Σκηνοθεσία: Άρης Λάσκος

Απ’ τις 21 Φεβρουαρίου

H μνήμη είναι μέρος της Ιστορίας.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δε μπορεί

να γραφτεί ή να κατανοηθεί,

χωρίς αναφορά στη μνήμη.

Τζον Φουτ, Η Διαιρεμένη Μνήμη της Ιταλίας, 2010

Τα διάσημα έργα “Υπόθεση Λάραμι” και “Υπόθεση Λάραμι: 10 χρόνια μετά” του Μοϊσές Κάουφμαν και των μελών του Tectonic Theatre Project ανεβαίνουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μία ενιαία παράσταση, σε σκηνοθεσία Άρη Λάσκου. Υπό τον κοινό τίτλο “Υπόθεση Λάραμι”, η αληθινή ιστορία της δολοφονίας του Μάθιου Σέπαρντ το 1998, ενός ανοιχτά γκέι φοιτητή στο Πανεπιστήμιο του Γουαϊόμινγκ, λόγω της σεξουαλικής του ταυτότητας, κάνει πρεμιέρα στις 21 Φεβρουαρίου στο θέατρο Σφενδόνη.

H ΥΠΟΘΕΣΗ & ΤΟ ΕΡΓΟ

Στις 7 Οκτωβρίου 1998, ένας ποδηλάτης ανακαλύπτει τυχαία έναν βαριά χτυπημένο νεαρό άνδρα, δεμένο σ’ έναν φράχτη κάποια χιλιόμετρα έξω απ’ την πόλη Λάραμι του Γουαϊόμινγκ.

Είναι ο Μάθιου Σέπαρντ, ομοφυλόφιλος φοιτητής, που το προηγούμενο βράδυ είχε χτυπηθεί και βασανιστεί βίαια από δύο άντρες. Ένα πρωτοφανές κύμα δημοσιότητας καλύπτει την υπόθεση. Άνθρωποι όλων των ηλικιών και κοινωνικών στρωμάτων, πολιτικοί, διασημότητες της εποχής χωρίζονται σε στρατόπεδα, σπεύδοντας να μοιραστούν την άποψή τους για το τι συνέβη εκείνη τη νύχτα. Η επίθεση στον Σέπαρντ είναι ξεκαθάρισμα λογαριασμών ή ρατσιστικό έγκλημα; Ολονυχτίες, τηλεοπτικές διαμάχες, πορείες, συγκεντρώσεις. Τέσσερις ημέρες μετά την επίθεση, ο νεαρός υποκύπτει στα τραύματά του. Η εγχώρια και διεθνής προσοχή στρέφεται στη νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους. Τον Απρίλιο και τον Νοέμβριο 1999 αντίστοιχα, οι δύο δολοφόνοι του Μάθιου Σέπαρντ καταδικάζονται σε ισόβια κάθειρξη. Αρνούνται ότι τον δολοφόνησαν, επειδή ήταν ομοφυλόφιλος.

Τέσσερις εβδομάδες μετά τον θάνατο του Μάθιου Σέπαρντ, ο σημαντικός συγγραφέας και σκηνοθέτης του θεάτρου ντοκουμέντο Μοϊσές Κάουφμαν και μέλη του Tectonic Theatre Project ταξιδεύουν απ’ τη Νέα Υόρκη στο Λάραμι και διεξάγουν περισσότερες από 200 συνεντεύξεις σε κατοίκους της πόλης. Το υλικό της απομαγνητοφώνησης, αποσπάσματα από δημοσιεύματα της εποχής, καθώς και τα πρακτικά απ’ τις δίκες που ακολουθούν, συνθέτουν το υλικό μιας παράστασης θεάτρου ντοκουμέντο (2000), που αποκτά τεράστια δημοτικότητα, με πολυάριθμα ανεβάσματα σε όλη την Αμερική.

Δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία του Σέπαρντ, το 2008, ύστερα από δύο αλλαγές κυβερνήσεων, κι ενώ η μνήμη της υπόθεσης αλλοιώνεται από εσκεμμένα διαφορετικές αφηγήσεις, η θεατρική ομάδα επισκέπτεται εκ νέου το Λάραμι και διεξάγει νέες συνεντεύξεις με τους αρχικούς συνομιλητές της, αλλά και με όσους θέλουν να μιλήσουν για πρώτη φορά. Ανάμεσά τους κι ένας απ’ τους δολοφόνους του Σέπαρντ, μέσα απ’ τη φυλακή. Καρπός της δεύτερης έρευνας πάνω στην υπόθεση που σημάδεψε την αμερικανική κοινωνία, είναι η παράσταση “Υπόθεση Λάραμι: 10 χρόνια μετά” (“The Laramie Project: Ten Years Later”), που παρουσιάστηκε ταυτόχρονα σε 100 θέατρα της Αμερικής.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Η “Υπόθεση Λάραμι” ανασυστήνεται στο θέατρο Σφενδόνη ως μια πολυφωνική παρτιτούρα, μια αλληλουχία μαρτυριών μιας κοπιώδους έρευνας πεδίου και αρχείου, ένα tour de force εναλλαγής χαρακτήρων, συνεντευξιαζόμενων, δικαστών, δημοσιογράφων, πολιτών, αυτοπτών μαρτύρων, συγγενών και φίλων που μιλούν-άθελά τους- για το “όνομα” αντί για το πρόσωπο, για το περιστατικό αντί για τον άνθρωπο.

