Μαρία Παπαφωτίου / Η φλόγα της γυναικείας δύναμης
Δέκα ηρωίδες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας με δέκα ιστορίες που έχουν υφανθεί με τον ανθρώπινο πόνο και τη ανθρώπινη ελπίδα. Ένας ποιητής-σκηνοθέτης που παρ-ακολουθεί την πορεία τους για να μπορέσει να την εξιστορήσει. Μία ηθοποιός που ακολουθεί την διαδρομή τους με την ψυχή και το σώμα της, εξερευνώντας τις μοναδικές τους ιστορίες για να ανακαλύψει την συλλογική γυναικεία φυσή, την συλλογική γυναικεία ταυτότητα. Η Μαρία Παπαφωτίου μας μίλησε για την παράσταση Από την Αντιγόνη στη Μήδεια που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη στο Θέατρο Άλφα. Ιδέα, για το ταξίδι της στο εξωτερικό και για τον μαγικό τρόπο που το προσωπικό-εθνικό συνομιλεί με το συλλογικό-διεθνές και για την δύναμη που διαθέτει το γυναικείο φυλό, αλλά και για αυτή που καταφέρνει να δημιουργεί κάθε φορά που την χρειάζεται.
Τι σκέψεις έχει κάνει για την γυναικεία φύση στην διαδρομή σου στην παράσταση μέχρι σήμερα; Τι νέο έχεις μάθει;
Δε νομίζω πως κάνω ακριβώς σκέψεις… Τουλάχιστον όχι συνειδητές. Ήρθα πιο κοντά με το σκοτάδι μας αλλά και με την ποιητικότητά μας. Συναισθηματικά περισσότερο απαλλάχθηκα από πολλά ταμπού για τη φύση μας. Όπως το ότι δεν είναι καθόλου υποτιμητικό να δεχθούμε πως η εξέλιξή μας προέρχεται κυρίως από τον πόνο και το ζόφο. Αυτό ήταν αποκαλυπτικό για μένα. Πρέπει να ξεριζωθεί κάτι βαθιά μέσα σου για να πας παρακάτω. Οι γυναίκες το τολμάμε με γενναιότητα. Κατακρημνιζόμαστε και έτσι λυτρωνόμαστε.
Τι σκέφτεσαι για το ότι όλες αυτές τις ηρωίδες τις έχει δημιουργήσει η σκέψη ανδρών; Πως αντιλήφθηκαν τόσο καθαρά μια γυναικεία ψυχοσύνθεση;
Το αιώνιο μυστήριο, αυτό το δυσεπίλυτο αίνιγμα των γυναικών ανέκαθεν ήταν θελκτικό για την αρσενική φύση. Φυσικά και έχουμε ξεζουμιστεί σ ένα κόσμο φαλλοκρατικό και κατά βάση αντιφεμινιστικό αλλά ταυτοχρόνως έχουμε εξυψωθεί. Μας ψάχνουν, μας αναζητούν όπου και αν κρυβόμαστε, γράφουν για μας, εμπνέονται και θυσιάζονται. Συναντάω πολύ συχνά μια απολύτως σπαραχτική προσέγγιση από άντρες συγγραφείς όχι μόνο στα μεγάλα κλασικά κείμενα αλλά και στη σύγχρονη λογοτεχνία. Είμαστε η φλόγα στο λυχνάρι τους.
Ποια είναι η ηρωίδα που αισθάνεσαι πιο κοντά σου; Γιατί;
Α! Μα είναι κάθε φορά και κάθε μέρα άλλη! Εγώ ταυτίζομαι με τους ρόλους που μου έχουν εμπιστευθεί μέχρι τώρα πολύ. Στην αρχή δεν το παραδεχόμουν εύκολα, μου φαινόταν κουτό. Κατάλαβα όμως στην πορεία και πολύ καθαρά πως είμαι κοντά τους, δίπλα τους και πως τίποτα δεν έρχεται τυχαία αλλά εντελώς καρμικά. Αυτή είναι η φάση της ζωής μου που θέλω να μιλήσω για αυτές τις γυναίκες, θέλω να τις παίξω, να βγω στη σκηνή και να σας πω την ιστορία τους. Που είναι μία και ενιαία τελικά. Δεν έχω αγαπημένη. Τις λατρεύω όλες.
Πως λειτούργησε η παράσταση στο εξωτερικό; Πως προσέλαβαν οι θεατές τόσο το θέμα, όσο και το άκουσμα της γλώσσας μας;
Υπάρχει ο δρόμος της νόησης, της εγκεφαλικότητας και ο δρόμος της καρδιάς. Ο δεύτερος δεν έχει ούτε γλώσσα ούτε σύνορα ούτε κουλτούρα.Έχει μόνο ανοιχτή καρδιά. Και είναι συγκινητικότατος γιατί τα ενώνει όλα τα κάνει ένα. Αυτό αισθανθήκαμε και τις δυο φορές που παίξαμε έξω. Αυτό το αίσθημα του ότι τίποτα δε μας χωρίζει από ένα λαό τόσο διαφορετικό είναι εκστατικό. Και αισθάνομαι πολύ τυχερή που κάνω μια δουλειά που μπορεί να μου αποκαλύψει αυτή την πλευρά της ζωής.
Αυτό αισθανθήκαμε και τις δυο φορές που παίξαμε έξω. Αυτό το αίσθημα του ότι τίποτα δε μας χωρίζει από ένα λαό τόσο διαφορετικό είναι εκστατικό. Και αισθάνομαι πολύ τυχερή που κάνω μια δουλειά που μπορεί να μου αποκαλύψει αυτή την πλευρά της ζωής.
Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από την πορεία της παράστασης μέχρι σήμερα;
Το ξεκαθάρισμα του μυαλού μου. Μου έγινε πιο σαφές τι θέατρο ιδανικά θα θελα να κάνω και που η ψυχή μου είναι γεμάτη και ανθηρή.
Τι φοβάσαι; Τι σου δίνει δύναμη;
Φοβάμαι τη μοναξιά και τις ασθένειες. Είμαι αρρωστοφοβική αλλά στο θέατρο κάπως γαληνεύω. Φοβάμαι πολύ το μεγάλωμα. Όχι της εμφάνισης αλλά του νου. Φοβάμαι την απώλεια της ανεμελιάς. Φοβάμαι τις απώλειες γενικά. Φοβάμαι αρκετά πράγματα και πολύ! Δύναμη μου δίνουν οι άνθρωποι. Οι δικοί μου άνθρωποι, οι ξένοι άνθρωποι, οι φανταστικοί άνθρωποι, οι ρόλοι… Οι άνθρωποι σε όλο τους το μεγαλείο!
Ποια φράση της παράστασης σκέφτεσαι έντονα αυτήν την περίοδο; Γιατί;
Δεν έχεις ίχνος ανθρωπιάς μες στην καρδιά σου; Μια φράση από το φινάλε μας από τον ποιητή – Ιάσωνα. Ίσως γιατί με τσιγκλάει προσωπικά. Πολλές φορές στη ζωή γίνομαι παράλογα σκληρή προσπαθώντας να υπηρετήσω την απόλυτη αλήθεια. Είναι ένα είδος μανίας που έχω και θα θελα να μαλακώσει. Ίσως γι αυτό.
Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου / (site)
Από την Αντιγόνη στη Μήδεια σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη στο Θέατρο Άλφα.Ιδέα.
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ.