Γιώργος Σπάνιας / Οι διαδρομές των επιλογών

Ένα αεροπλάνο με 164 επιβάτες κατευθύνεται, υπό την απειλή ενός τρομοκράτη, σε ένα γήπεδο όπου διεξάγεται ένας ποδοσφαιρικός αγώνας παρουσία χιλιάδων θεατών. Μαχητικά αεροπλάνα καλούνται να αντιμετωπίσουν την έκτακτη κατάσταση που πρόκειται να στοιχίσει ανθρώπινες ζωές. Ο χειριστής ενός αεροπλάνου, ο πιλότος Λαρς Κοχ αποφασίζει να καταρρίψει το κατειλημμένο αεροπλάνο με τους 164 επιβάτες για να σώσει τους χιλιάδες θεατές του αγώνα, κάνοντας μια επιλογή που θα τον οδηγήσει σε δίκη. Μια δίκη όπου παρουσιάζονται όλες οι πλευρές, οι εκδοχές και οι συνέπειες μιας επιλογής. Μια δίκη που την τελική της έκβαση αποφασίζουν κάθε φορά οι θεατές. Ο Γιώργος Σπάνιας μας μίλησε για την παράσταση Terror Reloaded που παρουσιάζεται στο Θέατρο Αθηνών σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου, για την δύναμη των επιλογών και τις διαδρομές που μας οδηγούν, την προσωπική ηθική και τον τρόπο που διαμορφώνεται και διαμορφώνει, το θέατρο και την μεγάλη αξία του στην ζωή μας.
Πως είναι η επιστροφή στην σκηνή του θεάτρου έπειτα από τη χρονιά που μας πέρασε; Πως μας άλλαξε η εμπειρία του εγκλεισμού;
Νιώθω πως η λέξη «λαχτάρα» περιγράφει απόλυτα την επιστροφή στη σκηνή. Λαχτάρα από όλους μας στις πρόβες, λαχτάρα και στις παραστάσεις. Και ειλικρινά αυτή η λαχτάρα ακούγεται και σε κάθε χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης. Η λαχτάρα των ανθρώπων για μια ήσυχη συνάντηση μέσα στην ίδια αίθουσα. Νομίζω δε θα ξεχάσω ποτέ το πρώτο χειροκρότημα στο Θέατρο Αθηνών, στην παράσταση “Terror” που συμμετέχω φέτος, αλλά και το πρώτο χειροκρότημα που μοιράστηκα το καλοκαίρι όταν είδα την πρώτη παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Σε ότι αφορά τα δύο χρόνια εγκλεισμού, θέλω να πιστεύω πως όλοι πήραμε μια απόσταση από τις καθημερινές μας συνήθειες, παρατηρήσαμε τις συμπεριφορές και επαναπροσδιορίσαμε τη σχέση μας τόσο με τον εαυτό όσο και με τους γύρω μας. Αυτή η διαδικασία επαναπροσδιορισμού, έφερε, φέρνει και θα συνεχίσει να φέρνει στο φως παθογένειες που είχαμε ενσωματώσει ως μονάδες και συνεπώς ως κοινότητα.
Για παράδειγμα, η φράση “κακοποιητική συμπεριφορά” περιγράφει σήμερα κάτι που μέχρι χθες ήταν μια αόριστη αίσθηση. Χαίρομαι ιδιαίτερα που ο τοξικός χαβαλές και η ιδιοτροπία βρίσκει ολοένα και λιγότερο χώρο στις μεταξύ μας σχέσεις.
Από την άλλη, προβληματίζομαι για την ένταση και την πόλωση που κυκλοφορεί. Δε κρύβω πως τρομάζω από τον αυξανόμενο αριθμό γυναικοκτονιών. Μου φαίνεται αδιανόητη η ευκολία και η συχνότητα αυτών των γεγονότων. Δείχνει να χρειάζεται να διανύσουμε αρκετό δρόμο μέχρι να αποτινάξουμε από πάνω μας τα βαρίδια μιας άρρωστης νοοτροπίας χειρότερης και πολύ πιο ύπουλης από τον Covid19.
Πως αξιολογείς μέχρι τώρα την φετινή θεατρική χρονιά; Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον;
Θα προσπεράσω την αγωνία που ζούμε συχνά στη σκέψη ενός νέου λοκ ντάουν και θα εστιάσω στη πραγματικότητα της νέας σεζόν.
