Ελένη Δαφνή & Μάνθος Καλαντζής / Η καθημερινότητα του θεάτρου και το θέατρο ως καθημερινότητα
Η Ελένη Δαφνή και ο Μάνθος Καλαντζής, μέλη και συνδημιουργοί της Θεατρικής Ομάδας Γέφυρα μας μίλησαν για το έργο Υβόννη Βίτολντ Γκομπρόβιτς που παρουσιάζεται στο Μπάγκειον σε σκηνοθεσία Μιχάλη Γιγιντή και αποτελεί μία σπουδή πάνω στην έννοια της διαφορετικότητας και το πως επηρεάζει την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και κατ΄επέκταση την ανθρώπινη ζωή, για το θέατρο της εποχής μας, τι δυσκολίες, τι δυνατότητες και τις χαρές του, για όσα τους δίνουν δύναμη να συνεχίζουν και ελπίδα για αυτά που έρχονται.
Ποιός είναι ο πυρήνας σκέψης της δουλειάς σας ;
Ο Μάνθος κι εγώ μαζί με φίλους και καλούς συνεργάτες δημιουργήσαμε το 2012 την Θεατρική Ομάδα Γέφυρα. Αφορμή το αντιπολεμικό έργο του Ίρβινγκ Σόου “Θάψτε τους νεκρούς”. Η ματαιότητα του πολέμου, του όποιου πολέμου, η ύπαρξη μιας ανθρωπόμορφης μαριονέτας που άγεται και καθοδηγείται από άλλους άβουλα, ασυνείδητα ή και πολλές φορές εθελοτυφλώντας, μας οδήγησε στο ανέβασμα αυτού του έργου. Ξεκινήσαμε, σε περίοδο μεγάλης θεατρικής κρίσης, με την αρχική σκέψη να πούμε μια ιστορία. Οι συνεργάτες μπορεί να άλλαξαν, αυτή όμως η αρχική σκέψη μας καθοδηγεί μέχρι και σήμερα. Θέλουμε να λέμε ιστορίες που μας αγγίζουν, ιστορίες που λύνουν ένα ένα τα σκοινιά αφήνοντας την μαριονέτα ελεύθερη!
Ποιοι οι στόχοι σας;
Ο βασικός στόχος· να κρατάμε σε κάθε συνεργασία καινούργια ή παλιά την βασική έννοια της Ομάδας !
Θέλουμε να λειτουργούμε σαν ομάδα, αλληλοεπιδρώντας ο ένας με τον άλλον, γεφυρώνοντας ιδέες, απόψεις και συναισθήματα. Είναι τόσο σημαντικό σε μια περίοδο αχαλίνωτου εγωισμού οι άνθρωποι να συμπλέουν, να αφουγκράζονται και να νοιάζονται ο ένας τον άλλο.
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο έργο;
Μας απασχολούσε αρκετό καιρό η έννοια του “φυσιολογικού “. Τί ορίζεται “φυσιολογικό” και τί “ξένο”, “ανώμαλο”, “διαφορετικό”; Πώς γίνεται η εθνικότητα, η φυλή, το φύλο, η γλώσσα, οι θρησκευτικές, πολιτικές και σεξουαλικές πεποιθήσεις να περιθωριοποιούν ανθρώπους και κοινωνικά σύνολα; και γιατί εναντιωνόμαστε με τόση βία σε αυτό που δεν αναγνωρίζουμε σαν ίσο; Διαφέρουν τόσο πολύ από μας αυτοί, οι “ξένοι” ; Ο Γκομπρόβιτς με τον σουρεαλιστικό τρόπο γραφής του στην “Υβόννη” καυτηριάζει τον παραλογισμό της εποχής, τον παραλογισμό της κανονικότητας. Αλήθεια, κι αν το “ξένο” που τόσο εχθρεύεσαι είναι ένα δικό σου ελάττωμα που δεν τολμάς να αποδεχτείς ;
Τι σας συγκινεί σ ́αυτό;
Η Υβόννη μπαίνει σε ένα παλάτι λουσμένο καθωσπρέπεια, με μια απόλυτη ουδετερότητα. Αυτή της και μόνο η αδράνεια, διεγείρει τις πιο ακραίες αντιδράσεις. Βγάζει στο καθένα τον χειρότερο εαυτό του . Όλοι μπορούμε να βρεθούμε στην ίδια θέση του θύτη ή του θύματος. Μια στάση, ένα χαρακτηριστικό, μια “μη κανονική συμπεριφορά” που δεν συνάδει με την εκάστοτε “κανονικότητα” της εποχής μπορεί να μας βάλει στο περιθώριο. Και αντίστοιχα κι εμείς οι ίδιοι να περιθωριοποιήσουμε το δικό μας “διαφορετικό “.
