Το να είσαι γυναικά είναι ένα πολύ σύνθετο ζήτημα. όχι μόνο στην εποχή μας , αλλά πάντα. Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε τι σημαίνει αυτό, τι θέλουμε να διεκδικήσουμε και που θέλουμε εμείς να το κατευθύνουμε. Να αναζητήσουμε τον δικό μας προσωπικό δρόμο που θα σμιλευτεί με τα ναι και τα θαρραλέα όχι μας. Η Ειρήνη Φαναριώτη γράφει και παρουσιάζει κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο 104 τον μονόλογο Nina / where are you my de@r?, κοιτάζοντας με τόλμη τα σκοτάδια και το φως μιας γυναίκας που ωριμάζει, που μεγαλώνει και επιβιώνει στην εποχή μας. Μας μίλησε για τη διαδρομή της μέχρι τη συγγραφή του έργου της και τον δεύτερο κύκλο της παράστασής της. Για όλα όσα συναντά, παρατηρεί και μαθαίνει κάθε μέρα. Για τους ανθρώπους της και ό,τι της δίνει δύναμη να ακολουθήσει τον προσωπικό της δρόμο.

Τι κινητοποίησε την δημιουργία της παράστασής σου; Πως δούλεψες για να πραγματοποιηθεί;

Υπήρχε η ανάγκη να ειπωθεί κάτι. Κάτι πολύ συγκεκριμένο που πνιγόταν κι έπρεπε να βγει. Η ύπαρξη αυτής της ανάγκης δημιούργησε το κείμενο και το κείμενο έφερε την παράσταση. Κατά καιρούς, μπορώ να πω από πολύ μικρή, γράφω. Σταματάω στην άκρη του δρόμου βγάζω το τετράδιο ή το κινητό μου κι αρχίζω και γράφω όσα σκέφτομαι, όσα θέλω να πω και δεν μπορώ ή όσα λέω αλλά δεν είναι κανείς εκεί για να τα ακούσει. Κι αυτό που τελικά πονάει περισσότερο δεν είναι πως δεν υπάρχει κάποιος αλλά πως ακόμη κι όταν υπάρχει δεν ακούει ουσιαστικά τίποτα.  Δεν είναι εκεί, είναι κάπου αλλού, βυθισμένος στη σκέψη τη δική του, στον δικό του πόνο. Έτσι έφτιαξα μια ιστορία που αφορά τον πόνο όλων μας. Την ανησυχία και το φόβο μας, την αγωνία και την ανάγκη μας.

Τι νέο έμαθες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή τη δουλειά; Τώρα που ξεκινάει ο δεύτερος κύκλος πως σε βρίσκει;

Αυτό που έμαθα δεν είναι κάτι καινούριο. Απλώς μου επιβεβαιώθηκε ενώ το ήξερα θεωρητικά εδώ και καιρό. Μόνο εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τον εαυτό μας. Για τα όχι και τα ναι μας. Για τα πρωινά μας και τις νύχτες μας. Εμείς παίρνουμε κάθε μέρα μια απόφαση για μας. Κάθε πρωί που ξυπνάω παίρνω, επιλέγω να πάρω έναν δρόμο. Αυτό τον δρόμο θα τον βαδίζω μέσα στη μέρα κι ίσως μέσα στην υπόλοιπη  ζωή μου. Αν δεν αποφασίσω να στρίψω, να τρέξω, να σταματήσω, να ακούσω, να τραγουδήσω ή ότι άλλο με ευχαρηστεί να κάνω, κανείς δε θα μου το υποδείξει. Μαθαίνουμε από πολύ νωρίς στη ζωή μας ποιες είναι οι υποχρεώσεις μας, σε ποιους χρωστάμε την ύπαρξή μας. Αλλά δε μαθαίνουμε πως αξίζουμε μόνο και μόνο γι’αυτό που είμαστε. Χαιρόμαστε. Αλλά μια χαρά βυθισμένη στην ενοχή. Αυτό που έμαθα από αυτή τη δουλειά είναι να χαίρομαι για όσα είμαι κι όσα έχω καταφέρει ως εδώ. Για εδώ που έχω φτάσει, για όσα έχω στη ζωή μου. Για την οικογένειά μου, τους φίλους μου, το ζεστό μου κρεβάτι, το νερό που πίνω όποτε διψάω, τη δύναμή μου, την ικανότητά μου όταν πονάω να το κάνω έργο, λόγο, χορό και τραγούδι. Για την ελευθερία μου κάθε μέρα. Ο δεύτερος κύκλος με βρίσκει  αρκετά δημιουργική, έχω αλλάξει κάποια πράγματα στο έργο που θα είναι έκπληξη για όσους το ξαναδούν και οργανώνω την εξέλιξή του.

