Στέφανος Λώλος / Ο άνθρωπος απέναντι στον χρόνο

Ο σκηνοθέτης Χρήστος Κρασαββίδης σε συνεργασία με την Ομάδα Τέχνης Fabrica Athens παρουσιάζουν στην Fabrica την παράσταση Το τελευταίο θεώρημα – Constantin Carathéodory. Μια παράσταση αφιερωμένη στη ζωή και στο έργο του σπουδαίου Έλληνα μαθηματικού που παρόλο που είχε καθοριστική συμβολή στην εξέλιξη της επιστήμης των μαθηματικών, δεν αναγνωρίστηκε ποτέ στη χώρα του όσο του άξιζε. Ο ηθοποιός Στέφανος Λώλος μας μίλησε για τις πτυχές της ευφυίας και του ταλέντου του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και την προσφορά του στην επιστήμη, αλλά και τη φιλοσοφική σκέψη. Για τα σημεία που συνάντησε τον εαυτό του μέσα σε αυτή τη δουλειά. Για τον χρόνο που κινείται αέναα χωρίς να επηρεάζεται ποτέ από τις ανθρώπινες υπάρξεις.
Τι σας συγκίνησε στην προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και αποφασίσατε να ασχοληθείτε μαζί του;
Πέρα από την οξύνοια της σκέψης του και την αδιαμφισβήτητη προσφορά του στη μαθηματική επιστήμη, ο Καραθεοδωρή αντιμετώπισε τα μαθηματικά από μια σχεδόν φιλοσοφική σκοπιά. Προσπάθησε με κάποιο τρόπο να μπολιάσει την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις διαπροσωπικές σχέσεις με τις εξισώσεις, να εξηγήσει τον έρωτα και τον θάνατο. Όλο αυτό το φορτίο της σκέψης και της έρευνάς του να γίνει πανανθρώπινο. Μόναχο, Ελλάδα, Αμερική. Κι αυτός ακριβώς ο διαμετακομιστικός βίος ήταν που με ενέπνευσε.
Ποιες νέες σκέψεις έκανες για τον εαυτό σου μέχρι τώρα μέσα από αυτή τη δουλειά;
Αναπόσπαστο κομμάτι της έρευνας του Καραθεοδωρή ήταν η εντροπία και η προσπάθεια να την εξηγήσει. Θα μπορούσαμε να πούμε εντελώς απλουστευμένα και μέσες άκρες πως με την εντροπία μετράμε την ενέργεια που πάντα «χάνεται» και μετασχηματίζεται σε κάτι άλλο. Συνεκδοχικά λοιπόν, αν συμφιλιωθούμε με αυτό, γεννιέται η σκέψη της ματαιότητας κι αυτή η σιγουριά του θανάτου. Η μικροσκοπική μας ύπαρξη απέναντι στο χρόνο. Κι αυτή η σκέψη με έκανε να αναθεωρήσω πολλά πράγματα για τη ζωή και την τέχνη.
Γιατί δεν αναγνωρίστηκε το έργο αυτού του χαρισματικού επιστήμονα στην χώρα μας όσο θα του άξιζε;
Υπήρχε ανέκαθεν η τάση στη χώρα μας να είμαστε σκεπτικιστές απέναντι σε ό,τι δεν νιώθουμε οικείο. Ειδικά στην επιστήμη όπου έτσι κι αλλιώς είναι κάτι άγνωστο και μυστηριώδες, καθετί νέο αμφισβητείται. Το γεγονός πως ο Καραθεοδωρή γεννήθηκε, μεγάλωσε κι έλαμψε στο εξωτερικό, δημιούργησε την εικόνα στο πανεπιστημιακό κατεστημένο πως η παρουσία του εδώ θα παρέσυσε σαν τυφώνας ό,τι ήταν χρόνια παγιωμένο. Κι η άμυνά τους σ΄ αυτή την επιστημονική εφόρμηση του Καραθεοδωρή στην ελληνική πραγματικότητα ήταν η απαξίωση.
Το ταλέντο βρίσκει πάντα τον δρόμο του ή μπορεί να χαθεί λόγω συνθηκών ή αδύναμων προσωπικοτήτων;
Το ταλέντο είναι ένα χάρισμα που μας οδηγεί να ανοίξουμε τους προσωπικούς μας ορίζοντες. Ασφαλώς και μπορεί να πάει στράφει λόγω μιας αδύναμης συμπεριφοράς ή να χαθεί μέσα στα ανθρώπινα πάθη. Το ταλέντο δεν είναι ένα διαμάντι μέσα στη λάσπη, είναι μάλλον ένα κόσμημα μέσα στις φωτιές. Μπορεί η ομορφιά του να αντέξει και να σφυριλατηθεί, μπορεί κάλλιστα όμως και να λιώσει. Δείτε τι συμβαίνει στην Ουκρανία, δείτε τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω μας. Πώς να επιβιώσει με ασφάλεια κάποια δημιουργική σκέψη όταν απειλείται συνεχώς από τον θάνατο;
Η ιδιοφυΐα οδηγεί νομοτελειακά στην καταστροφή του ανθρώπου ή μπορεί να συμπορευτεί αρμονικά με τη ζωή;
Ο Καραθεοδωρή είναι το απόλυτο παράδειγμα μιας ιδιοφυΐας που ποτέ δεν οδηγήθηκε σε ακρότητες, ποτέ δεν πνίγηκε σε πάθη, ποτέ δεν οδηγήθηκε στην αλλοίωση του χαρακτήρα και την καταστροφή. Οπότε αν έπρεπε να ταχθώ σε μια πλευρά, θα έλεγα πως κάλλιστα θα μπορούσε ένας ιδιαίτερος νους να είναι ταυτοχρόνως κι ένας φυσιολογικός στην καθημερινότητά του άνθρωπος.
Τι σου δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;
Επειδή από μικρό παιδί έχω μάθει να παλεύω, να επιμένω και να προχωρώ κι επειδή ξέρω πως στάθηκα δυνατός σε όποια δυσκολία εμφανίστηκε στη ζωή μου, αυτή ακριβώς η πίστη στα ψυχικά μου αποθέματα κι αυτή η αιώνια ελπίδα πως τα πράγματα μπορούν να πάνε καλύτερα, είναι η δύναμη που με κάνει να ξυπνώ τα πρωινά και να κοιμάμαι τα βράδια.

Η Πολυδραστική Ομάδα Τέχνης Fabrica Athens παρουσιάζει τη νέα της παράσταση, που είναι αφιερωμένη σε έναν αφανή ήρωα της Ελλάδας, τον θρυλικό μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Η ομάδα συμπράττει με τον σκηνοθέτη Χρήστο Καρασαββίδη, καταθέτοντας μία ποιητική ματιά στη μορφή και το έργο του σπουδαίου επιστήμονα. Το τελευταίο θεώρημα – Constantin Carathéodory θα ξεκινήσει στις 11 Μαρτίου και θα παιχτεί για 16 παραστάσεις στον Τεχνοχώρο Φάμπρικα (Μεγ. Αλεξάνδρου 125 &Ευρυμέδοντος, Κεραμεικός).