Το θέατρο είναι ιστορίες. Σημαντικές, καθημερινές, βαθιές, ονειρεμένες που μας οδηγούν σε νέους (δικούς μας) κόσμους. Η σκηνοθέτης Θάλεια Γρίβα κινήθηκε για μία ακόμη φορά στον κόσμο των παραμυθιών και της ελληνικής λαϊκής παράδοσης και επέλεξε δύο (βρώμικα) παραμύθια για να μιλήσει -με τρόπο μαγικό- για καίρια ζητήματα της καθημερινότητάς μας, σκηνοθετώντας την παράσταση Ακόμη πιο βρώμικα παραμύθια που παρουσιάζεται κάθε Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο 104. Με λίγη περισσότερη φαντασία, με λίγη περισσότερη τόλμη, όπως αυτή που έχουν πάντα τα παραμύθια μας.

Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα παραμύθια; Τι σας συγκινεί σ΄αυτά;

Η βασιλοπούλα που έγινε αγόρι. Του βασιλιά η κόρη έγινε παλικάρι. Αυτοί είναι οι τίτλοι των δύο παραμυθιών με τα οποία δουλέψαμε, φέτος. Στην πραγματικότητα, αναφέρονται στο ίδιο ακριβώς θέμα. Μια βασιλοπούλα που μέσα από διάφορες δοκιμασίες γίνεται άντρας, και μελλοντικός βασιλιάς. Υπάρχουν πολλά θέματα που θίγονται σε αυτήν την ασυνήθιστη ιστορία. Η θέση της γυναίκας, η ταυτότητα φύλου, η εξουσία αυτών που κυβερνούν, αλλά και ταυτόχρονα ένα απενοχοποιητικό χιούμορ και μια βαθιά αποδοχή στο διαφορετικό. Τα παραμύθια δεν δίνουν στοιχεία για τις ψυχικές διεργασίες των ηρώων τους, δεν κρίνουν, δεν δικαιολογούν, απλώς κυοφορούν ιστορίες. Που μπορεί και να έχουν συμβεί στ’ αλήθεια. Αυτό με συγκίνησε, κι αν αναλογιστεί κανείς ότι τα συγκεκριμένα παραμύθια τα συναντάμε από τον 15ο αιώνα, στην Ελλάδα, ίσως κάποτε οι κοινωνίες να είχαν βρει αυτόν τον τρόπο για να εντάξουν το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, μέσα στην καθημερινότητά τους.

Τα παραμύθια απευθύνονται σε παιδιά; Σε αυτήν την περίπτωση πως δικαιολογείται το γεγονός ότι συχνά έχουν πολύ τολμηρό περιεχόμενο;

Νομίζω πως τα παραμύθια ήταν η διασκέδαση των “μεγάλων”, τα βράδια, κοντά στην εστία το χειμώνα ή στις αυλές το καλοκαίρι. Δεν υπήρχε τηλεόραση, κι ο καλύτερος τρόπος για να περάσουν την ώρα τους ήταν να λένε ιστορίες που είχαν κι οι ίδιοι ακούσει. Γι’ αυτό έχουμε και τόσες παραλλαγές στα παραμύθια μας. Ό,τι δεν θυμάται κάποιος, ή δεν ταιριάζει με την περίσταση, το παραλλάσσει αναλόγως. Και γι’ αυτό υπάρχουν τόσο τολμηρά, σεξουαλικά αλλά και τόσο σκληρά, αιμοδιψή παραμύθια. Σίγουρα υπάρχουν και παραμύθια της λαϊκής μας παράδοσης που είναι προορισμένα για παιδιά, αλλά ακόμα κι αυτά έχουν ενδιαφέρον για το ενήλικο κοινό, αν δεν πέσουν θύματα “εξευγενισμού”.

Τι κερδίσατε από την ενασχόλησή σας με την ελληνική λαϊκή παράδοση; Ποιες νέες σκέψεις κάνατε κατά την προετοιμασία της παράστασης;

Δεν μπορώ να περιγράψω τον πλούτο και την ποικιλία ερεθισμάτων που βρίσκει κανείς, όταν βουτάει σε αυτό το σχεδόν ανεξάντλητο υλικό! Είναι πραγματικά κρίμα που δεν υπάρχει σοβαρή μελέτη γύρω από το κομμάτι της λαογραφικής μας παράδοσης. Υπάρχουν τόσα πολλά και τόσο ζωντανά θέματα, που μας απασχολούν ακόμη και σήμερα, και ταυτόχρονα τόση μαγεία, που από καλλιτεχνικής άποψης θα μπορούσε κανείς να βρει παραμύθι, ώστε να μιλήσει για οτιδήποτε. Επειδή τσαλαβουτάω σε αυτόν τον κόσμο, αρκετό καιρό (από το 2014, με την Σταχτοπούτα, στην πρώτη μου σκηνοθεσία), κάθε φορά υπάρχει κι ένας καινούργιος παραμυθιακός κόσμος που με συγκινεί. Το φετινό παραμύθι είναι λίγο διαφορετικό από τα προηγούμενα, κι αυτό γιατί είναι λόγιο, δηλαδή ξεκίνησε ως ιστορία που λεγόταν από τα ‘ανώτερα στρώματα’ της κοινωνίας. Αυτό ίσως μας αφήνει να εικάσουμε το ότι η κεντρική ιστορία του παραμυθιού έχει τη βάση της σε αληθινά γεγονότα. Κι αυτό ήταν που με κινητοποίησε, αρχικά.

Ποιες αλήθειες κρύβονται στα παραμύθια; Είναι πιο άμεσο να μιλήσουμε για ένα σημαντικό ζήτημα με αυτόν τον τρόπο;

Όπως είπα και ακριβώς πριν, η ιστορία πίσω από την παράστασή μας πιθανότατα να ξεκίνησε ως αληθινό γεγονός. Ο πιο εύκολος και ταυτόχρονα άμεσος τρόπος για να μιλήσει κανείς για θέματα που μας αφορούν, αλλά είναι δύσκολο να συζητηθούν ανοιχτά, είναι να αφηγηθεί μια ιστορία, και να μας αφήσει να ταυτιστούμε με κάποιον από τους ήρωες. Έτσι, μπορούμε να μπούμε για λίγο στα παπούτσια του ήρωα, να καταλάβουμε κάποιες από τις δυσκολίες και τα κίνητρά του, να τον αποδεχτούμε. Όλα τα παραμύθια κρύβουν αλήθειες, είτε άμεσα αναγνωρίσιμες, είτε βαθιά ψυχαναλυτικές. Οι δοκιμασίες που περνάνε οι ήρωες δεν είναι άλλες από αυτές που περνάει ο καθένας μας, δοσμένες με μια δόση αλληγορίας.

Πως δουλέψατε για να γίνουν τα παραμύθια θεατρική παράσταση;

Ξεκινάει με μοναχική δουλειά και διάβασμα. Αφού περάσει αυτή η δημιουργική και άχαρη διαδικασία, κι αφού μαζευτεί η ομάδα, αρχίζουν οι αυτοσχεδιασμοί, οι συζητήσεις και οι δοκιμές για τον χαρακτήρα αλλά και τα χαρακτηριστικά του κάθε ρόλου, η συγγραφή του τελικού κειμένου (που θα αλλάξει τέσσερις ή πέντε φορές, μέχρι την πρεμιέρα), η προσπάθεια σωματικής απόδοσης των ψυχικών χαρακτηριστικών του κάθε ήρωα, για την οποία ευτυχώς συνεργάζομαι με τη χορογράφο μας, Γιάννα Μελά, και η σπαζοκεφαλιά του “γιατί συμβαίνει τώρα αυτό πάνω στη σκηνή”. Αν υπάρχει απάντηση στο τελευταίο, τότε το σχεδίασμα κρατιέται και εμπλουτίζεται. Το τελικό προϊόν, μετά από όλο αυτό, θα είναι η παράσταση. Ελπίζω να είμαι, έστω και ελάχιστα σαφής!

Ποιοι είναι οι στόχοι της Ομάδας Άπειρον; Ποια τα επόμενα σχέδια;

Η ομάδα Άπειρον αγαπάει εκείνο το κρυφό κομμάτι της παράδοσής μας, που δεν είναι ευρέως γνωστό, που δεν έχει αλλοτριωθεί από το φολκλόρ και που περιμένει να επανανακαλυφθεί και να ξαναγίνει ζωντανό κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Θα συνεχίσει να ασχολείται με παραμύθια, με παραδοσιακές ιστορίες, δημοτικά τραγούδια και λαϊκά δρώμενα.
Μέσα στα επόμενα σχέδιά μας, είναι να επαναληφθούν τα Βρώμικα Παραμύθια, να παίξουμε τα Ακόμα πιο Βρώμικα Παραμύθια εκτός Αθηνών, και να επανέλθουμε το 2018 με καινούργια παραγωγή!

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Θάλεια Γρίβα
Σκηνικά-Κοστούμια: Μαντώ Ψυχουντάκη
Χορογραφία: Γιάννα Μελλά
Μουσική: Onealpha
Βοηθός σκηνοθέτη: Ανέστης Κόττας
Επικοινωνία: Ανζελίκα Καψαμπέλη-Έλενα Γρίβα
Φωτογραφίες: Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Παίζουν:
Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, Ηρώ Κισσανδράκη, Μαρία Κωνσταντά, Γιώργος Σαββίδης
104-Black Box
Ευμολπιδών 41, Γκάζι (μετρό Κεραμεικός)
τηλ. 210 3455020, κιν. 694 0290312

Παραστάσεις:
Σάββατο στις 21.00
Κυριακή στις 19.00

Έναρξη: Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου (έως 19 Νοεμβρίου)

Διάρκεια: 60 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων
Γενική είσοδος 10 ευρώ
Ανέργων και ατέλειες: 5 ευρώ

Προπώληση: viva.gr, 11876, Public, SevenSpots, MediaMarkt, Βιβλιοπωλεία Ευριπίδης