Ο Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου το έργο του Φρανκ Βέντεκιντ, Το ξύπνημα της Άνοιξης. Η Άνοιξη και η Νεότητα βρίσκονται στον πυρήνα του έργου, της αξιόλογης διασκευής που επιμελήθηκε ο σκηνοθέτης με την Γκέλυ Καλαμπάκα και τελικά, της παράστασης που μεταφέρει στην σκηνή εικόνες βαθιά ανθρώπινες από τις ζωές των νεαρών ηρώων που τολμούν το αναπόδραστο ¨ξύπνημα¨ -ερωτικό, προσωπικό, φυσικό ή επώδυνο-, το πέρασμα από την παιδικότητα στην ενηλικίωση, αποδεικνύοντας πως για την ζωή και την χειροπιαστή ανθρώπινη εκδοχή της, δεν υπάρχει καμία μέθοδος, καμία αρχή και κανένας κανόνας. Υπάρχουν άνθρωποι, χέρια που μας κρατούν, πίστη και εμπιστοσύνη. Η Μαρία Σκουλά μας μίλησε για την πλούσια διαδρομή της στο έργο, για την απόδοση του ρόλου της Μητέρας -που την οδήγησε ένα βήμα πιο εσωτερικά, πιο βαθιά σε μια σταθερή, γήινη, συγκινητική ερμηνεία-, για την άνοιξη ως αντικειμενική κατάσταση και ως επιλογή.

Τι σε συγκινεί στο έργο;

Είναι πολλά πράγματα. Αυτή τη στιγμή μπορώ να μιλήσω περισσότερο για την διασκευή που έκαναν ο Δημήτρης Καραντζάς με την Γκέλυ Καλαμπάκα, παρά για το ίδιο το έργο. Στην δική μας εκδοχή υπάρχουν εφτά παιδιά και εγώ έχω αναλάβει τον ρόλο της μητέρας και το κομμάτι όλων των ενηλίκων. Αυτό που με συγκινεί είναι ότι προχωρώντας αντιλαμβάνομαι πως σ΄αυτό το έργο βρίσκεται η ιστορία του ανθρώπου, η ιστορία της ψυχής του ανθρώπου. Με συγκινεί το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή, το ξύπνημα αυτό. Ο συγγραφέας έχει κατορθώσει να συμπυκνώσει στο έργο με τον πιο βαθύ τρόπο αυτό το πέρασμα.

Τι σηματοδοτεί αυτό το πέρασμα, το ξύπνημα;

Προσπαθώ όσο καιρό δουλεύουμε πάνω σ΄αυτό το έργο να θυμηθώ το δικό μου. Όσο απλό κι αν μοιάζει, είναι πάντα μια σκληρή διαδικασία. Είναι μάλλον η πρώτη φορά στη ζωή μας που καταγράφεται συνειδητά η απώλεια. Αφήνεις κάτι για να κινηθείς προς μια νέα κατεύθυνση. Μέσα στο έργο βλέπουμε ότι ξυπνάει η επιθυμία να μάθεις τον κόσμο. Αυτό ταυτίζεται συχνά και με το ξύπνημα της ερωτικής επιθυμίας. Θες να αγγίξεις τον άλλον, θες να σε αγγίξει. Οι πρώτες φορές είναι πολύ δύσκολες. Ότι και να σου πει ένας μεγαλύτερος, δεν μπορεί να σε προετοίμασει για την πράξη. Με αυτήν την παράσταση καλούμαστε να ζήσουμε ξανά αυτήν την περίοδο της ζωής του ανθρώπου σαν να είναι η πρώτη φορά.

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λέει ότι πρόκειται για ένα έργο που μιλά για το χάσμα γενεών. Στην εποχή μας υπάρχει αυτό το χάσμα ή μόνο ουσίες ανθρώπων;

Σίγουρα υπάρχει. Πάντα θα υπάρχει, γιατί ένας γονιός ξέρει περισσότερα από ένα παιδί, ακόμα κι αν το παιδί καταφέρει να μάθει περισσότερα μεγαλώνοντας. Η εμπειρία δεν μεταδίδεται, αλλά η σχέση θέλει υπομονή. Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι σωστό και άρα η ευθύνη είναι πολύ μεγάλη. Ο τρόπος αντιμετώπισης κάθε παιδιού βρίσκεται στην μοναδικότητα κάθε ανθρώπου και κάθε σχέσης. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην κάνεις λάθος. Απλά, έχει σημασία να προσέχουμε να μην κάνουμε λάθη που γνωρίζουμε ότι έχουν γίνει προηγουμένως και είχαν καταστροφικά αποτελέσματα.

