Σε εποχές δύσκολες και απαιτητικές, η συντροφιά και η ανακούφιση βρίσκονται στα κλασικά κείμενα. Αυτά που με τον ένα τρόπο ή τον άλλο μας διαμορφώνουν. Ο Δημήτρης Λιόλιος βρήκε στην Ιλιάδα του Ομήρου ερωτήματα, θάρρος να τα μοιραστεί με τους συνεργάτες του και τους θεατές και ενδεχομένως σκέψεις απαντήσεων, φτιάχνοντας μια παράσταση που θα παρουσιαστεί σε μετάφραση Γ. Ψυχουντάκη και θα κάνει πρεμιέρα στις 24 Ιουλίου στο Φρούριο Φιρκά – Ενετικό Λιμάνι Χανίων. Μας μίλησε για την διαδρομή που τον οδήγησε στην Ιλιάδα και τους δρόμους που εξερεύνησε στη συνέχεια, για την τέχνη και την δύναμή της, για τους ανθρώπους που καθορίζουν τις ζωές μας.

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο; Τι σας συγκίνησε σε αυτό; Ποια κοινά εντοπίζετε με την εποχή μας;

Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, ένιωσα ότι ήθελα να διαβάσω ξανά την Ιλιάδα, όπως και έγινε. Επέλεξα, σχεδόν ενστικτωδώς, την  εμπνευσμένη μετάφραση του Γιώργη Ψυχουντάκη εξαιτίας μιας απροσδιόριστης νοσταλγίας για την Κρήτη και την οικογένεια μου. Ο ρυθμός, η πλαστικότητα και η ζωηρότητα του κειμένου μού δημιουργήσαν μια παρηγορητική ανάταση μέσα σε αυτό το ζοφερό παρόν.  Στην πρώτη ραψωδία βλέπω καθρεφτισμένο αυτό που ζούμε και κυρίως τον τρόπο που ζούμε. Αυτή είναι η μαγεία του έπους, η διαχρονία του.

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και μέχρι τώρα ποιες νέες σκέψεις κάνατε; Τι νέο μάθατε για τον εαυτό σας;

Τολμώ να πω ότι υπήρξα ιδιαίτερα διχασμένος κατά την προετοιμασία. Από τη μία πλευρά, έπρεπε να ανταποκριθώ στην ευθύνη που είχα αναλάβει και να φτιάξουμε με όλους του συντελεστές την παράσταση, ενώ από την άλλη, την ίδια στιγμή, μέσα σε αυτό το δημιουργικό πλαίσιο υπήρχε έντονα το συναίσθημα της αβεβαιότητας και της ματαίωσης. Έμαθα πάντως να είμαι περισσότερο ψύχραιμος, ευέλικτος και  προσηλωμένος στους στόχους μου.

Μαθαίνει ο άνθρωπος από την ιστορία του;

Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αυτά που επαναλαμβάνονται είναι τα λάθη, τα αδιέξοδα, οι εκτροπές. Η γνώση της ιστορίας είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την προσωπική εξέλιξη του καθενός, αλλά σε συλλογικό επίπεδο τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και περίπλοκα. Τείνω να πιστεύω ότι μαθαίνει μόνο ο άνθρωπος αυτός που θέλει να μάθει.

Γιατί έχουμε την τάση να διχαζόμαστε σε δύσκολους καιρούς; Ποια η λύση;

Νομίζω ότι σε δύσκολους καιρούς λόγω της φύσης μας είναι ευκολότερο να απομακρυνθούμε από τον εαυτό μας οπότε μεταθέτουμε την ευθύνη στους άλλους, γεγονός που προκαλεί συγκρούσεις. Θεωρώ ότι η τέχνη δεν προτείνει λύσεις, η τέχνη πασχίζει να θέσει τα σωστά ερωτήματα.

