Βάναυση αγάπη της Έλενα Φερράντε από τις Εκδόσεις Πατάκη
Η μητέρα μου πνίγηκε τη νύχτα της 23ης Μαΐου, την ημέρα των γενεθλίων μου, στη θαλάσσια περιοχή απέναντι από εκείνο το μέρος που όλοι αποκαλούν Σπακαβέντο, λίγα χιλιόμετρα από το Μιντούρνο.
Η Ελενα Φερράντε είναι η συγγραφέας της »Τετραλογίας της Νάπολης»΄που αποτέλεσε παγκόσμιο εκδοτικό φαινόμενο της εποχής και εξασφάλισε την αποδοχή αναγνωστών και κριτικών. Το βιβλίο της Βάναυση αγάπη είναι το πρώτο με το οποίο παρουσιάστηκε στο Ιταλικό λογοτεχνικό τοπίο το 1992 και έκτοτε κάθε νέο βιβλίο της αποτελεί εκδοτικό γεγονός.
Η ταυτότητά της παραμένει άγνωστη και ένας μύθος τη συνοδεύει καθώς εκείνη διατηρεί την ανωνυμία της και συνεχίζει να συνομιλεί με τους αναγνώστες της με τα βιβλία της που προσελκύουν και αγαπιούνται όπως οι όμορφοι άνθρωποι με το παρουσιαστικό,την καρδιά και το πνεύμα τους.
Η Ντέλια με αφορμή τον αιφνίδιο θάνατο της μητέρας της Αμάλια τη νύχτα των γενεθλίων της παραμένει στην πόλη μετά την κηδεία ενώ οι αδελφές της αναχωρούν, προκειμένου να διεκπεραιώσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες αλλά και να ξεκινήσει ένα ταξίδι αναζήτησης απαντήσεων για το θάνατο της μητέρας της που θα την οδηγήσει σε μια προσωπική αναζήτηση του εαυτού, του παρελθόντος και εν τέλει της ίδιας της ζωής. Η οριακή στιγμή του θανάτου της μητέρας αποτελεί για την κόρη τη στιγμή που αναδομεί ολόκληρη τη ζωή της και καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην αποδοχή της αμετάκλητης απουσίας και της οριστικής ενηλικίωσης.
Η Ντέλια κινείται στο χώρο που έζησε η μητέρα της και από τα εναπομείναντα ίχνη της ζωής που δεν είναι πλέον παρούσα προσπαθεί να κατανοήσει τη μητέρα της, να την γνωρίσει και συμφιλιωθεί με τα αντιφατικά συναισθήματα της. Η παιδική μνήμη συγκρούεται με το βλέμμα του παρόντος στην προσπάθεια της να γνωρίσει τη μητέρα της αλλά και να προσανατολιστεί στο μέλλον απαλλαγμένη από »την υποχρέωση και την ανησυχία για εκείνη.»
Ο θάνατος της Αμάλια περιβάλλεται από ένα μυστήριο αλλά και η ζωή της που ακροβατεί επικίνδυνα σε όλες τις σχέσεις της. Οι σχέσεις αυτές αφορούν, επηρεάζουν και καθορίζουν και την κόρη της. Κι εκείνη καλείται να» επανασυνδεθεί »με τον πατέρα της, με τον Καζέρτα -ενδεχομένως ερωτικό σύντροφο της Αμάλια- τον ανάπηρο θείο της, την ενοχλητική γειτόνισσα. Μέσα από τη σχέση με τη μητέρα της η Ντέλια αναζητά εναγώνια την αλήθεια για τον εαυτό της. Η διαδρομή αυτή είναι άλλοτε κατευναστική και παρηγορητική και άλλοτε επώδυνη. Νιώθει δυνατή και απελευθερωμένη αλλά πολλές φορές δέσμια και εξαρτημένη από την έντονη προσωπικότητα της μητέρας της.
Με όλες όμως τις προσπάθειες της »πασχίζει να ικανοποιήσει το πρωταρχικό και θεμελιώδες αίτημα. Τη δίχως προϋπόθεση αγάπη» (Φ.Τσαλίκογλου). Παρά την ανάγκη της απροϋπόθετης αγάπης επιθυμεί να κατακτήσει »την αίσθηση ταυτότητας ξέχωρης από της μητέρας της.»
Το βιβλίο αποτελεί μια βαθιά ψυχαναλυτική και αναστοχαστική διαδικασία γύρω από την πλέον καθοριστική σχέση της ζωής μας .Η Ντέλια όπως κάθε γυναίκα με την απώλεια της μητέρας της αναγκάζεται να αναμετρηθεί με τους φόβους, τις αγωνίες, τις ανασφάλειες της. Προσπαθεί να γνωρίσει τη μητέρα της ανασυνθέτοντας τις παιδικές μνήμες της και αναζητώντας τη φωνή των άψυχων υλικών που υποκαθιστούν πλέον την αγαπημένη μορφή.
Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο ζωντανή,διαυγής, ειλικρινής κατορθώνει να δημιουργήσει συναισθηματική ένταση στον αναγνώστη,να ανασύρει τα δικά του βιώματα και να τον φέρει αντιμέτωπο με τις προσωπικές του αναζητήσεις. Η δύναμη της γραφής της συγγραφέως διεγείρει τις αισθήσεις, συγκινεί αλλά συγχρόνως επιτυγχάνει να προσφέρει δρόμους διαφυγής. Οι ήρωες της σάρκινοι, πολυεπίπεδοι αλλά πάντα αξιοπρεπείς είναι γήινοι και οικείοι, καθημερινοί. Την απόλαυση της ανάγνωσης του βιβλίου της Φερράντε διαδέχεται η βαθιά σκέψη που ακολουθεί τον αναγνώστη για καιρό.
Η μετάφραση της Δήμητρας Δότση έχει καταφέρει για άλλη μια φορά να αναπλάσσει την ατμόσφαιρα του βιβλίου,να αποδώσει όλες τις λεπτές εννοιολογικές και ψυχολογικές αποχρώσεις καθώς και να διατηρήσει όλα τα υφολογικά χαρακτηριστικά του κειμένου.
Η »βάναυση αγάπη» προοιωνίζει τη λαμπρή λογοτεχνική πορεία της Φερράντε και αιχμαλωτίζει τους αναγνώστες με τη σαγηνευτική γραφή της από το πρώτο της έργο.
