Συμπληγάδες Γενεθλίων του Δημήτρη Καταλειφού από τις Εκδόσεις Πατάκη
Η λογοτεχνία μπορεί να κάνει πολλά. Μπορεί να μας τείνει το χέρι όταν βρισκόμαστε σε μεγάλη κατάθλιψη, να μας οδηγήσει σε άλλες ανθρώπινες υπάρξεις γύρω μας, να μας κάνει να καταλάβουμε καλύτερα τον κόσμο και να μας βοηθήσει να ζήσουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελεί, πάνω απ’ όλα, μια θεραπεία των αναγκών της ψυχής. Ωστόσο, ως αποκάλυψη του κόσμου, μπορεί επίσης να μεταμορφώσει τον καθένα μας εσωτερικά.
Τσβετάν Τοντορόφ.
Η μέγιστη καθαρότητα στην έκφραση είναι θέμα ηθικής, σεβασμού προς τον αναγνώστη.
Τσβετάν Τοντορόφ.
Η Κατερίνα Αγγελλάκη Ρουκ επισημαίνει πως πρέπει να έχεις κάτι ποιητικό μέσα σου το οποίο μπορεί να γεννηθεί από κάτι που συνέβη στη ζωή σου. Ο Δημήτρης Καταλειφός, ο οποίος εξέφραζε την ποιητικότητά του υπηρετώντας την υποκριτκή τέχνη βρέθηκε -όπως όλοι-αντιμέτωπος με τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας. Και η ποιητικότητά του αυτή εκφράστηκε στη συγκεκριμένη συγκυρία με λόγια. Λόγια που έδωσαν μορφή σε συναισθήματα, αφύπνισαν τη συνείδηση, απελευθέρωσαν το πνεύμα, κατήργησαν τα όρια του χρόνου και συνάντησαν τα πολλαπλά πρόσωπα που ο καθένας φέρει εντός του αλλά και τα πρόσωπα του περιβάλλοντός του -παρόντος και παρελθόντος – εκείνα όμως, που εν τέλει είναι πραγματικά προσφιλή.
Η επιθυμία να γράψει βρισκόταν εν υπνώσει και ξαφνικά ξύπνησε, όπως ο ίδιος αποκαλύπτει στον πρόλογό του, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, απο τα τέλη Φεβρουαρίου έως τις 21 Μαϊου 2020 παραμονή των γενεθλίων του.
Με τα 65 αυτά κείμενα ποιητικής πρόζας με καθαρότητα στην έκφραση και σεβασμό προς τον αναγνώστη που έδωσαν νόημα στο ασήμαντο και κατόρθωσαν να συνδεθούν με όλα τα ανρθώπινα πλάσματα που αναζητούσαν τη δική τους φωνή, να προσφέρουν ανακούφιση και παρηγοριά αφήνοντας απεριόριστα περιθώρια στον αναγνώστη να δώσει το δικό του προσωπικό νόημα στο αποτύπωμα όσων γεγονότων έχουν συμβει. Η εσωτερική αναζήτηση ανασύρει μνήμες και αυτό που ονομάζεται η ζωή μου δεν είναι τίποτε άλλο από καταγραφή έντονων συναισθημάτων που κουβαλά ο καθένας μέσα του. Συναισθημάτων που συνδέονται με ανθρώπους -ζωντανούς ή νεκρούς- με επιθυμίες, όνειρα, απώλειες, αγάπες. Η μέγιστη συγκίνηση και νοσταλγία βρίσκεται στη μοναδική πατρίδα που είναι η παιδική ηλικία και σ’αυτήν υπάρχει πάντα ο Παράδεισος-
Λαχταρώ
Ένα μέρος δίχως Χριστούγεννα,
δίχως Πάσχα,
δίχως εθνικές εορτές.
Ένα απάνεμο, περίκλειστο κρατίδιο.
