Κάθε θεατρική δραστηριότητα διέπεται από σχέσεις. Σχέσεις συντελεστών, σχέσεις ρόλων, σχέσεις χαρακτήρων. Σχέσεις που καθορίζουν τις ζωές, τις κατευθύνουν και τις αλλάζουν σε βάθος. Ένα έργο που αγγίζει ουσιαστικά τον πυρήνα των σχέσεων επέλεξε και παρουσιάζει το Hashart Theater Group σε σκηνοθεσία Κώστα Μπάρα. Οι Δαίμονες του Lars Noren θα παρουσιάζονται στο Θέατρο 104 από το Σάββατο 2 Οκτωβρίου. Οι ηθοποιοί Ηλέκτρα Κομνηνίδου, Τάσος Κονταράτος,  Ελένη Κουταλώνη και Τρύφων Μπάρκας μας μίλησαν για το έργο, τις διαστάσεις του και την θεατρική διαδρομή τους μέχρι αυτό. Από τους ρόλους τους και προς αυτούς. 

Φρανκ και Καταρίνα

Από τι καθορίζεται ο πυρήνας της δομής της σχέσης ενός ζευγαριού; Αλλάζει με το πέρας του χρόνου;

Ελένη Κουταλώνη: Σίγουρα κάθε σχέση, χτίζει τους δικούς της “κανόνες”. Προσωπικά, πιστεύω πως το σημαντικότερο είναι η κατανόηση. Είναι δύσκολο να μπορείς να ακούς πραγματικά τον άλλον και – πολλές φορές – να κάνεις πίσω εσύ για να δεις και την αντίθετη πλευρά. Αν αυτό αλλάζει με το πέρας του χρόνου; όλα αλλάζουν με τον χρόνο – καλώς ή κακώς.

Γιατί οι άνθρωποι διατηρούν σχέσεις που τους φθείρουν; Πως ορίζεται μια υγιής σχέση;

Τάσος Κονταράτος: Μακάρι να υπήρχε απάντηση στο γιατί οι άνθρωποι μένουν εκεί που δεν πρέπει. Αλλά από την άλλη είναι και ένα πολύ φυσιολογικό πράγμα, λόγω του ότι μεγαλώνουμε με μια φιλοσοφία ότι οι επιλογές σου πρέπει να σε καθορίζουν για πάντα. Το ζήτημα είναι λοιπόν να μπορούμε συνεχώς να αμφισβητούμε τις επιλογές μας και ίσως τότε να μην μένουμε σε καταστάσεις και πράγματα που δεν είναι εκεί για το καλό μας. Στο δεύτερο σκέλος νομίζω ξέρω ακόμα λιγότερα, διότι δεν μου είναι πολύ ευδιάκριτα τα όρια του τι είναι υγιές. Ξέρω πολύ πιο εύκολα τι δεν είναι υγιές. Αν έπρεπε να το βάλω σε ένα καλούπι όμως το τι είναι υγιές, θα έλεγα ότι είναι ο χώρος στον οποίο μπορείς απλά να υπάρχεις χωρίς να νιώθεις την ανάγκη να κάνεις πέρα τον εαυτό σου.

Τόμας και Γκένα

Αγαπάει πραγματικά ο άνθρωπος που πληγώνει τον σύντροφό του;

Ηλέκτρα Κομνηνίδου: Αρχικά τι εννοούμε αγάπη; Οι άνθρωποι δεν είμαστε όλοι ικανοί να αγαπάμε με ένα υγιή τρόπο. Στην αγάπη όπως τη φαντάζομαι, συμπεριλαμβάνονται έννοιες όπως ελευθερία, φροντίδα, σεβασμός. Αν ξεκινάμε από αυτά, το να πληγώσεις τον άλλον, μέσω της ειλικρίνειας ας πούμε, επειδή τον σέβεσαι, μπορεί να είναι και για καλό του. Μπορεί να πονάει τώρα, αλλά μακροπρόθεσμα θα λειτουργήσει για καλό και των δύο. Πολλοί από εμάς όμως, πληγώνουμε τους άλλους όπως ακριβώς έχουμε πληγωθεί κι εμείς στο παρελθόν, επειδή αφήνουμε τις πληγές μας αφρόντιστες. Δεν έχουμε μάθει πώς να αγαπάμε τον εαυτό μας, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να εκφράσουμε τα υγιή κομμάτια μας, παρά μόνο τα ανεπεξέργαστα και ο άλλος έχουμε την απαίτηση να τα ανεχθεί και να συνεχίσει να είναι μαζί μας και αύριο. Ίσως ένας τρόπος για να έρθουμε κοντά, είναι η βαθιά και ειλικρινή επικοινωνία των συναισθημάτων μας χωρίς φόβο, αλλά με σεβασμό και φροντίδα απέναντι στον εαυτό μας, άρα και απέναντι στους άλλους.

