Τρυφωνία Αγγελίδου / Το σύστημα της συνδημιουργίας
O Τσαρλς Πόντζι, ένας Ιταλός 21 ετών, έφτασε στην Αμερική για να διεκδικήσει το όνειρο με μόνο δύο δολάρια στην τσέπη. 17 χρόνια αργότερα ήταν ένας απ’ τους σημαντικότερους επενδυτές της εποχής του, με εισοδήματα που άγγιζαν τα 250.000 δολάρια τη μέρα, καταλήγοντας να δηλώνει ένοχος για απάτη, με 85 κατηγορίες να εκκρεμούν εις βάρος του. Ο Πόντζι έδωσε το όνομά του σ’ ένα απ’ τα πιο γνωστά, μη βιώσιμα επενδυτικά συστήματα, το «Σχήμα Πόντζι» (Ponzi Scheme), που αναφερόταν σε οποιαδήποτε χρηματική απάτη στηριζόταν σε «πυραμίδα» επενδυτών. Μια μέθοδος με προοπτικές κέρδους για επιχειρήσεις-φαντάσματα, που προέρχονταν από την άμεση πληρωμή τόκων στους πρώτους επενδυτές, με τα χρήματα των επόμενων. Η Εταιρεία Θεάτρου Θέση παρουσιάζει στο Θέατρο 104 την ιστορία του με όχημα τον λόγο, την κίνηση, την μουσική. Η Τρυφωνία Αγγελίδου μας μίλησε για την ιστορία ενός ανθρώπου που έζησε με την πίστη ότι ο προσωπικός του σκοπός δικαιώνει κάθε μέσο και την παράσταση που την ζωντανεύει με τον πιο ευφάνταστο τρόπο.
Τι σου κινεί το ενδιαφέρον στο συγκεκριμένο έργο;
Καταρχάς το ότι είναι μια πραγματική ιστορία. Το έργο “Το σύστημα του Πόντζι” αναφέρεται στην πραγματική ιστορία του Κάρλο Πόντζι, ενός Ιταλού μετανάστη στην Αμερική, στις αρχές του 20ου αιώνα, ο οποίος κατάφερε να δημιουργήσει μια αμύθητη περιουσία και να τα χάσει όλα μέσα σε εννέα μήνες. Και αυτό το κατάφερε πείθοντας τον απλό κόσμο, πλούσιους και φτωχούς να του δώσουν τα χρήματά τους, υποσχόμενος μεγάλα κέρδη. Είναι το γνωστό και ως σχήμα Πόντζι ή σύστημα πυραμίδα. Αυτό που με εντυπωσίασε πιο πολύ, δεν είναι το πόσο γρήγορα πλούτισε ο Πόντζι, αλλά κυρίως το πόσο εύκολα ο κόσμος τον πίστεψε. Και συνέχισε να τον πιστεύει και να ζητάει να επενδύσει χρήματα, ακόμα και όταν η απάτη είχε πια αποκαλυφθεί και ο Πόντζι ήταν στη φυλακή. Και πολλά άλλα γεγονότα από τη ζωή του Πόντζι, που σχεδόν μοιάζει απίθανο ότι συνέβησαν κάποτε στην αληθινή ζωή.
Τι νέο έμαθες για την ζωή μας και για τον εαυτό σου από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;
Κάθε καινούριο έργο είναι ένα ταξίδι. Πίστευα ότι πάντα μαθαίνεις, αναπόφευκτα μαθαίνεις, είτε κερδίσεις είτε χάσεις. Αυτό, το ότι μαθαίνεις, είτε κερδίσεις είτε χάσεις, είναι ένα ζητούμενο για τον ήρωα του έργου. Δεν ξέρουμε ούτε μέχρι το τέλος εάν έμαθε. Ούτε αυτός, ούτε και ο κόσμος που τον πίστεψε.
Στις παραστάσεις σας παίζουν μεγάλο ρόλο η κίνηση και η μουσική. Πώς δουλέψατε για την παράσταση;
Στην ομάδα “Εταιρεία Θεάτρου Θέση”, μας ενώνει η κοινή αντίληψη του ρυθμού πάνω στη σκηνή, είτε αυτός αφορά την κίνηση είτε τον λόγο, είτε ακόμα και την ίδια τη μουσική. Το “Σύστημα του Πόντζι”, χωρίς να είναι μιούζικαλ, είναι ένα μουσικό έργο. Και έτσι το δουλέψαμε. Πάντα με γνώμονα την ομαδικότητα και τη συνδημιουργία.
