Λευτέρης Γιοβανίδης / Η διαδρομή από τον έρωτα στην απώλεια
Ο Λευτέρης Γιοβανίδης μετέφρασε και σκηνοθέτησε το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς, Τριαντάφυλλο στο στήθος που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης. Μας μίλησε για το ενδιαφέρον έργο του μεγάλου συγγραφέα και την ηρωίδα που τον συγκίνησε με την διαδρομή της από τον έρωτα στην απώλεια και αντίστροφά. Για την παράσταση και τις δυναμικές της. Για τις επιλογές που είτε είναι δικές μας είτε της ζωής πρέπει να τους δείχνουμε εμπιστοσύνη.
Τι σε συγκινεί στο έργο του Τένεσι Ουίλιαμς;
Φυσικά η ηρωίδα του Ουίλιαμς, Σεραφίνα. Το Τριαντάφυλλο στο στήθος, ο ίδιος ο συγγραφέας το είπε ότι είναι ένα έργο για τον έρωτα. Τολμάει να βάζει τη Σεραφίνα να λέει ότι ερωτική πράξη έχει την ίδια αξία με τη θρησκεία. Ως έργο κάνει αναφορές σε πολλά. Για την ανάγκη του ανθρώπου να πιστεύει κάπου, να ερωτεύεται αλλά και για την ανταγωνιστική σχέση μάνας και κόρης. Αλλά αυτό που θεωρώ ότι έχει αξία και με συγκινεί περισσότερο είναι έτσι όπως φωτίζει το έργο την ανάγκη του ανθρώπου να ζήσει. Πέρα την όποια δυσκολία έρχεται στη ζωή μας, αυτή πρέπει να συνεχίζεται. Αυτό είναι σχεδόν μονόδρομος, είναι η μόνη επιλογή που έχουμε. Να μην παραιτούμαστε.
Τι νέο έμαθες για τον εαυτό σου από την συγκεκριμένη δουλειά μέχρι τώρα;
Πάντα ο άνθρωπος επιστρέφει στο λάθος του. Ή τέλος πάντως στο θεωρητικό λάθος του γιατί όλα είναι σχετικά. Ίσως γιατί νιώθει πιο οικεία εκεί. Στο έργο η κεντρική ηρωίδα, η Σεραφίνα, όταν έρχεται η στιγμή να διαλέξει ένα καινούργιο σύντροφο, αυτός ο καινούργιος έχει όλα τα χαρακτηριστικά του παλιού που την είχε απογοητεύσει και προδώσει. Η ψυχολογία έχει ασχοληθεί αρκετά μ’ αυτή την συμπεριφορά του ανθρώπου. Επιστρέφουμε στα ίδια. Και το διακρίνω φυσικά και σε δικές μου εκφάνσεις στη ζωή μου.
Μπορούν οι άνθρωποι να αντικατασταθούν από άλλους ανθρώπους ή απώλεια ορισμένες φορές είναι ανίατη;
Κανείς δεν μπορεί να αντικαταστήσει κανέναν. Ίσως αυτό που λέω να είναι ένα παιχνίδι λέξεων αλλά δεν θέλω να μιλήσω για αντικατάσταση αλλά για συνέχιση. Μετά από μια απώλεια πρέπει να συνεχίζουμε, να μην αντικαθιστούμε. Η απώλεια για τον άνθρωπο ως βιωματική εμπειρία είναι πάντα σκληρή. Ίσως γιατί μας φέρνει αντιμέτωπους με τον δικό μας θάνατο. Άνθρωποι φεύγουν αλλά παίρνουν την θέση τους κάποιοι άλλοι. Εξάλλου αυτό είναι η ζωή μας μια συνέχεια απωλειών.
