Το πιο ισχυρό ζητούμενο του θεάτρου είναι η μετατόπιση. Είτε πρόκειται για τον καλλιτέχνη είτε για τον θεατή. Είτε είναι καθοριστική είτε ελάχιστη. Κείμενα που προκύπτουν από εσωτερικές αναζητήσεις, συνεργασίες που προκύπτουν από αυθόρμητες παρορμήσεις και συνομιλίες που μας συνδέουν, που δημιουργούν μια συμπαγή, διαθέσιμη ομάδα. Μια ομάδα συνεργατών, μια ομάδα ανθρώπων που βλέπουν τα πράγματα από κοινή οπτική γωνία. Μια τέτοια θεατρική- πραγματική στιγμή αποτελεί η παράσταση Elephant Song (βασισμένη στο έργο του Καναδού συγγραφέα Νicolas Billon) που σκηνοθετεί ο Αργύρης Πανταζάρας στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής, με τον Μάξιμο Μουμούρη και την Ίριδα Πανταζάρα. 

Η Ίρις Πανταζάρα μας μίλησε για το έργο, τον πυρήνα του, τις κρυφές προσωπικές αλήθειες των χαρακτήρων που τους καθοδηγούν και τους καθορίζουν. Για την συνεργασία με τον αδερφό της και την αξία του να επιλέγει κανείς σχέσεις που θεωρούνται αυτονόητες. Για την εντυπωσιακή σχέση γονιού και παιδιού και την πολύτιμη ζέστη των ανθρώπινων σχέσεων.

Τι κίνησε μέσα σου αυτό το έργο; Τι νέο έμαθες από όλη αυτή τη διαδικασία μέχρι τώρα;

Από την στιγμή που ο αδερφός μου διάλεξε το έργο και μου έκανε την πρόταση, είπα το “ναι” χωρίς δεύτερη σκέψη. Αργότερα, διαβάζοντάς το και στην διάρκεια των προβών, αυτό μίλησε μέσα μου και αναγνώρισα τις αρετές του. Το elephant song μπορεί να αγγίξει τις ψυχές όλων μας, επειδή -έστω και έμμεσα- καταπιάνεται με την σχέση γονέα-παιδιού. Είναι κάτι που μας αφορά όλους μας μιας και ακόμα και αυτοί που δεν είναι γονείς, ήταν κάποτε παιδιά. Μέσα από τις πρόβες, κατ’ αρχάς έμαθα πώς είναι να συνεργάζομαι με δικούς μου ανθρώπους. Δεν ξέρω αν μετά απ’ αυτή την παράσταση θα γίνω καλύτερη ηθοποιός, μάνα, κόρη, αδερφή, σύντροφος, συνεργάτης. Σίγουρα όμως, από δω και πέρα θα προσπαθήσω περισσότερο να βελτιώσω τον εαυτό μου και τις σχέσεις μου. Θα είμαι πιο προσεκτική, θ’ ακούω περισσότερο και ουσιαστικά, θα σκέπτομαι περισσότερο πριν “κατακρίνω” μια συμπεριφορά με την οποία δεν συμφωνώ.

Πώς δουλέψατε για την παράσταση; Η προσωπική σας σχέση πώς λειτούργησε στην δουλειά;

Ξεκίνησε πολύ ομαλά η διαδικασία. Από πολύ νωρίς κάναμε συναντήσεις με δημιουργικές κουβέντες, από πολύ απλές και καθημερινές, μέχρι υπαρξιακές και φιλοσοφικές. Οι όμορφες αυτές συνευρέσεις ήταν πρόβες χωρίς να το έχουμε καταλάβει. Όλα αυτά που ανταλλάσαμε μάς γέμισαν με σκέψεις, με αισθήματα και με προβληματισμούς, με υλικό δηλαδή που χρησιμοποιούμε κάθε φορά που ερμηνεύουμε τον ρόλο μας. Στην αρχή η διαδικασία δεν θύμιζε συμβατική πρόβα. Είδαμε σειρές, ταινίες, θεατρικά έργα, παίξαμε επιτραπέζια, εστιάζοντας σε παιχνίδια συγκέντρωσης, στρατηγικής και μπλόφας. Ήταν οπωσδήποτε ένα ρίσκο το να προχωρήσουμε την αδελφική μας σχέση σε άλλο επίπεδο. γνώρισα και εκτίμησα περισσότερο τον αδερφό μου σαν συνεργάτη, με την διπλή ιδιότητα: τού συναδέλφου,αλλά και τού σκηνοθέτη/καθοδηγητή. Μέχρι τώρα έβλεπα και θαύμαζα μόνο σαν θεατής το αποτέλεσμα τής δουλειάς του, έχοντας “χάσει επεισόδια” από την εξέλιξή του εκτός σκηνής. Τώρα ξέρω από πρώτο χέρι πόσες γνώσεις έχει, πόση τρέλα κουβαλάει, πόσο χιούμορ διαθέτει, πόση ενσυναίσθηση και διάθεση έχει να επηρεάσει θετικά τους γύρω του, πόσο ικανός είναι να ηγηθεί μιας ομάδας.

Πόσο επηρεάζουν τα παιδιά οι επιλογές των γονέων;

Πάρα πολύ. Εξαρτώνται και διαμορφώνονται απ’ αυτές. Σαφώς και θα επηρεάσω την ζωή και τον χαρακτήρα των παιδιών μου αν, για παράδειγμα, επιλέξω να ζήσω στο χωριό, αν καπνίζω μπροστά τους, αν είμαι βίαιη ή ανέχομαι την βία. Τα παιδιά αντιγράφουν τους γονείς, και οι επιλογές των δεύτερων, καταγράφονται σαν πρότυπα συμπεριφοράς. Οι πράξεις μας τα καθορίζουν περισσότερο από τις λεκτικές διδαχές μας. Γι’ αυτό θα πρέπει πρώτα να λύσουμε δικά μας θέματα, ώστε να είμαστε τα καλύτερα δυνατά παραδείγματα γι’ αυτά.

Είναι ο καθένας μας άμοιρος ευθυνών για την ζωή του καθώς τον έχουν καθορίσει οι γονείς του; Η παιδική ηλικία μάς καθορίζει για πάντα ή είναι κάτι το οποίο μπορούμε να δουλέψουμε;

Θεωρώ ότι είναι μοιρασμένη η ευθύνη. Όπως είπα και πιο πριν, κουβαλάμε ό,τι μας έμαθαν οι γονείς μας. Είμαστε αποτέλεσμα των δικών τους συμβουλών, συμπεριφορών, φόβων, ανησυχιών, συμπλεγμάτων, ανασφαλειών, αλλά και φροντίδας, ενθαρρύνσεων, επιβραβεύσεων, τρυφερότητας και αγάπης. Από την στιγμή, όμως, που αποκτούμε την ελευθερία της αυτοδιαχείρησης, έχουμε εμείς την ευθύνη των πράξεών μας και των επιλογών μας, και είναι στο χέρι μας να ακολουθήσουμε ή όχι τον δρόμο που μας χάραξαν οι άλλοι, όταν εμείς ήμασταν παιδιά.

Απαιτείται πολλή δουλειά για να επαναπρογραμματιστεί κάποιος -γιατί περί αυτού πρόκειται- όταν διαπιστώσει ότι η μέχρι τώρα πορεία του τον απομακρύνει από το να να είναι ένα ολοκληρωμένο και ευτυχισμένο ον. Υπάρχουν άνθρωποι με τόση ανασφάλεια, οργή, έλλειψη ευαισθησίας, κριτικής ικανότητας, αυτοεκτίμησης που ίσως δεν αποκτήσουν ποτέ την αυτογνωσία για να διαπιστώσουν τις ελλείψεις τους. Όποιοι το αναγνωρίσουν, το παραδεχτούν και θελήσουν να το διορθώσουν, θα πρέπει να επενδύσουν χρόνο και ίσως και χρήμα -αν χρειαστεί βοήθεια ειδικού- για να μπορέσουν να βγουν νικητές. Είναι ένας αγώνας που αξίζει τον κόπο, αλλά προαπαιτεί να έχουμε πάρει την απόφαση να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, ώστε να θέλουμε να τον βελτιώσουμε ή να τον θεραπεύσουμε.

Το να γίνει κανείς γονιός σημαίνει να είναι διαρκώς προσεκτικός ή πρέπει και μπορεί να είναι αυθόρμητος και ανθρώπινος;

Πιστεύω και τα δύο. Ο γονιός παρόλο που είναι το πρότυπο των παιδιών κυρίως στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, δεν θα πρέπει να κρύβεται πίσω από την μάσκα τού τέλειου, τού αλάνθαστου και τού άτρωτου ανθρώπου. Όταν τα παιδιά μεγαλώσουν και διαπιστώσουν ότι οι γονείς τους έχουν αδυναμίες και κάνουν λάθη, θα πάθουν τεράστιο σοκ, εάν μέχρι τότε έχουν μια στρεβλή, ιδανική εικόνα γι’ αυτούς. Οι μικροί “θεοί” για τα παιδιά -δηλαδή οι γονείς- θα πρέπει να φροντίσουν να απομυθοποιήσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους, διατηρώντας ταυτόχρονα το πρότυπο και τις σταθερές που χρειάζονται τα παιδιά για να νιώσουν ασφάλεια. Υπάρχουν διακριτοί ρόλοι και είναι καθήκον των γονιών να καταφέρουν να υπάρχει μέτρο και μέθοδος στην ανατροφή των παιδιών, χωρίς όμως να “στεγνώσει” από αγάπη η σχέση τους.

Μπορούν όλοι οι άνθρωποι να είναι γονείς; Τι απαιτεί αυτός ο ρόλος;

Όχι. Δεν μπορούν όλοι. Το δυστύχημα είναι ότι τις περισσότερες φορές το ανακαλύπτουν όταν ήδη έχουν γίνει. Κάποιοι δεν το παραδέχονται, άλλοι το μετανιώνουν, και υπάρχουν κι αυτοί που κάνουν κάτι για να βελτιώσουν την κατάσταση.

Με το που θα γίνεις γονιός, ξεχνάς το “εγώ”. Έχεις ευθύνη να εξασφαλίσεις από την τροφή τού παιδιού, μέχρι και χρόνο από τις άλλες δραστηριότητές σου για να τον χαρίσεις σ’ αυτό.

Ο ρόλος απαιτεί συνέχεια και συνέπεια. Απαιτεί μια μεγάλη δόση αυτογνωσίας, υπομονή, ψυχικές και σωματικές αντοχές, και τήρηση από σένα τον ίδιο των όσων προσπαθείς να του μεταδώσεις. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να απαιτείς ή να διδάξεις τον σεβασμό, όταν εσύ ο ίδιος δεν σέβεσαι το παιδί, ή τον ίδιο σου τον εαυτό. Πρέπει να είσαι αρκετά “σκληρός” ώστε να θέσεις και να τηρήσεις όρια, αλλά και “μαλακός” ώστε να τού δώσεις την ασφάλεια και τον συναισθηματικό χώρο για να εκφραστεί. Και, φυσικά, τεράστια αποθέματα αγάπης χωρίς όρια, συμπαράστασης, τρυφερότητας, ενθάρρυνσης και αποδοχής.

Όλοι οι χαρακτήρες του έργου έχουν μυστικά που δεν επιθυμούν να αποκαλύψουν. Υπάρχει αντικειμενική αλήθεια ή σε κάθε περίπτωση μόνο αυτό που σκεφτόμαστε και ενδεχομένως μοιραζόμαστε;

Μια “αλήθεια” μπορούμε να την ερμηνεύσουμε διαφορετικά αναλόγως την οπτική μας γωνία και την χρονική στιγμή στην οποία βρισκόμαστε. Η αλήθεια δεν είναι μία, και ο κάθε ρόλος στο έργο μας έχει την δική του. Αυτή η “πολυφωνία” δημιουργεί το ενδιαφέρον αλλά και τις συγκρούσεις. Ποια αλήθεια θα επικρατήσει τελικά; Εκεί είναι όλο το παιχνίδι…

Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να διαχειριστεί την απώλεια και την ήττα; Υπάρχει οδός διαφυγής;

Ο άνθρωπος αντέχει περισσότερα από όσα νομίζει. Απ’ την άλλη, καμιά φορά, νομίζουμε ότι έχουμε ξεμπερδέψει με θέματα, ενώ τα κουβαλάμε ακόμα και μπορεί να διαλύσουν την συναισθηματική, ψυχική αλλά και την σωματική μας υγεία. Για να ξεπεράσεις τα αρνητικά γεγονότα τής ζωής σου, θα πρέπει να είσαι ή πολύ σκληρός ή πολύ δυνατός ή να έχεις μεγάλη πίστη στον εαυτό σου ή σε κάτι ανώτερο. Στα δύσκολα επιβιώνουν είτε οι “χοντρόπετσοι” είτε οι φιλοσοφημένοι και “ζεν”. Φυσικά ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός.

Η διαφυγή και η παρηγοριά στην ήττα και την απώλεια είναι απλώς το να ξανασηκωθείς και να συνεχίσεις. Πρέπει να επιστρατεύσεις όλα σου τα όπλα απέναντι στο βύθισμα: την δημιουργική ενασχόληση, τον διαλογισμό, τις ζεστές ανθρώπινες σχέσεις. Μην ξεχνάμε πως ό,τι δυσάρεστο μας συμβαίνει εμπεριέχει ένα μάθημα ζωής και ένα κέρδος που μας περιμένει στο κέντρο τής δυστυχίας.

Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από αυτήν την δουλειά μέχρι τώρα;

Θεωρώ κέρδος όλα τα προχωρήματα: στις σχέσεις, την τέχνη μου και τον εαυτό μου. Επιπλέον, ότι γνώρισα καλύτερα τον αδερφό μου, σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη.

Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Να μην βλάπτεις. Τον πλανήτη, τον συνάνθρωπό σου, το παιδί σου, τον εαυτό σου. Να δημιουργείς. Τέχνη, υγιείς σχέσεις, ευκαιρίες βελτίωσης για τους άλλους αλλά και για σένα. Η ομορφιά. Στην συμπεριφορά, στην αισθητική, στην επικοινωνία. Να είσαι άφοβος σε έναν κόσμο που σε θέλει φοβισμένο και περιορισμένο.

Τι σε φοβίζει;

Με φοβίζει ο πόλεμος, η ανέχεια, η ανημπόρια των γηρατειών, οι ανίατες αρρώστιες, η μοναξιά, ο θάνατος.

Σε τι πιστεύεις; Τι σου δίνει δύναμη;

Πιστεύω στο χιούμορ, στην καλοσύνη και στα χαμόγελα των ανθρώπων, στην δύναμη της αγάπης. Στην μουσική, στην ποίηση, στον ήλιο, στον ήχο των κυμάτων.

Όταν νιώθω κουρασμένη παίρνω δύναμη από μια αγκαλιά γεμάτη αγάπη από τα παιδιά μου, από ένα έργο τέχνης, από μια θετική είδηση, από μια ωραία σκέψη που κάνω, από μια ειλικρινή και ουσιαστική ανθρώπινη σχέση, από το να δημιουργώ και να μοιράζομαι την δημιουργία μου.

Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου / (site)

Elephant Song σε σκηνοθεσία Αργύρη Πανταζάρα στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων

Παίζουν:

Μάξιμος Μουμούρης

Ίρις Πανταζάρα

Αργύρης Πανταζάρας

Μετάφραση: ΕλίναΜαντίδη

Σκηνοθεσία: Αργύρης Πανταζάρας

Διασκευή: Αργύρης Πανταζάρας

Σκηνογραφική επιμέλεια : Μαρία Κακάρογλου

Ενδυματολογική επιμέλεια: Ηλένια Δουλαδίρη

Σχεδιασμός Φωτισμού : Νίκος Κούρος

Σχεδιασμός Ήχου & Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Λουλούδης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Κλεοπάτρα Γκίνη

Β’Βοηθός Σκηνοθέτη: Άγγελος Παππάς

Production Manager:Αναστασία Καβαλάρη

Executive Producer:Μαρία Κακάρογλου

Production Development:Χρήστος Κυριακόπουλος

Photography–Poster Design:Νίκος Πανταζάρας

Video & Motion Graphic:Νίκος Κούρος

Ηλεκτρονική Προπώληση 12€ Έως 3/5

Τιμές εισιτηρίων στο Ταμείο:

ΑΜΕΑ Δωρεάν & ο συνοδός, 15, 13, 10

Η παράσταση είναι επιχορηγούμενη από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

4,5/5 ΣΚ,

10,11,12/5 ΠΣΚ,

17,18,19 /5 ΠΣΚ

24,25,26 /5 ΠΣΚ,

31/5 Π