Οι άνθρωποι φτιάχνουν τις εποχές ή το αντίστροφο;
Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης του περιβάλλοντος, των επιλογών που έχουμε, των επιλογών που τελικά κάνουμε, των αντιλήψεων που διαμορφώνουμε σε σχέση με τις εμπειρίες στις οποίες εκτίθεται ο καθένας μας. Το αν ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να καθορίσει μια εποχή; Η ιστορία μας έχει δείξει πως την έχει, και με θετικό και με αρνητικό τρόπο.
Τι χαρακτήρας ήταν ο Πόντζι; Με ποιον τρόπο διαμορφώνεται ένας τέτοιος χαρακτήρας και πως αντιμετωπίζεται;
Ο Πόντζι δεν ήταν, κατά τη γνώμη μου, ευφυής στα οικονομικά. Ούτε και στις επιχειρήσεις. Ήταν όμως ένας εξαιρετικός πωλητής και είχε εξελίξει την τέχνη του να πείθεις τον άλλο, να του δημιουργείς την προσδοκία για κάτι που δεν έχει. Ακόμα και αν έπρεπε να μεταχειριστεί τρόπους ηθικά και νομικά αμφίβολους. Λέει κάπου μέσα στο έργο ο ήρωας “ Η υπόσχεση κέρδους δεν είναι έγκλημα”. Η δίψα του για χρήματα και καλή ζωή ήταν τέτοια, που παραμέριζε τις όποιες αντιστάσεις.
Γιατί μετά από τέτοια πρόοδο που έχουν κάνει οι άνθρωποι και οι κοινωνίες, εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκμεταλλευτούν και να πληγώσουν τον διπλανό τους;
Οι άνθρωποι επιμένουν, γιατί λένε ότι η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Γιατί πάντα, μέχρι τέλους θα ελπίζουν. Και αυτό είναι κάτι το εξαιρετικό, κάτι που μπορεί να δίνει δύναμη στους ανθρώπους σε πολύ δύσκολες στιγμές. Μπορεί όμως να τους κάνει και να επιμένουν σε καταστάσεις που τελικά τους ζημιώνουν. Και πάντα, ανεξάρτητα από τις εποχές, θα υπάρχουν άνθρωποι που θα το εκμεταλλεύονται.
Ποια είναι πράξη αντίστασης στην εποχή μας;
Το θάρρος. Το θάρρος του να είσαι ειλικρινής απέναντι στον εαυτό σου, στα πιστεύω σου, στους άλλους ανθρώπους, το θάρρος της γνώμης σου, το θάρρος του να αποδέχεσαι ότι δεν τα ξέρεις όλα, ούτε ότι τα μπορείς όλα, το θάρρος του να παλεύεις για αυτά που ονειρεύεσαι, το θάρρος να υπερασπίζεσαι τους αδύναμους.
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΖΙ του David Lescot σε σκηνοθεσία Μιχάλη Σιώνα στο Θέατρο 104
Συγγραφέας: Νταβίντ Λεσκό
Mετάφραση: Έρση Βασιλικιώτη
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Σιώνας
Επιμέλεια Κίνησης: Χρυσάνθη Μπαδέκα
Μουσική-Sound Design: Διαμαντής Αδαμαντίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη
Φωτισμοί: Nίκος Βλασόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Στέφανος Πίττας
Β’ βοηθός Σκηνοθέτη: Λυδία Βύρλα
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Επικοινωνία: Ελεάννα Γεωργίου & Ανζελίκα Καψαμπέλη
Παίζουν: Τρυφωνία Αγγελίδου, Διαμαντής Αδαμαντίδης, Γιάννης Σαμψαλάκης, Μαρία Χάνου
Η παράσταση επιχορηγείται απ’ το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Μέρες και ώρα παραστάσεων: Από 25 Ιανουαρίου έως 1 Μαρτίου, Σάββατο και Κυριακή στις 21:15
Τιμές Εισιτηρίων: Κανονικό: 12€, Μειωμένο (φοιτητικό, πολυτέκνων, ΑμεΑ): 10€, Ανέργων, Ατέλεια: 5€
Θέατρο 104
Ευμολπιδών 41 Αθήνα
Τηλ. 2103455020 & 6951269828