Διαπιστώνω με πολύ χαρά ότι υπάρχει στη πόλη ένα μεγάλο κομμάτι κοινού που επιθυμεί, και το αποδεικνύει έμπρακτα, να ανανεώσει τη σχέση του όχι μόνο με το θέατρο αλλά με το θέαμα γενικότερα. Ακούω για παραστάσεις που πηγαίνουν από στόμα σε στόμα (πχ “οι Παίκτες” στο Κιβωτός ή “το κορίτσι που ήθελα να γίνει γορίλας” τον Σεπτέμβρη στο παλιό υφαντουργείο), μαθαίνω ότι τα εισιτήρια για τις 20 παραστάσεις της νέας παραγωγής του Δημήτρη Παπαϊωάννου στη Στέγη εξαντλήθηκαν μέσα σε ενενήντα λεπτά(!), υπάρχει ο Ευριπίδης Λασκαρίδης, ο Χρήστος Παπαδόπουλος, η Γεωργία Μαυραγάνη, ο Πρόδρομος Τσινικόρης και ο Ανέστης Αζάς, υπάρχει το παλαιό καπνεργοστάσιο που έχει αναλάβει η ΝΕΟΝ και είναι συνέχεια γεμάτο τόσο από περιεχόμενο όσο και από επισκέπτες. Τον Οκτώβρη επισκέφθηκα την έκθεση Reality check στη παλαιά πτέρυγα του Ψυχιατρείου στο Δαφνί και η ροή του κόσμου ήταν απίστευτη. Έξω από την ανακαινισμένη πινακοθήκη τις Κυριακές συναντάς ουρές. Όλα αυτά είναι στιγμιότυπα μιας πόλης που επιθυμεί. Που αναζητά δρόμους για να εμπιστευτεί τη φαντασία της. Είμαι αισιόδοξος και περήφανος για αυτή τη μερίδα κοινού – που αναζητά και βρίσκει!

Τι νέες σκέψεις έκανες για τον εαυτό σου στο πλαίσιο αυτής της δουλειάς;
Σε κάθε παράσταση καλείσαι να διανύσεις μια διαδρομή. Ξεκινάς άγνωστος τόσο με τον χαρακτήρα που καλείσαι να ενσαρκώσεις, όσο και με τις αξίες που φέρνουν οι άνθρωποι σε κάθε δουλειά. Ο Γιώργος Οικονόμου (ο σκηνοθέτης της παράστασης) καθοδήγησε όλους εμάς με ευγένεια, σαφήνεια, παρακίνηση και χιούμορ. Είναι κάτι που διαπέρασε τις μεταξύ μας σχέσεις , μας συγκίνησε και μας καθόρισε. Είναι ένας άνθρωπος που στη δουλειά του καταφέρνει να κάνει φανερό τον ρόλο του ως ενορχηστρωτής, χωρίς τη παραμικρή ένταση, αλλά κατορθώνοντας ταυτόχρονα μέσω της ευγένειας του να βάζει ξεκάθαρα όρια.
Σκέψη νούμερο 1: “η ευγένεια είναι η αρετή του να καταφέρνεις να βάζεις όρια χωρίς να παραβιάζεις το χώρο του άλλου.”
Σε ότι αφορά τους συναδέλφους μου, η χαρά μας να ακούμε ο ένας τον άλλον πάνω στη σκηνή τόσο στις δοκιμές όσο και στις παραστάσεις, το αγκάλιασμα και οι συμβουλές τους με έκαναν να νιώσω ελεύθερος.
Σκέψη νούμερο 2: “Ίσως η ελευθερία να εμπεριέχει μέσα της την ικανότητα που έχει ο άνθρωπος να ακούει ενεργητικά τον άλλον.”
Σε ότι αφορά τον χαρακτήρα του Λαρς Κοχ (που ερμηνεύω στη παράσταση), στη πρώτη ανάγνωση του έργου διαπίστωσα πως έχω να κάνω με έναν χαρακτήρα που προσωπικά διαφωνώ με τις επιλογές του. Ωστόσο έπρεπε να τον καταλάβω, να τον ερμηνεύσω και να μεταφέρω την αλήθεια του πάνω στη σκηνή. Χρειάστηκε να διανύσω μια απόσταση για να κατανοήσω τα επιχειρήματα και τις ρωγμές του.
Σκέψη νούμερο 3: “ O τρόπος σκέψης και οι ρωγμές, είναι τα παπούτσια του άλλου”
Επηρεάζει η επαγγελματική μας ιδιότητα τις αποφάσεις μας; Μπορεί ένας άνθρωπος που χρειάζεται την σκληρότητα για να ανταπεξέλθει στο επάγγελμά του να διατηρεί την ευαισθησία του;
Δε πιστεύω ότι οι άνθρωποι αποφασίζουν και ορίζονται μονάχα σε σχέση με το επάγγελμά τους. Κάθε άνθρωπος είναι ένας ολόκληρος τόπος που μέσα του υπάρχουν όλες του οι σχέσεις και όλες του οι δραστηριότητές. Δε ξέρω καν αν υπάρχει η ανάγκη για σκληρότητα σε οποιοδήποτε επάγγελμα. Αναγνωρίζω πως τα περισσότερα επαγγέλματα χρειάζονται πειθαρχία, αλλά όχι σκληρότητα. Υπάρχει διαφορά. Ένας άνθρωπος μπορεί να παραμένει πειθαρχημένος και ευαίσθητος ταυτόχρονα. (Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στο θέατρο) Πιστεύω πως η σκληρότητα δηλώνει αδυναμία.
Πως πρέπει να διαμορφώνεται η ηθική μας; Είναι κάτι που δεν πρέπει να προδίδουμε ποτέ;
Πιστεύω πως αυτό που ονομάζουμε ηθική είναι μια διαρκής προσπάθεια να συνομιλήσεις με αυτό που είναι πραγματικό γύρω σου και να το ενσωματώσεις στον τρόπο που κάνεις επιλογές και παίρνεις αποφάσεις. Μέσα από αυτόν το διάλογο διαμορφώνεσαι και αυτή τη διαρκή προσπάθεια οφείλουμε να μην εγκαταλείψουμε ποτέ.

Υπάρχει πάντα επιλογή στη ζωή ή συνήθως επιλέγουν για εμάς άλλοι ή ακόμα και οι συνθήκες;
Επιλογές…! Πιθανολογώ πως δεν επέλεξα συνειδητά να έρθω στη ζωή. Τουλάχιστον δεν θυμάμαι να το επιλέγω. Ούτε επέλεξα εγώ τους ανθρώπους που με μεγάλωσαν (στους οποίους χρωστάω πολλά). Παρότι μεγάλωσα σε συντηρητική επαρχία είχα πάντα την ευκαιρία να ελιχθώ και να επιλέξω τα ερεθίσματα, την ανατροφή και τη διάπλασή μου.
Οι μικρές ή οι μεγάλες επιλογές που κάνουμε καθημερινά, είναι το πιο απολαυστικό ταξίδι που μπορείς να κάνει ένας άνθρωπος μέχρι να βρει την υπογραφή του.
Τι σου δίνει δύναμη και πίστη για το μέλλον;
Τη μεγαλύτερη ώθηση και δύναμη μου την έχουν δώσει οι τυχαίες συναντήσεις με φωτεινούς ανθρώπους. Στο Φίξ, στο Γκάζι, στη Μακρυγιάννη, στην Ανάφη, στη Βέροια, σε βιβλία, σε εκθέσεις, ακόμα και σε συνεντεύξεις και podcasts στο διαδίκτυο. Όταν στιγμές μπερδεύομαι και χάνω τη πίστη μου συναντώ τους παιδικούς μου φίλους. Υπάρχει τίποτα καλύτερο;
Φωτογραφίες: Αλεξάνδρα Ξυδά
Ταυτότητα
Σκηνοθεσία Γιώργος Οικονόμου
Μετάφραση: Ευαγγελία A. Νάνου
Διασκευή: Μιρέλλα Παπαοικονόμου
Σκηνογραφία: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας
Sound Designer: Βασίλης Κορρές & Χρήστος Τριανταφύλλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αντώνης Αντωνάκος
Οργάνωσης Παραγωγής: Αλεξάνδρα Ξυδά
Φωτογραφίες: Εβίτα Σκουρλέτη
Οπτική Ταυτότητα: Saint of Athens
Επικοινωνία: Άρης Ασπρούλης
Διανομή
Κα Νέλσον – εισαγγελέας: Μαρίνα Ασλάνογλου
Πρόεδρος Δικαστηρίου: Βασίλης Παλαιολόγος
Μπίγκλερ – συνήγορος Υπεράσπισης: Μιχάλης Αλικάκος
Λαρς Κοχ – κατηγορούμενος: Γιώργος Σπάνιας
Λάουτερμπαχ – μάρτυρας Υπεράσπισης: Δημήτρης Λιόλιος
Μάιζερ – μάρτυρας κατηγορίας: Βιργινία Ταμπαροπούλου
Το έργο «TERROR» του ΦΕΡΝΤΙΝΑΝΤ ΦΟΝ ΣΙΡΑΧ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ηριδανός» σε μετάφραση Ευαγγελίας Α. Νάνου με τον τίτλο «Στον αστερισμό του τρόμου».
INFO
Θέατρο Αθηνών
Βουκουρεστίου 10 | Τηλ.: 2103312343
Kάθε Κυριακή στις 17.30 το απόγευμα και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 20.00 το βράδυ.
Τιμές εισιτηρίων: 18 ευρώ γενική είσοδος, 15 ευρώ φοιτητικό & άνω των 65 ετών, 12 ευρώ ανέργων & ΑμΕΑ
Κυριακή 3/4, 10/4 και 17/4 στις 17.30 Δευτέρα 4/4 και 11/4 στις 20.00Τρίτη 5/4 και 12/4 στις 20.00