Στέλλα Βογιατζάκη / Στις θάλασσες του Ίψεν

Η Κυρά της Θάλασσας είναι ένα από τα πιο βαθιά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ερευνά τις άπειρες πιθανές διαδρομές ζωής εντός και εκτός της ανθρώπινης ύπαρξης, την επιθυμία και το αν έχει την δύναμη να κινήσει γεγονότα, την εγγενή ανθρώπινη ανάγκη για ζωή και όλα αυτά που μας απομακρύνουν από αυτή. Η Δανάη Σπηλιώτη μετέφρασε και μετέφερε επί σκηνής το έργο του μεγάλου συγγραφέα με μια ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών, που θα παρουσιάσουν για δεύτερη χρονιά την παράστασή τους στο Tempus Verum|Εν Αθήναις –από τις 10 Σεπτεμβρίου, και για 10 παραστάσεις-. Η Στέλλα Βογιατζάκη μας μίλησε για το έργο και όλα όσα της χάρισε, την ομάδα συνεργατών και την κοινή τους πορεία, την νέα διαδρομή που ξεκινά και όλα αυτά που της δίνουν δύναμη.

Τι σε συγκινεί στο συγκεκριμένο έργο;

Η προσπάθεια για ζωή και τα όνειρα που κάνουν οι ήρωες, ο αγώνας που καταβάλλουν για να αποδείξουν, ότι όλα θα πάνε καλά, ενώ την ίδια στιγμή βρίσκονται εγκλωβισμένοι κάπου σε ένα χωριό στα Νορβηγικά φιόρδ.

Πώς δουλέψατε για την παράσταση;

Κάνοντας μια αναδρομή, θυμάμαι ότι δουλέψαμε για αρκετό καιρό με αναγνώσεις και, πριν έρθει η δική μας μετάφραση, ασχοληθήκαμε με άλλες μεταφράσεις. Πάνω από το μισό διάστημα των προβών ασχοληθήκαμε με το κείμενο, με τις συμπεριφορές των ηρώων και με το πόσο κοντά μπορεί να είναι αυτές οι συμπεριφορές στα δικά μας βιώματα. Ήταν μια συνειδητή προσπάθεια να καταλάβουμε τους χαρακτήρες και να τους φέρουμε όσο πιο κοντά σε εμάς. Έπειτα περάσαμε στη κατασκευή του κόσμου της παράστασης φέρνοντας ο καθένας εξωκειμενικό υλικό και κάνοντας αυτοσχεδιασμούς.

Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από την πορεία της παράστασης και της ομάδας μέχρι τώρα; Τι έχει αλλάξει τώρα που συναντιέστε ξανά;

Κέρδος για μένα είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται, η πνευματική επαφή και η γνωριμία με νέους ανθρώπους. Ήταν μεγάλο κέρδος για μας που ασχοληθήκαμε με ένα σπουδαίο συγγραφέα, μας ένωσε μια ακαταμάχητη περιέργεια να μάθουμε και να καταλάβουμε τον ψυχικό κόσμο των ηρώων του Ίψεν.

Αφού είναι κάτι ζωντανό ποτέ δεν μπορεί να είναι το ίδιο, αυτή είναι και η μαγεία του θεάτρου παρόλα αυτά την ίδια ιστορία θα προσπαθήσαμε να αφηγηθούμε ξανά, ότι αποφασίσαμε από κοινού σε ένα διαφορετικό χώρο που δημιουργεί καινούργιες προκλήσεις για εμάς.

Ποιες αντιφάσεις καθορίζουν την προσωπικότητα της Ελίντα; Που βρίσκεται η αλήθεια της;

Η Ελίντα είναι γλυκιά και πρόσχαρη, έτοιμη να αστειευτεί αλλά την ίδια στιγμή μοιάζει εύθραυστη και μελαγχολική, σαν ένα πλάσμα απόκοσμο που δυσκολεύεται να βρει τη θέση του. Αντικρουόμενες σκέψεις μπλέκουν την ηρωίδα και την κάνουν να μοιάζει εγκλωβισμένη σε ένα κόσμο γεμάτο αντιφάσεις. Η αλήθεια της είναι κοντά στη θάλασσα, εκεί που μεγάλωσε, εκεί που γνώρισε τον έρωτα κι εκεί που βρίσκει πάντα καταφύγιο.

Η θάλασσα στο έργο συμβολίζει «την ανοιχτή περιπέτεια της υπάρξεως». Υπάρχει τίποτα σταθερό σ΄αυτή την περιπλάνηση;

Η θάλασσα στη δική μας ανάγνωση συμβολίζει τον έρωτα, τις άπειρες δυνατότητες του εαυτού μας, την πραγματική φύση της ηρωίδας, τη καταγωγή της και τη διέξοδό της. Η Ελίντα βρίσκεται σε αναζήτηση του εαυτού της. Το μόνο σταθερό σε αυτήν την περιπλάνηση, είναι η ανάγκη να συναντηθεί με αυτό που θα μπορούσε να είναι και δεν είναι.

Τι δίνει νόημα στην ζωή; Πότε ζούμε ουσιαστικά;

Νόημα στη ζωή μου δίνει η δουλειά στο θέατρο, οι άνθρωποι που αγαπώ, ο έρωτας και οι βόλτες με τη Δέσποινα (το σκυλί μου). Ίσως όταν βιώνουμε έντονα συναισθήματα, όταν δεν περνάνε οι μέρες περιμένοντας για κάτι, αλλά όταν ζούμε κάνοντας αυτό το κάτι…

Ποιο κομμάτι του κειμένου σκέφτεσαι συχνά αυτή την περίοδο; Γιατί;

Ελίντα: “Είμαστε πλάσματα της θάλασσας που κάναμε το λάθος και βγήκαμε στη στεριά”. Είναι ένα κομμάτι που το σκέφτομαι συχνά γιατί με βάση τα λόγια της Ελίντα μου γεννιούνται ερωτήματα, όπως ποια είναι η φύση του καθενός, πότε και γιατί απομακρυνόμαστε από αυτή.