Μπορεί ο ένας άνθρωπος να αλλάξει ριζικά στην πορεία της ζωής του ή μόνο να δουλέψει πάνω στα υπάρχοντα χαρακτηριστικά του;

Τρύφων Μπάρκας: Νομίζω πως πάντα μπορούμε να γινόμαστε καλύτεροι. Πιστεύω πως οι άνθρωποι είμαστε εν δυνάμει τα πάντα και αυτό που γίναμε σήμερα, είναι το αποτέλεσμα όλων των βιωμάτων μας από την πρώτη μέρα έως τώρα. Όμως όλα όσα δεν τροφοδοτήθηκαν έως τώρα, μπορούμε να αποφασίσουμε να τα καλλιεργήσουμε για να γίνουμε αυτό που θέλουμε. Πιστεύω σε αυτόν τον τρόπο ζωής γιατί έτσι αντιλαμβάνομαι και την υποκριτική και με αυτόν τον τρόπο την ασκώ. Ότι μπορούμε να είμαστε, αυτό που πιστεύουμε ότι μπορούμε. Βέβαια, για να αλλάξει ριζικά ένας άνθρωπος θα πρέπει να φτάσει στη ρίζα του εαυτού του. Δεν το θεωρώ ανέφικτο, μου φαντάζει όμως πραγματικά δύσκολο. Αυτό ας πούμε είναι για μένα οι μεγάλες ερμηνείες που όλοι θαυμάζουμε. Για να το κάνει λοιπόν κάποιος στην πραγματική ζωή χρειάζεται μεγάλη τέχνη. Αυτό που θεωρώ όχι μόνο εφικτό αλλά και αναγκαίο, για να μη μένουμε στάσιμοι στην πορεία της ζωής, είναι να δουλεύουμε με τον εαυτό μας. Κάθε συνθήκη που βιώνουμε, να γίνεται αφορμή ώστε να διαπραγματευόμαστε το ποιοί είμαστε, γιατί είμαστε αυτοί που είμαστε και το αν αυτό που είμαστε είναι η καλύτερη εκδοχή μας.

Πως είναι η επιστροφή στις πρόβες και το θέατρο μετά τον δύσκολο και απαιτητικό χειμώνα που διανύσαμε;

Ηλέκτρα Κομνηνίδου: Υπήρχε μεγάλη χαρά και ανυπομονησία για αυτήν την επιστροφή! Ο πολιτισμός όχι μόνο για εμάς τους ηθοποιούς, αλλά για όλους, είναι πηγή ζωής και σίγουρα κάτι που χρειαζόμαστε στη σημερινή κατάσταση. Η αναμονή λοιπόν για την επανεκκίνηση του ήταν τεράστια. Το θέατρο πάντα καθρεφτίζει και αντανακλά τα ερεθίσματα και τους προβληματισμούς μας. Η ουσία του είναι η επαφή με το κοινό η οποία είναι και αναντικατάστατη. Θέλουμε ο κόσμος να ανταποκριθεί και να έρθει στο θέατρο για να μοιραστούμε όλοι μαζί αυτήν την επαφή που τόσο ανάγκη έχουμε.

Τι πρέπει και τι μπορούμε να κρατήσουμε ως σκέψη από όλα αυτά που καθόρισαν το θέατρο το τελευταίο διάστημα; Πως μπορούμε να βελτιωθούμε μέσα από την εμπειρία μας;