Μπορεί η μοναξιά να είναι επιλογή;
Φυσικά μπορεί και να είναι επιλογή. Αλλά πάντα έχω το ερώτημα και την υποψία κατά πόσο τελικά κάποιος μπορεί να πει με απόλυτη σιγουριά ότι όταν επιλέγει κάτι είναι καθαρά μια δική του επιλογή. Εγώ για τις δικές μου επιλογές δεν μπορώ να το διαβεβαιώσω αυτό. Το θυμικό, μας παίζει παιχνίδια και συχνά μπορεί να επιλέγουμε κάτι που να θεωρούμε επιλογή μας αλλά τελικά να μην είναι. Κάποιες συνθήκες και καταστάσεις, που φυσικά εμείς έχουμε επιτρέψει στη ζωή μας, να μας έχουν οδηγήσει σε αποκλεισμούς συναισθημάτων και αντιδράσεων και την κατάσταση αυτή να την ονομάζουμε επιλογή. Είναι πια καθαρό ότι οι πολίτες του δυτικού πολιτισμού επί το πλείστον βιώνουν, αυτό που λέμε μοναξιά, ως μάστιγα πια. Και δεν μιλώ για τη δημιουργική μοναξιά που οφείλει να έχει ο καθένας μέσα στη διάρκεια της ημέρας. Μιλώ για μια μοναξιά ουσίας. Που σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλογή αλλά αποτέλεσμα απογοητεύσεων.
Έχει διαφορές το θέατρο στην επαρχία σε σχέση με την Αθήνα; Τι χρειάζεται το θέατρο στην εποχή μας;
Δεν θα το έλεγα διαφορετικό στην πράξη του αλλά διαφορετικό στην λειτουργία του. Για παράδειγμα στην Κοζάνη στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κοζάνης που είχα την τύχη να διατελέσω καλλιτεχνικός διευθυντής, εκεί δεν υπάρχουν στην πόλη πολλές διαφορετικές σκηνές και πολυπραγμοσύνη. Εκεί είναι ένα θέατρο μόνο. Ο ανταγωνισμός είναι σε ένα άλλο επίπεδο, στο να καταφέρεις να φέρεις τον κόσμο να έρθει στο θέατρο. Να δημιουργήσεις κοινό. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η λειτουργία και γενικότερα η ύπαρξη των θεάτρων στην περιφέρεια είναι κάτι σημαντικό. Το κοινό δημιουργείται και εκπαιδεύεται. Δεν μπορούμε να μιλάμε ότι η περιφέρεια είναι αδιάφορη για πολιτιστικά θέματα αν δεν υπάρχει πολιτική συγκεκριμένη που να δημιουργεί συνθήκες δημιουργίας πολιτισμού άρα και κοινού.
Τι σου δίνει δύναμη και χαρά στην καθημερινότητα;
Οι άνθρωποι μου, οι φίλοι μου, η οικογένεια μου, οι συνεργάτες και φυσικά ο γιος μου. Δεν έχω κάπου αλλού να ακουμπήσω. Το μόνο καλό είναι ότι εξακολουθώ το πρωί να ξυπνάω έχοντας χαρά. Η καθημερινότητα δυστυχώς είναι πάντα ισοπεδωτική. Ευτυχώς το αντιλήφθηκα αυτό από μικρός και είμαι πάντα υπό ατμόν για να τον εξορκίζω το δαίμονα αυτό.
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Λευτέρης Γιοβανίδης
Επιμέλεια Κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σκηνικά: Πουλχερία Τζόβα
Κοστούμια: Μαρία Παπαδοπούλου
Μουσική: Θοδωρής Λεμπέσης
Φωτισμοί: Νίκος Σωτηρόπουλος
Δραματουργική Επεξεργασία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ρία Δεληογλάνη
Βοηθός Φωτιστή: Εύη Παπαμάρκου
Με τους: Ευγενία Αποστόλου, Ειρήνη Ιωάννου, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Γεράσιμο Μιχελή, Μάρω Σαουσοπούλου, Ισίδωρο Σταμούλης, Δημήτρη Τσίκλης, Τσαμπίκα Φεσάκη.
Θέατρο Τέχνης – Υπόγειο
Πεσμαζόγλου 5, Κρατήσεις: 2103222760
Τιμή εισιτηρίου:
€ 15 ευρώ κανονικό
€ 10 ευρώ εκπτωτικό (μαθητές, φοιτητές, άνεργοι, πολύτεκνοι, α.με.α.)