Όταν όλα γύρω είναι πολωτικά και διχαστικά, τι σημαίνει ο τίτλος μιας είδησης; Πώς μπορούμε να διαβάσουμε πίσω από αυτόν; Τι κρύβεται πίσω από ένα γεγονός; Πώς κατασκευάζεται η ιστορία; Πόσο αντικειμενικοί μπορούμε να είμαστε στην αφήγησή της; Τι μένει πίσω από ένα αποτύπωμα; Τι ήχο έχει ο απόηχος;

Η “Υπόθεση Λάραμι” είναι μια παράσταση για τη διαφορετικότητα, τη μισαλλοδοξία, την ανεκτικότητα και την αναγκαιότητα του διαλόγου. Μα πάνω απ’ όλα, είναι ένα έργο για έναν άνθρωπο που δεν είναι πια εδώ. Όπως, άλλωστε, αναφέρει και η Ρομέιν Πάτερσον, στενή φίλη του Σέπαρντ: “Το όνομα Μάθιου Σέπαρντ είναι συνώνυμο με αυτό το σοκαριστικό έγκλημα μίσους και δεν αντανακλά απαραίτητα τον Ματ. Αντανακλά την αντίδραση μιας πόλης, το πώς ο Τύπος κάλυψε την υπόθεση, αντανακλά τη δολοφονία, αλλά όχι και τον Ματ.”

ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Το 2020 πλέον, σε μια εποχή που η κοινωνία τείνει προς τον συντηρητισμό και την οπισθοδρόμηση, ενώ ταυτόχρονα βάλλεται από τα fake news, τον καταιγισμό της πληροφορίας στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και την άνοδο της ακροδεξιάς και των ρατσιστικών ρευμάτων, μετά τις παραστάσεις “Εμφύλιος-μια ξένη χώρα” (Πειραματική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου), “Υπόθεση Φαρμακονήσι” (Φεστιβάλ Αθηνών), “X-APARTMENTS” (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση), “Αγνός Εραστής” (Θέατρο του Νέου Κόσμου), επιλέξαμε να καταπιαστούμε μ’ ένα έργο σταθμό του θεάτρου ντοκουμέντο, ένα έργο μαρτυρία. Με άξονες τη χορικότητα και την αφηγηματικότητα, ταξιδεύουμε μπρος πίσω σε μια δεκαετή ιστορία, “ξένη” αλλά την ίδια στιγμή απολύτως οικεία, για να διερευνήσουμε τους μηχανισμούς πάνω στους οποίους χτίζεται η αλήθεια, αναζητώντας έναν αναγκαίο ενδιάμεσο χώρο διαλόγου, έναν χώρο ηρεμίας, νηφαλιότητας και αναστοχασμού. Η ιστορία αυτή, άλλωστε, συνέβη στο Λάραμι, αλλά θα μπορούσε να έχει συμβεί οπουδήποτε αλλού.

Μετάφραση: Άρης Λάσκος-Ελένη Ζαχοπούλου

Σκηνοθεσία: Άρης Λάσκος

Δραματουργία: Άρης Λάσκος-Κόνυ Ζήκου

Σκηνικά: Τίνα Τζόκα

Κοστούμια: Χαράλαμπος Νικολάου

Φωτισμοί: Σεσίλια Τσελεπίδη

Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής

Επιμέλεια κίνησης: Μυρτώ Γράψα

Βοηθός σκηνοθέτη: Παρασκευή Λυπημένου

Φωτογραφίες: Αναστασία Γιαννάκη

Επικοινωνία: Ελεάννα Γεωργίου

Παίζουν: Ελένη Ζαχοπούλου, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Αλέξανδρος Σιάτρας, Ελεάνα Στραβοδήμου, Θάνος Τσακαλίδης, Ειρήνη Φαναριώτη

Παραστάσεις: Από 21 Φεβρουαρίου έως 5 Απριλίου

Μέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 18.00

Διάρκεια: 90 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων: Παρασκευή: 13€ κανονικό, 10€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65, πολυτέκνων και ΑμΕΑ)|Σάββατο και Κυριακή: 15€ (κανονικό), 12€ (μειωμένο)

ΠΡΟΣΦΟΡΑ: Από 1 έως 20 Φεβρουαρίου τα εισιτήρια προπωλούνται στην τιμή των 7€.

Η παράσταση επιχορηγείται απ’ το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού.

Τηλεφωνικές κρατήσεις:
6979461320 (Τετάρτη έως Κυριακή 17.00-19.00)

Προπώληση

ticketservices.gr, 210 72 34567, Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου)

καταστήματα PUBLIC & tickets.public.gr

και στο ταμείο του θεάτρου (τις μέρες και ώρες της παράστασης)

Θέατρο Σφενδόνη
Μακρή 4, Μακρυγιάννη (Μετρό στάση Ακρόπολη)
Τηλ.: 215 515 8968