Τάσος Κονταράτος: Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν καθορίσει ολόκληρη την ζωή μας. Επομένως θα μου επιτρέψετε να ξεφύγω λίγο από τον κύκλο του θεάτρου και να μιλήσω γενικότερα όπως το έχω βιώσει εγώ. Όπως και στο θέατρο έτσι και στην ζωή ο βασικός παράγοντας για να μπορείς να συνεχίζεις και να είσαι αποδοτικός είναι η ασφάλεια. Κάτι το οποίο έχει αντικατασταθεί από φόβο αυτά τα χρόνια και πόσω μάλλον τα τελευταία δύο. Φόβος για το μέλλον, φόβος για το τώρα και ένας φόβος του ότι δεν ξέρουμε πως να αντιδράσουμε. Εάν λοιπόν κάτι καθόρισε την ζωή μας και πόσω μάλλον το θέατρο είναι η ανάγκη αυτόν τον φόβο να τον αντιμετωπίσουμε και δειλά θα πω να βοηθήσουμε και τον δίπλα μας να τον αντιμετωπίσει. Αλληλεγγύη των ανθρώπων μεταξύ τους, συλλογική προσπάθεια σε πυρήνες τοπικούς (της γειτονιάς) και μια προσπάθεια για το πάμε παρακάτω. Το θέατρο ήταν είναι και θα είναι, κατά την ταπεινή μου άποψη, ο καθρέφτης αυτού του πράγματος. Το θέατρο λοιπόν καθορίστηκε πολύ την τελευταία περίοδο. Και έτσι όπως το θέατρο θα ξαναβγεί μέσα από την στάχτη του, έτσι θέλω να ελπίζω ότι θα γίνει και με την ζωή μας. Βήμα-βήμα, σκηνή με την σκηνή, αυλαία με την αυλαία.

Τι σας συγκίνησε στο έργο αυτό; Τι νέες σκέψεις κάνατε με αφορμή αυτή τη δουλειά;

Ελένη Κουταλώνη: Νομίζω πως το πιο συγκινητικό πράγμα στα ψυχολογικά έργα, είναι το ότι ανακαλύπτουμε ξανά τι κρύβουμε μέσα μας. Ο Νορέν, έχει σκιαγραφήσει με τρομακτική ακρίβεια τους χαρακτήρες του. Και είναι τόσο ενδιαφέροντες. Γεμάτοι πάθη και ανασφάλειες. Κουβαλάνε το παρελθόν τους και παλεύουν για το μέλλον τους. Ειλικρινά, θεωρώ πως κάθε  θεατής θα σταθεί σε κάτι τελείως διαφορετικό και τελείως “δικό του” σε αυτό το έργο. Για εμένα το πιο ουσιαστικό και το πιο μεγάλο “μήνυμα”, αν μπορεί να ειπωθεί έτσι, είναι πως δεν θα μπορέσουμε ποτέ να συνυπάρξουμε ευτυχισμένοι με τους άλλους αν πρώτα δεν βρεθούμε αντιμέτωποι με τους ίδιους τους εαυτούς μας. Αν δεν δουλέψουμε τις ανασφάλειες και τις φοβίες μας και αν δεν αποδεχτούμε αυτό που πραγματικά είμαστε.

Ποιος ο πυρήνας δουλειάς της ομάδας και ποιος ο στόχος σας;

Τρύφων Μπάρκας: Η ομάδα έχει ως στόχο να έρθει σε επαφή με το κοινό, με την δική της καλλιτεχνική γλώσσα. Ο τρόπος που δημιουργείται αυτή η καλλιτεχνική γλώσσα, είναι μέσα από τη σύνθεση κάθε πιθανού χρήσιμου υλικού που μπορεί να διαθέτουμε. Από τις βιβλιοθήκες μας, τις δισκοθήκες μας, τις αποθήκες μας και εμάς τους ίδιους. Καθένας που έχει συμμετάσχει στη διαδικασία της ομάδας μας, ξέρει πως η τελική σύνθεση που δημιουργήθηκε έχει μέσα κάτι δικό του. Έτσι είμαστε κάθε φορά συνδημιουργοί μιας νέας γλώσσας που φτιάχτηκε για να εκφράσουμε μια ανάγκη κοινή.

ΔΑΙΜΟΝΕΣ του LARS NORÉN από το HashArt theater group στο Θέατρο 104

Συντελεστές:

Συγγραφέας: Lars Noren

Μετάφραση: Πάνος Παπαγεωργόπουλος

Διασκευή/Σκηνοθεσία: Κώστας Μπάρας

Σκηνικά/ Κουστούμια: Γιώργος Λιντζέρης

Φωτισμοί: Παναγιώτης Μανούσης

Επιμέλεια κίνησης: Φώτης Νικολάου

Μουσική: Αρχοντούλα Μαρούση

Φωτογραφίες/Βίντεο: Ίρις Κατσούλα

Βοηθός σκηνοθέτη: Βίκυ Χαλαύτρη

Ειδική κατασκευή: Πολυξένη Σπυριάδη

Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Ηθοποιοί: Ηλέκτρα Κομνηνίδου, Τάσος Κονταράτος,  Ελένη Κουταλώνη, Τρύφων Μπάρκας.