Πότε πότε θα επιτρέπεται η είσοδος
μόνο σε γαλαζωπές αντάυγειες
απο παιδικό ουρανό.
Τίποτε άλλο.
Θυμήθηκα τη μαμά, και ύστερα τον μπαμπά μου
Απόντες.
Απουσίες που πονούν, που γλυκαίνουν, που παρηγορούν. Ο ποιητής μας δίνει τις λέξεις του και αγγίζει προσωπικές στιγμές-μνήμες, λατρεμένες μορφές που η συνάντηση μαζί τους επιτυγχάνεται τώρα μόνο δια της φαντασίας.
Όλοι τρυγούν τον παιδικό τους κήπο, να βγάλουν το κρασί της αντοχής.
Σε όποιο δωμάτιο και κι αν μπω,αντικρίζω εκείνο το παιδί που πίστευε πως λίγες σκάλες είναι αρκετές να φτάσει κανείς στον ουρανό…
Ο μπαμπάς μου έψησε καφέ……
Γιατί δεν είπα, καθώς τον κοιτούσα,πως τον αγαπώ;
Και τώρα; Μόνο οι κουρτίνες στο παράθυρο λικνίζονται στο αεράκι του. Πιστεύουν οι ανόητες πως μπήκε η άνοιξη
Άπλετος χρόνος θρονιάστηκε μέσα στο σπίτι σαν σκόνη.
Δεν λέει να φύγει με αντισηπτικά.
Και τα ερωτηματικά έρχονται αμείλικτα! Έχεις πει αυτά που ήθελες; Έχεις κάποτε αγαπήσει;
Όλη η πορεία, η διαδρομή, αγωνιστική, ερωτική, καλλιτεχνική, διλλήματα, συγκρούσεις, απορίες,εύκολες απαντήσεις, διαψεύσεις, επαναποσδιορισμοί.
Εκανε πολλά ταξίδια απ’ το μπαλκόνι της αντιπαροχής. Δεν στάθηκαν εμπόδιο οι ακάλυπτοι ολόγυρα…. Μέσα στο σπίτι τα προβλήματα φουσκώναν σαν παλίρροια που ερχόταν να τον πνίξει. Έξω όμως στο στενό μπαλκόνι, περίμεναν αεροπλάνα και καράβια και έρωτες που πήγαινε να ζήσει.
Η καθημερινότητα με ελπίδες και υποσχέσεις αλλά και με απογοητεύσεις. Χωρίς αντιπάλους η ανηλεής πάλη με τον εαυτό. Αμφίρροπο το αποτέλεσμα.
Λίγο πρίν σβήσει τα φώτα, μπαίνει η άνω τελεία στην ημέρα του. Ακολουθούν ερωτηματικά. Η νύχτα είναι τόσο περίεργη, θέλει να τα γνωρίζει όλα. Τον φέρνει συχνά σε θέση δεινή με την πιεστική αδιακρισία της.
Η θαυμαστή πολυπλοκότητα του ανθρώπινου ψυχισμού συναντά την ποίηση και εναγωνίως προσπαθεί να εκφράσει το άρρητο.
Πρόσφατα του έκοψαν το νερό,
Αλλά αυτός ζητάει απτόητος να ξεδιψάσει
Από τη γάργαρη πηγή των λέξεων.
Τα ερωτήματα βασανιστικά υπάρχουν πάντα ως μία νέα αρχή, ως αφετηρία, ως ξεκίνημα, ως στοίχημα: να κερδηθεί χρόνος.
Πόσος έρωτας σπαταλιέται στα αδήλωτα; Πόσος κερδίζεται στα αυθαίρετα της φαντασίας; Πόσα φιλιά και αγκαλιές καταχωρίζονται στα απολεσθέντα;
Ίσως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να σταθεί κανείς απέναντι στις Συμπληγάδες γενεθλίων. Η αέναη ετοιμότητα να διασωθούν οι πολύτιμες στιγμές, να μη καταχωρισθούν στα απολεσθέντα.