Πως επηρεάζει την παράστασή σας ο τόπος που θα την παρουσιάσετε;

Το φρούριο Φιρκά στο Ενετικό λιμάνι Χανίων οπού ανεβαίνει η παράσταση στο πλαίσιο δράσεων του Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» είναι ένα εμβληματικό ιστορικό τοπόσημο και η γλώσσα ριζώνει εκεί με την βαθιά συγκίνηση που προκαλεί το άκουσμα των ριζίτικων και της μαντινάδας. Παρόλο που ο στόχος είναι η μετάδοση της λογοτεχνικής αξίας της μετάφρασης. Δεν υιοθετούμε το  ιδιαίτερο ηχόχρωμα του κρητικού ιδιώματος. Kαι πιστεύω ότι η απουσία του ισχυροποιεί και ανοίγει ένα διάφανο  δίαυλο επικοινωνίας τόσο με το οικουμενικό ομηρικό πρωτότυπο όσο και με την ταυτότητά μας εν γένει.

Πως ήταν η επιστροφή στις πρόβες και την παράσταση μετά από έναν τόσο δύσκολο και απαιτητικό χειμώνα; Τι μας δίδαξε η εμπειρία των δύο προηγούμενων χρόνων σχετικά με την τέχνη και το θέατρο;

Η πανδημία μας υπενθύμισε υπό δραματικές συνθήκες πόσο κρίσιμη είναι παρουσία του θεάτρου και των άλλων τεχνών στην καθημερινότητά μας. Η επιστροφή στις πρόβες έγινε, ομολογώ, με χαρά και με τρόμο συγχρόνως.

Τι έχει ανάγκη το θέατρο της εποχής μας;

Σκέφτομαι ότι εμείς έχουμε ανάγκη το θέατρο, πάντοτε, σε κάθε εποχή.

Τι σας δίνει δύναμη και πίστη για το μέλλον;

Οι άνθρωποι, δίχως αμφιβολία. Δηλαδή οι ίδιοι ακριβώς που με κάνουν να χάνω τη δύναμη και την πίστη μου στο μέλλον. Δεν αλλάζει αυτό.

Ομήρου Ιλιάδα |  Ραψωδία A’ –  Λοιμός (επιδημία) & Μῆνις (οργή)

Η θεατρική μεταφορά της πρώτης ραψωδίας της Ιλιάδας σε μετάφραση Γ. Ψυχουντάκη κάνει πρεμιέρα στις 24 Ιουλίου στο Φρούριο Φιρκά – Ενετικό Λιμάνι Χανίων, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιόλιου. Η παράσταση εντάσσεται στο πλαίσιο δράσεων του Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» του Δήμου Χανίων και της ΚΕΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης.

Παραστάσεις: 24, 25, 26 Ιουλίου 2021

Τοποθεσία: Φρούριο Φιρκά (Αύλειος Χώρος) – Ενετικό Λιμάνι Χανίων

Είσοδος ελεύθερη / Προκράτηση θέσης: chania-culture.gr

Το Κείμενο

Η ραψωδία Α’ μας τοποθετεί στον διαχρονικό κόσμο της Ιλιάδας. Οι Αλεξανδρινοί φιλόλογοι με τον τίτλο που επέλεξαν προσδιόρισαν τους δύο κεντρικούς θεματικούς άξονες. Τον λοιμό́, τη θανατηφόρο ασθένεια που σκόρπισε με τα βέλη του ο Απόλλωνας, και την μῆνιν, τον θυμό του Αχιλλέα που οδήγησε στην απόσυρσή του από τον πόλεμο. Τα δύο αυτά θέματα είναι αλληλένδετα, το ένα επακόλουθο του άλλου και συνθέτουν τους κεντρικούς πυλώνες της καλλιτεχνικής προσέγγισης του έργου.

Η Μετάφραση

Η μετάφραση από τον Γεώργιο Ψυχουντάκη («Ομήρου Ιλιάδα», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) μεταδίδει τη γοητεία και τη γλαφυρότητα του ομηρικού λόγου. Εν προκειμένω, δεν μιλάει ένας λόγιος μεταφραστής αλλά ο απλός άνθρωπος που διατηρεί ακέραιο το γλωσσικό του ένστικτο και αναδημιουργεί το ομηρικό έπος όπως το ένιωσε και το αφομοίωσε. Μία μετάφραση με ακρίβεια και σεβασμό, όπου η μαντινάδα και το ριζίτικο δένουν με τον ομηρικό λόγο και η ρίμα όχι μόνο δεν νοθεύει το κείμενο αλλά το εμπλουτίζει, αναδεικνύοντας την ποιητική δύναμη του πρωτοτύπου.

