατότητα ομαδικών εισιτηρίων (10 άτομα) στην τιμή των 10 ευρώ Ηλεκτρονική προπώληση: Viva.gr
https://www.viva.gr/tickets/theater/emeis-oi-imianthropoi-tou-pouthena/