Γιατί μετά από τόσους αγώνες υπάρχει ακόμα η ανάγκη να μιλάμε για θεμελιώδη δικαιώματα;

Γιατί οι άνθρωποι αρνούμαστε να ξεβολευτούμε. Να δεχθούμε πως κάτι αλλάζει, πως δεν θα είναι πια όπως το ξέρουμε, πως θα χάσουμε τον έλεγχο ενδεχομένως και φοβόμαστε ότι έτσι θα χάσουμε τα κεκτημένα τους. Αν το καλοσκεφτείς όμως, τι πειράζει κι αν αλλάξουν τα πράγματα; Αν δηλαδή γίνει αυτό κι όχι εκείνο που νόμιζες πως θα γίνει; Τότε τι; Τι είναι αυτό που πραγματικά φοβόμαστε όταν αλλάζει κάτι; Όταν μια ομάδα ανθρώπων που την είχαμε κάπως στο μυαλό μας αποκτά δικαιώματα άλλα από αυτά που ξέραμε, τότε τι θα αλλάξει για εμένα κι εσένα, για κάποιον που δεν ανήκει σ’αυτή την ομάδα; Ας κάνουμε όλοι αυτή την ερώτηση στον εαυτό μας. Κι ας αποδεχθούμε πως αργά ή γρήγορα όσο κι αν αντιστεκόμαστε με τα κολλημένα μυαλά μας αυτό που είναι να γίνει θα γίνει κι αυτό που είναι να αλλάξει θα αλλάξει. Θες να είσαι τυχερός και να δεις κι εσύ αυτή την αλλάγη που μπορεί να σου αποκαλύψει κάτι έστω και μετά από χρόνια συγκεκριμένης αντίληψης; Τύχη το λέω εγώ αυτό. Να προλάβω να δω τους φίλους και τις φίλες μου να παντρεύονται και να αποκτούν παιδιά που ανήκουν σε ευτυχισμένες κι όχι καταπιεσμένες συντροφικότητες. Να προλάβω να δω ανθρώπους να πηγαίνουν στη δουλειά τους και δίπλα να υπάρχει χώρος να απασχολούνται τα παιδάκια τους όσο αυτοί εργάζονται. Να προλάβω να δω όλα τα ζώα να ζουν και να πεθαίνουν από βαθιά γερατιά ελεύθερα στη φύση χωρίς να σφάζονται και να βιάζονται σε μονάδες. Να προλάβω να δω μια κοινωνία που αγκαλιάζει τις γυναίκες κι όλες τις θηλυκότητες και τις επιλογές τους όποιες κι αν είναι. Να προλάβω να δω εταιρίες με διευθύντριες με φλοράλ φορέμαρα και φουσκωμένες κοιλιές να κάνουν συμφωνίες εκατομμυρίων. Και δίπλα τους μάτια γεμάτα φως ναι τις καμαρώνουν. Θα προλάβω; Μακάρι.

Πως κρίνεις τη θέση της γυναίκας στην εποχή μας; Πως στο επάγγελμά σου; Νομίζεις πως έχει σημειωθεί πρόοδος μετά τις διεκδικήσεις των τελευταίων ετών;

Ναι, κάποια πρόοδος υπάρχει αλλά ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς. Η αύξηση της βίας σε βάρος γυναικών, οι γυναικοκτονίες, οι τοξικές απόψεις και συμπεριφορές δείχνουν ότι όντως κάτι γίνεται. Κι αυτές δυστυχώς οι αντιδράσεις είναι ο φόβος απέναντι στην αλλαγή που έρχεται.

Σε τι διαφέρει η μητρότητα από την πατρότητα;

Δεν έχω ζήσει ούτε το ένα ούτε το άλλο και θα ήταν άδικο να μιλήσω για κάτι που δεν έχω βιώσει ποτέ. Ξέρω πως είναι να μην είσαι μητέρα και να σε κάνουν να νιώθεις ότι κάτι δεν πάει καλά με σένα εξαιτίας αυτού. Αυτό το ξέρω κι είναι σκληρό.

Μπορεί το θέατρο να συμβάλλει σε κάποια αλλαγή;

Το θέατρο είναι ένας χώρος που μπορούν να συμβούν μαγικά πράγματα. Πρέπει όμως να το πιστέψεις. Να μην το υποτιμήσεις, να μην το κοροιδέψεις. Να πεις την αλήθεια σου όσο πικρή κι αν είναι. Γιατί η πίκρα υπάρχει στις αλήθειες όλων μας. Κι αυτή η πίκρα είναι που μας ενώνει.

Είσαι αισιόδοξη για το μέλλον;

Κάποιες μέρες ναι κάποιες άλλες όχι. Έχω πολλά σκοτάδια, είναι αλήθεια. Παλεύω κάθε μέρα μ’αυτά κι άλλες τα καταφέρνω κι άλλες όχι. Αυτά τα σκοτάδια δεν αφορούν όμως τους κοινωνικούς αγώνες μας. Όσο έχεις τη δύναμη να σηκώνεσαι από το κρεβάτι για να βγεις στο δρόμο, εγώ αυτό το λέω ζωή. Ο πιο βαθύς μου πόνος είναι να σκέφτομαι τα ζώα να αργοπεθαίνουν σε ραχούλες και σε δρόμους κι άλλα να βασανίζονται μέχρι θανάτου. Να σκέφτομαι μικρά παιδιά να ψάχνουν για μια στάλα νερό και να δολοφονούνται εν ψυχρώ για μια λωρίδα γης. Αυτό με διαλύει.

Τι σου δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Ο Κωνσταντίνος, η αδερφή μου, τα ζωάκια μας, οι γονείς μου, οι λίγοι φίλοι μου κι όσα καταφέρνουν παλεύοντας με τα δικά τους σκοτάδια κάθε μέρα. Όταν βλέπω το μπαμπά μου στον καναπέ με τη γάτα μας στα πόδια του.

Nina /  Where are you my de@r? της Ειρήνης Φαναριώτη στο Θέατρο 104