Βασίλης Τζαβάρας / Η μουσική των λέξεων
Ο συνθέτης Βασίλης Τζαβάρας παρουσιάζει για πρώτη φορά τον τέταρτο προσωπικό του δίσκο. Στη σκηνή της Φρυνίχου, στην Πλάκα. Μουσική που γράφτηκε για θέατρο, θέματα και ηχοτοπία, θραύσματα, αποτυπώματα και εικόνες που συνδέονται μεταξύ τους – με τη λέξη που λείπει. Από τις παραστάσεις «Ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φραντζόλα ψωμί», «Το Απίθανο ταξίδι», «Hotel Marina», «Eroica», «Το κόκ(κ)αλο που τραγουδούσε», «Εσωτερικό), «Aomori», «In A Gadda Da Vida», «Στον ίσκιο του βουνού» και «Hugo: Μια Ουτοπία». Ο μουσικός μάζεψε θέματα και ηχοτοπία που έχει συνθέσει για το θέατρο θέλοντας να δημιουργήσει μια ενιαία ηχητική αφήγηση. Λίγο πριν τη συναυλία του, μας μίλησε για την μουσική διαδρομή του στο θέατρο, τα συναισθήματα που του απόκαλυψε και την μουσική που κρύβουν οι λέξεις.
Πώς γράφεται η μουσική για θέατρο; Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης;
Η μουσική για θέατρο γράφεται σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη κι ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε έργου, της κάθε παράστασης. Υπάρχουν περιπτώσεις που αυτό είναι μια ανοιχτή διαδικασία με χώρο για πολλές δοκιμές και πειραματισμό και άλλες περιπτώσεις που τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα εξαρχής. Συνήθως εξαρτάται από τον ρόλο που θέλει να δώσει ο σκηνοθέτης στη μουσική. Εξαρτάται από το κείμενο, από το πόσο πυκνός είναι ο λόγος, εξαρτάται από τον αν η μουσική παίζεται ζωντανά επί σκηνής ή όχι, εξαρτάται από τον χώρο.
Πηγή έμπνευσης είναι το κείμενο και οι άνθρωποι. Κατά τη διάρκεια των προβών προκύπτουν ανάγκες, περιορισμοί, δυνατότητες ακόμα και τυχαία συμβάντα που επηρεάζουν τη δημιουργική διαδικασία.
Ποια είναι η λέξη που λείπει;
Η λέξη που λείπει, είναι μια λέξη από μια παράσταση που έχει τελειώσει, από μια παράσταση που γέννησε μουσικές και ήχους και που συνδυάστηκε με μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μια χρονική περίοδο. Η λέξη που λείπει είναι ένα δώρο. Η προσπάθεια στον δίσκο μου “the missing word”, ήταν να μαζέψω αυτά τα δώρα, να θυμηθώ τις απώλειες και να αφιερώσω μια νέα εκδοχή της μουσικής μου στους παρόντες, να δημιουργήσω ένα ενιαίο έργο σαν απόηχο μιας διαδρομής.
Κάτι που λείπει είναι κινητήριος δύναμη ή ανασταλτικός παράγοντας;
Η ερώτηση αυτή μου θυμίζει μια από τις αγαπημένες μου φράσεις από την ταινία “Another Woman” του Woody Allen, όπου η Gena Rowlands αναρωτιέται «αν μια ανάμνηση είναι κάτι που έχουμε, ή κάτι που έχουμε χάσει». Ακόμα κι αν κάποια στιγμή η απουσία μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά, νομίζω ότι αργά ή γρήγορα θα είναι η αφετηρία για κάποιο έργο. Το έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει αυτό σε όλες τις τέχνες.
Ποια είναι η πιο αγαπημένη στιγμή αυτής της διαδρομής; Γιατί;
Δεν θα μπορούσα να διαλέξω μια στιγμή. Θα ξεχώριζα παρόλα αυτά τη στιγμή που μια απλή μουσική ιδέα από πλευράς μου πήρε σάρκα και οστά με την ένταση και το ταλέντο των ηθοποιών και ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μου. Θα ξεχώριζα επίσης τη στιγμή που μέσα από τις πρόβες ο ηχητικός και μουσικός κόσμος της παράστασης με ξάφνιασε σε τέτοιο βαθμό που δεν αναγνώριζα την αφετηρία του. Όπως και πολλές άλλες στιγμές όπου μέσα από την διαδικασία της σύνθεσης, των προβών και των παραστάσεων προέκυψαν μουσικές και ήχοι που δεν είχα προβλέψει ούτε είχα σχεδιάσει.
Η μουσική λειτουργεί πιο άμεσα από τον λόγο; Τι χαρίζει στην ζωή σας;
Η μουσική λειτουργεί πολύ διαφορετικά. Όντως μπορεί να λειτουργήσει πιο άμεσα αλλά και πιο αφηρημένα. Η δύναμη της μουσικής είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει άμεσα συναισθήματα ή εναλλαγή συναισθημάτων, μπορεί να δημιουργήσει ρήξεις ή αντιθέσεις και βέβαια μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη ένταση. Αυτά είναι εργαλεία που χρησιμοποιούμε στο θέατρο κι έτσι μπορεί μια κωμική σκηνή, να γίνει ξαφνικά μια σκοτεινή σκηνή με την χρήση της κατάλληλης μουσικής ή του κατάλληλου ήχου.
Η μουσική μου χαρίζει πραγματική χαρά και ικανοποίηση. Μου χαρίζει όμως και αγωνία, διαρκή σκέψη κι αναρώτηση, μου δημιουργεί ερωτήματα, με οδηγεί σε έναν άλλοτε μοναχικό δρόμο κι άλλοτε σε έναν δρόμο μοιράσματος.
Τι σας δίνει δύναμη; Χαρά;
Δύναμη και χαρά μου δίνουν οι κοντινοί μου άνθρωποι καταρχήν, οι συνεργάτες μου, αλλά και μια ωραία παράσταση, μια καινούργια μουσική, μια καινούργια ανακάλυψη.
Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν
Μουσική – στη Φρυνίχου
Βασίλης Τζαβάρας
«Η λέξη που λείπει»
Για μία και μοναδική βραδιά, την Πέμπτη 6 Ιουνίου.
Οι πόρτες ανοίγουν στις 18.00
Πληροφορίες – Κρατήσεις στο 21 0322 2464
Ο δίσκος κυκλοφορεί από την DNA label