Τι απαιτεί μια παραγωγή παράστασης στην εποχή μας;
Υπομονή…
.. καλούς συνεργάτες κι ένα κάποιο κομπόδεμα…
Όταν μαζί με τον σκηνοθέτη μας Μιχάλη Γιγιντή πήραμε τη απόφαση να ανεβάσουμε την παράσταση. Το μόνο που είχαμε ήταν η αγάπη μας για το έργο και οι ιδέες που εμπεριέχει. Όλα όμως, όπως γίνεται πάντα όταν παλεύεις, βοήθησαν σε αυτό το ανέβασμα. Μεγάλη ενίσχυση για εμάς, ήταν αναμφίβολα η επιχορήγηση του Υπουργείου πολιτισμού.
Πόσο εύκολο είναι να κάνεις θέατρο στην πόλη μας αυτήν την εποχή;
Το να κάνεις θέατρο δεν είναι δύσκολο. Το να ζεις από το θέατρο όμως είναι. Ο ηθοποιός πάντα βρίσκει τον τρόπο να εκφράζεται, δυστυχώς αυτή του η ανάγκη γίνεται πολλές φορές αφορμή για τραγελαφικές εργασιακές συνθήκες μετατρέποντας το επάγγελμα σε χόμπι. Και σίγουρα όλοι έχουμε ευθύνη σε αυτό.
Τι νομίζετε ότι χρειάζεται το θέατρό μας για να βελτιωθεί;
Δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω…
Σίγουρα αρτιότερη κατάρτιση των δραματικών σχολών, μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση και μέριμνα έτσι ώστε οι αδύναμες και οικονομικά ασθενέστερες θεατρικές ομάδες να μπορούν να ανεβάζουν αβίαστα και χωρίς εμπόδια τις παραστάσεις που επιθυμούν σε ομαλές εργασιακές συνθήκες τόσο για τον εργαζόμενο ηθοποιό όσο και για την εκάστοτε παραγωγή. Μην ξεχνάμε ότι ο ανταγωνισμός στις μέρες μας είναι τεράστιος με τις άπειρες παραστάσεις που ανεβαίνουν σε μια θεατρική σεζόν, όπου και σε αυτό το κομμάτι απαιτείται σίγουρα έλεγχος και καλή επιλογή.
Τι χαρίζει το θέατρο στη ζωή σας;
Ενσυναίσθηση. Να μπορείς να συναισθάνεσαι αντιλαμβανόμενος κάθε φορά και τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Μαγεία. Να ταξιδεύεις σε τόπους κι εποχές , να ζεις καταστάσεις που δεν θα σου έφταναν δέκα ζωές για να τις ζήσεις.
Αλλά το κυριότερα να μπορείς να παίρνεις θέση σε ό,τι σε αφορά, να μιλάς, να θέτεις ερωτήματα, να συζητάς.
“Η ψευτιά επιτρέπει στον καλλιτέχνη να πλησιάζει αλήθειες που τις ντρέπεται” Βίτολντ Γκομπρόβιτς.
Τι σας δίνει δύναμη να συνεχίζετε στην καθημερινότητα;
Τί άλλο.. αν όχι, η ίδια η καθημερινότητα.!
Κάτι που σου δίνει ζωή και πνοή, σίγουρα σου δίνει και την δύναμη να συνεχίσεις και να αντιμετωπίζεις την καθημερινότητα με δέος και αξιοπρέπεια.
Υβόννη / Μία προσέγγιση στο έργο του Βίτολντ Γκομπρόβιτς στο Μπάγκειον