Η ασάφεια της επαναληψιμότητας / Ένα κείμενο με αφορμή την παράσταση Οι Λαντζέρηδες που παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο
-Η αράχνη κάθε βράδυ φτιάχνει τον ιστό της και το πρωί τον χαλάω. Τι είναι η αράχνη, χαζή ή έξυπνη;
-Είναι απλά αράχνη…
Έχοντας στο νου το αέναο παιχνίδι επαναληψιμότητας της αράχνης, θυμήθηκα τον μύθο της.
Η Αράχνη ήταν μια γυναίκα που ύφαινε προσεγγίζοντας την τελειότητα, αλλά ήταν παράλληλα επηρμένη, συγκρίνοντας τη δουλειά της με την τέχνη της θεάς Αθηνάς. Η Αθηνά την προσκάλεσε σε αγώνα, όπου η Αράχνη στο ύφασμά της παρουσίασε τους θεούς αδύναμους, παρασυρμένους από τα ταπεινά τους ένστικτα. Η Αθηνά την τιμώρησε, μεταμορφώνοντάς τη στο γνωστό μας έντομο.
Παρότι η Αράχνη συνεχίζει να υφαίνει αδιάκοπα, έχασε την τέχνη της. Το έργο της εκτελείται ψυχαναγκαστικά, και όχι με αγάπη και δημιουργικότητα. Τον ιστό της τον καταστρέφουμε, δεν αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού, αλλά περιφρόνησης.
Αναρωτιέμαι, αν ερχόμαστε κι εμείς αντιμέτωποι με την επαναληψιμότητα, όπως η αράχνη, στην καθημερινότητά μας. Αν είναι κάτι παραπάνω από συνήθεια, οι επιλογές μας. Ίσως αυτοματισμός; Τελικά χάνουμε την επιθυμία μας μέσα στη δίνη του οικείου, που μεταμορφώνεται σε αδιάφορο;
Η ασάφεια της επαναληψιμότητας: ένα πιρούνι που χρησιμοποιούμε καθημερινά, λέει ο λαντζέρης, ξεχνάμε πόσα δόντια έχει. Η ασφάλεια που μας παρέχει το προβλέψιμο, εξαφανίζει κάθε ίχνος ζωντάνιας και σκέψης. Η Αράχνη με την εξαίρετη τέχνη της μεταμορφώνεται σε έντομο ενοχλητικό, περισσευούμενο.
Άραγε ποιά είναι αυτή η κανονιστική οριοθετούσα τάξη που μας μεταμορφώνει σε Αράχνες; Που μας στερεί την ανάπτυξη των δυνατοτήτων μας; Που μας ωθεί όχι μόνο να συνηθίζουμε τη μιζέρια μας, αλλά να την αποζητούμε κιόλας;
Η υπακοή στους πατρικούς νόμους, στο άκαμπτο Υπερεγώ, στην τιμωρητική και σαδιστική Θεά Αθηνά, μας μεταμορφώνει σε “χρηστικούς ανθρώπους”. Υπό την απειλή των απωθημένων εσωτερικών επιθυμιών μας, γινόμαστε δύσκαμπτοι, αμυντικοί. Ο φόβος της αποδιοργάνωσης που μπορεί να επιφέρουν οι απωθημένες τάσεις μας, μας ωθεί να γίνουμε ελεγκτικοί, κλειστοί. Χάνοντας τα δημιουργικά, γεμάτα ζωντάνια κομμάτια μας…
Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Αγγελική Κουτελιά
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ.