Ιώβη Φραγκάτου / Πράξεις με αιτία
Η Ορέστεια είναι ένα ανυπέρβλητο έργο. Ήρωες που πράττουν και δέχονται τις συνέπειες των κινήσεών τους, πράξεις που σχολιάζονται και αιτιολογούνται, μάχες που βρίσκουν τον στόχο τους και καθορίζουν ζωές. Μια ιστορία εκδίκησης που οδηγεί στο λυτρωτικό φως της συνύπαρξης και της δημοκρατίας. Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις, με μια ομάδα αξιόλογων ηθοποιών, σκηνοθέτησε την τραγωδία Αγαμέμνων. Μετά από την περιοδεία τους στην Ελλάδα, επιστρέφουν στο Ηρώδειο και την Αθήνα, στις 31/8, ενώ θα ακολουθήσουν μερικοί ακόμα σταθμοί της περιοδείας . Η Ιώβη Φραγκάτου ανέλαβε τον απαιτητικότατο ρόλο της Κασσάνδρας που έχει την δύναμη να βλέπει το μέλλον, αλλά αδυνατεί να πείσει τους ανθρώπους για τα λεγόμενά της, που τολμά να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, που έχει το θάρρος να φτάσει στο τέλος. Μας μίλησε για την δύναμη και την δυναμική του ρόλου, την παράσταση και τους συνεργάτες που την μοιράστηκε, την ζωή και την εμπειρία που αποκτούν οι άνθρωποι αφού “πράξουν”.
Τι σε συγκινεί στη συγκεκριμένη δουλειά;
Το άκρως ποιητικό κείμενο και η πίστη των ηθοποιών.
Η τραγωδία αυτή κινείται γύρω από τον άξονα της εκδίκησης. Έχουν εξήγηση οι ανθρώπινες πράξεις;
Αν προέρχονται από τον ίδιο τον άνθρωπο, ίσως. Όμως ειδικά στην τριλογία της Ορέστειας, βλέπουμε ότι οι ανθρώπινες πράξεις υπαγορεύονται από τη θεϊκή βούληση. Οι θεοί στέλνουν στους ανθρώπους τον φόβο με σκοπό να τους προετοιμάσουν για την τιμωρία που τους περιμένει. Αν οι άνθρωποι επομένως, εκπληρώνουν τον ρόλο που τους αντιστοιχεί μέσα σε ένα προδιαγεγραμμένο πλάνο, τότε είναι απλώς έρμαια των πράξεών τους και όχι υποκινητές αυτών.
Είναι δεδομένο ότι “αυτός που έπραξε θα πάθει”;
Αυτός που αδίκησε με τις πράξεις του, θα πάθει. Αυτό μας υπενθυμίζει ουσιαστικά, η αρχαία τραγωδία. Οι πράξεις μας πρέπει να είναι προϊόντα της σκέψης, αν επιθυμούμε να έχουμε μια ισορροπημένη ζωή. Γι’ αυτό και ο χορός στον «Αγαμέμνονα» δεν μπορεί να εκλογικεύσει τον φόβο που νιώθει. Διαισθάνεται ότι έρχεται το κακό και προσπαθεί να το αρνηθεί. Στο τέλος όμως, επιβεβαιώνεται ότι κανείς δεν μπορεί να αποφύγει το «να μάθει παθαίνοντας».
Πως σκιαγραφείται η φύση και η θέση της γυναίκας στη συγκεκριμένη τραγωδία;
Η γυναίκα, είτε πρόκειται για την Κασσάνδρα που έρχεται στο παλάτι ως παλλακίδα, είτε για την Κλυταιμνήστρα που είναι η βασίλισσα του παλατιού, κρίνεται από τη θεία δικαιοσύνη, όπως και κάθε ανθρώπινο ον. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι να κριθούν από τους θεούς, οι δύο γυναίκες παρουσιάζονται σαν αρνητικό και θετικό της ίδιας φωτογραφίας. Ό,τι λέει η Κασσάνδρα για να αποτρέψει το κακό, χρησιμοποιείται για τον αντίθετο σκοπό από την Κλυταιμνήστρα. Για τη βασίλισσα, όλο αυτό είναι ένα παιχνίδι πειθούς, που θέλει πάση θυσία να κερδίσει. Το γεγονός όμως ότι η Κασσάνδρα παραδίδεται εν γνώση της στον θάνατο, αφαιρεί από τη δύναμη της Κλυταιμνήστρας. Άρα στο τέλος, οι δύο γυναίκες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση, γίνονται ίσες μπροστά στον θάνατο.
Παρόλο που η Κασσάνδρα είναι εξαιρετικά εύγλωττη και ακριβής, αδυνατεί να γίνει αντιληπτή και πιστευτή – σε αντίθεση με την Κλυταιμνήστρα που ψεύδεται και γίνεται πιστευτή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Κρύβει κινδύνους η γλώσσα και η χρήση της;
Νομίζω πως όλο αυτό το σχήμα σχετίζεται με την έννοια της αυθεντίας. Η Κασσάνδρα έχει κερδίσει το χάρισμα της μαντικής, αλλά χάνει την ικανότητα να πείθει τους πολίτες γιατί έχει την κατάρα να προβλέπει τα άσχημα. Από την άλλη η Κλυταιμνήστρα, είναι η σύζυγος του βασιλιά και αυτό της δίνει απόλυτο έλεγχο στο παλάτι και κατά συνέπεια στον χορό. Εξαιτίας της κοινωνικής της θέσης, οι ισχυρισμοί της έχουν άλλη βαρύτητα. Είναι ο λόγος της ανδροπρεπούς βασίλισσας λοιπόν, απέναντι στην παλλακίδα-θηλυκό. Η θέση της Κασσάνδρας γίνεται ακόμη πιο δύσκολη, γιατί ως σύμβολο της αλήθειας, προφητεύει συμφορές. Αυτό αυτομάτως, καθιστά όσα λέει απωθητικά για τους ανθρώπους. Η γλώσσα όταν δεν χρησιμοποιείται με διπλωματία, είναι δυστυχώς μια γλώσσα που κανείς δεν θέλει να ακούσει και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα.