Σκηνοθετικό Σημείωμα

Πεδίο δραματουργικής έρευνας και ανάπτυξης στη συγκεκριμένη θεατρική μεταφορά αποτελούν οι πολυσήμαντες ιδεολογικές αναφορές και τα στοιχεία του υλικού πολιτισμού, όπως διαφαίνονται σε όλη την έκταση της πρώτης ραψωδίας. Η παράσταση επιχειρεί να αποτυπώσει τον ανθρωπομορφισμό των θεών, την ύπαρξη ιεραρχίας, τον ρόλο ανδρών και γυναικών, καθώς και το μεσοδιάστημα χαλάρωσης-διασκέδασης μέσα στο έντονο κλίμα της πολεμικής διήγησης. Πέντε ερμηνευτές και ένας μουσικός επί σκηνής, χρησιμοποιώντας ποικίλες αφηγηματικές τεχνικές μάς μεταφέρουν στο κλίμα των ημερών που περιγράφονται. Μέσα σε αυτή τη διχαστική ατμόσφαιρα, παίρνουν θέση, εμπλέκονται, ζηλεύουν, οργίζονται, χαίρονται, γίνονται καχύποπτοι ή απειλούν μέχρι ο καθένας να διανύσει τη δική του πορεία, η οποία συνομιλεί και με την Ελλάδα του σήμερα. Ήρωες ενδεχομένως ασφαλείς και μάλλον μόνοι.

Ταυτότητα Παράστασης

Ομήρου Ιλιάδα | Ραψωδία A’ –  Λοιμός (επιδημία) & Μῆνις (οργή)

Μετάφραση: Γεώργιος Ψυχουντάκης («Ομήρου Ιλιάδα», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Δραματουργία – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιόλιος

Σκηνογραφία – Κοστούμια: Αλέγια Παπαγεωργίου

Επιμέλεια κίνησης: Γιάννης Νικολαΐδης

Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Γιάγκος Χαιρέτης

Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Μπαλτάς

Καλλιτεχνικός συνεργάτης – Βοηθός σκηνοθέτη: Παναγιώτης Καφούσιας

Σύμβουλος δραματουργίας: Γιάννης Κοκολάκης

Γραφιστική ανάπτυξη: Κωνσταντίνος  Αργυρίου

Διεύθυνση παραγωγής: d.l.p.

Οργάνωση – Παραγωγή: Δήμος Χανίων / ΚΕΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ | Σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης | Με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων

Παίζουν (αλφαβητικά): Βαγγέλης Αμπατζής, Ελένη Κουταλώνη, Σταύρος Λιλικάκης, Γιάννης Χαρκοφτάκης, Αναστασία Χατζάρα

Μουσικός επί σκηνής: Γιάγκος Χαιρέτης

Παράλληλες Δράσεις

• 26 Ιουλίου 2021 – Ανοιχτή συζήτηση μετά το τέλος της παράστασης

Συνομιλούμε με θεατές και ειδικευμένους επιστημονικούς συμβούλους για τον τρόπο που προσέγγισαν το καλλιτεχνικό έργο και ανακαλύπτουμε συσχετισμούς με τον νοηματικό αντίκτυπο στη συνεχώς αβέβαιη εποχή που ζούμε.

• 27 Ιουλίου 2021 – Εκπαιδευτικό εργαστήριο για εφήβους

Αντικείμενο μελέτης: Δραματουργική αποδόμηση και σύνθεση.

Στοχεύοντας στην παραγωγή πολιτιστικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου διοργανώνουμε έναν ημερήσιο κύκλο ερευνητικού εργαστηρίου απευθυνόμενοι σε εφήβους από όλη την επικράτεια του Δήμου Χανίων. Οι συμμετέχοντες, με την καθοδήγηση των συντελεστών της παράστασης, συνθέτουν εκ νέου ένα καλλιτεχνικό έργο βασιζόμενοι στην εμπειρία παρακολούθησής της.

Δωρεάν συμμετοχή / Προκράτηση θέσης για το εργαστήριο: chania-culture.gr

Περισσότερες Πληροφορίες

Teaser Video: https://youtu.be/zRQVGZUuOsI

Website: www.homersiliad.info

Facebook Page: https://www.facebook.com/homers.1liad

Instagram: https://www.instagram.com/homers.1liad/