Η σκηνή της Κασσάνδρας συνιστά τη “μακροσκελέστερη σκηνή προφητείας στην αρχαία ελληνική τραγωδία”.
Πως αντιμετωπίζονται τέτοιοι ρολόι εμβληματικοί και πολυδιάστατοι;
Πιστεύω πως πρέπει να αντιμετωπίζονται με απλότητα, βάθος και καθαρό μυαλό, έτσι ώστε να μπορούν να αναδειχθούν καλύτερα όλα τα επίπεδα εσωτερικότητας που φέρουν.
Η Κασσάνδρα μας πληροφορεί και για το παρελθόν του οίκου των Ατρειδών. Είναι το παρελθόν αυτό που καθορίζει το μέλλον;
Είναι καθοριστικό το παρελθόν, σε όλες τις κοινωνίες και όλες τις εποχές. Η εκδίκηση φέρνει εκδίκηση. Αυτός ο φαύλος κύκλος θα τερματιστεί μόνο στο τέλος της τριλογίας της Ορέστειας, με την εγκαθίδρυση του θεσμού του Αρείου Πάγου από τη θεά Αθηνά, όπου πλέον οι διαφορές των ανθρώπων λύνονται από το δικαστήριο και όχι από το ανθρώπινο χέρι.
Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος μέχρι τώρα από την επαφή με το συγκεκριμένο κείμενο και την συνεργασία με την ομάδα;
Το προσωπικό κέρδος είναι τεράστιο και μόνο από το γεγονός ότι καταπιάνεται κανείς με τέτοια κείμενα. Πόσο μάλλον το να προσπαθεί μαζί με άλλους ανθρώπους να μιλήσει αυτή τη γλώσσα. Βεβαίως, το ότι το έργο εντάσσεται στην τριλογία της Ορέστειας, στην οποία κατά γενική ομολογία ο τραγικός ποιητής τελειοποιεί την έννοια της δικαιοσύνης και την έκφραση του παράλογου της ανθρώπινης μοίρας και επιπλέον, ότι μεταφράζεται τόσο ποιητικά από τον Γιώργο Μπλάνα, κάνουν τη συγκυρία ΦΙΛΙΚΗ για τον ηθοποιό.
Τι σε αποφορτίζει στην καθημερινότητα; Τι σε κάνει χαρούμενη;
Με αποφορτίζει ήχος από τα βότσαλα όταν τα παρασέρνει το κύμα.
Ως προς τη χαρά, αυτή έρχεται όταν περνάω χρόνο με τους ΔΙΚΟΥΣ ΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ.
Ποιο κομμάτι του κειμένου ξεχωρίζεις;
«Η ενοχή γεννά ενοχή κι ο ένοχος ενόχους».
Αγαμέμνων του Αισχύλου
σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις στο
ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ
Παρασκευή 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Ώρα 21.00
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Τσέζαρις Γκραουζίνις
Σκηνικά – Κουστούμια: Κέννυ ΜακΛέλλαν
Μουσική – Μουσική Διδασκαλία: Χάρης Πεγιάζης
Κίνηση: Έντι Λάμε
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Συγκλητική Βλαχάκη
Σύμβουλος δραματουργίας: Παναγιώτης Σκούρας
Παίζουν:
Μαρία Πρωτόπαππα, Γιάννης Στάνκογλου, Αργύρης Πανταζάρας, Ιώβη Φραγκάτου και ο Θοδωρής Κατσαφάδος
Χορός: Μάρκος Γέττος, Δημήτρης Γεωργιάδης, Τάσος Θεοφιλάτος, Πανάγος Ιωακείμ, Δημήτρης Καραβιώτης, Ηλίας Μενάγιερ, Δημήτρης Μηλιώτης, Αλέξανδρος Μούκανος, Αλέξανδρος Μπαλαμώτης, Βασίλης Παπαγεωργίου, Κλέαρχος Παπαγεωργίου, Γιώργος Παπανδρέου
Για τη Stefi & Lynx Productions:
Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη
Επικοινωνία: Ανζελίκα Καψαμπέλη
Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Αλίκη Δανέζη Knutsen
Παραγωγή: Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου – Stefi & Lynx Productions/Arcadia Media – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Βέροιας – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης
Τιμές εισιτηρίων:
Διακεκριμένη: 45 ευρώ
Α’ Ζώνη: 40 ευρώ
Β’ Ζώνη: 35 ευρώ
Γ’ Ζώνη: 30 ευρώ και μειωμένο 20
Άνω διάζωμα: 20 ευρώ και μειωμένο 15 ευρώ
AMEA: 20 ευρώ (διατίθενται συγκεκριμένες θέσεις)
Το μειωμένο εισιτήριο ισχύει για φοιτητές, ανέργους και άτομα άνω των 65 ετών
Δευ 3/9, 21:00
Θέατρο Δάσους – Θεσσαλονίκη
Τετ 5/9, 21:00
Βεάκειο Θέατρο – Πειραιάς
Πεμ 6/9, 21:00
Ρωμαϊκό Ωδείο – Ρωμαϊκό Ωδείο Πατρών – Πάτρα
Τρι 18/9, 21:00
Δημοτικό Αμφιθέατρο Θανάσης Βέγγος – Κορυδαλλός
Τετ 19/9, 21:00
Δημοτικό θέατρο του Άλσους (Δ. Κιντής) – Ηλιούπολη