Η ηλικία καθορίζει την ζωή μας;

Η ηλικία δεν είναι κάτι που καθορίζει το αν θα αίσθανόμαστε νέοι ή μεγάλοι και κουρασμένοι, παρόλα αυτά παίζει ρόλο στην ζωή μας. Σε άλλους φαίνεται στο σώμα ή την αντοχή, σε άλλους δεν φαίνεται αλλά επηρεάζει την εμπειρία και την γνώση. Είναι πολύ ρευστό το πως θα λειτουργήσει η ηλικία στον καθέναν, αλλά σε κάθε περίπτωση επηρεάζει. Και προσωπικά και κοινωνικά. Ιδανικά, κάθε κίνησή μας στην ζωή πρέπει να προκύπτει από μία επιθυμία και όχι από οποιαδήποτε εξωτερική επιβολή.

Η οικογένεια είναι καταφύγιο ή περιορισμός;

Δεν θα έπρεπε να είναι τίποτα από τα δύο. Εμείς επιλέγουμε πως θα δούμε κάτι. Η οικογένεια είναι ένας λόγος που δίνουμε ο ένας στον άλλο. Πρέπει να ενέχει την επιλογή. Να την επιλέγουμε εμείς διαρκώς από την αρχή. Αν κάτι το επιλέγουμε και δεν το διατηρούμε από κάποιου είδους αδυναμία, όποια μορφή και να έχει, έχει ομορφιά. Είναι σημαντικό να χαιρόμαστε με αυτά που έχουμε. Δεν είναι εύκολο σίγουρα, αλλά είναι σημαντικό.

Η ηθική δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση;

Σίγουρα η ηθική δεν είναι οι κανόνες που περιορίζουν έναν άνθρωπο και ένα σώμα που ξυπνάει. Στο έργο υπάρχει πολύ έντονα ο προβληματισμός του τι είναι καλό και κάκό. Η ηθική που ξεκινάει από μέσα μας και εγείρεται όταν ξεπερνιέται ένα όριο για να μας προστατεύσει είναι απαραίτητη. Το βλέπω σαν ένα δέκτη μέσα μας που ενεργοποιείται την κρίσιμη στιγμή για να αποφευχθούν δύσκολες και επώδυνες καταστάσεις. Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί σε σχέση με το που ξεπερνιούνται τα όρια και πως φτάνει ένας άνθρωπος να τα ξεπεράσει. Πρόκειται για ένα μεγάλο ερώτημα που απαιτεί συνεχή πάλη και ευαισθησία.

Γνωρίζει ο γονιός το παιδί του; Πως μπορεί να το γνωρίσει;

Νομίζω δεν το γνωρίζει, αλλά ίσως να το αισθάνεται με άλλους τρόπους. Αυτό που έχει να κάνει ο γονιός είναι να εμπιστεύεται το παιδί του και να μην το μεγαλώνει με φόβο. Να το στηρίζει ό,τι κι αν γίνει. Δεν είναι δυνατόν το παιδί να φοβάται και να ζει με την αγωνία του τι θα πει ο γονιος. Όλα αυτά με συγκινούν πάρα πολύ στο έργο. Αντιλαμβάνομαι την δυσκολία της εφαρμογής αυτών που λέω, αλλά είναι αυτά για τα οποία θέλω να προσπαθώ.

Η διαδικασία κατανόησης του έργου ολοκληρώνεται;

Όχι. Είδικα σε τέτοια έργα που είναι σαν να έχουν φυλακίσει στις λέξεις στοιχεία από την ψυχή του ανθρώπου.

Μπορεί το θέατρο να μετατοπίσει;

Ναι. Και αυτόν που το κάνει και αυτόν που το βλέπει. Έχει να κάνει με το για ποιο λόγο κάνουμε αυτά που κάνουμε και με το πόσο ανοιχτοί είμαστε. Ψάχνουμε κάτι για εμάς. Πιστεύω ότι το μέσα μας, το βρίσκουμε έξω, σε αυτά που επιλέγουμε, που ψάχνουμε, που μαθαίνουμε. Το θέατρο μετατοπίζει και για αυτό εξακολουθεί να υπάρχει πάντα. Οι μετατοπίσεις μπορεί να είναι πολύ μικρούλες, αλλά καθοριστικές.

Ποια είναι μια επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Ίσως να μην ακολουθείς άκριτα αυτό που συμβαίνει γύρω. Ίσως να μένεις πιστός σ΄αυτό που νιώθεις και να μην αλλάζεις για να γίνεις αρεστός. Επίσης, για μένα είναι πολύ σημαντικό πράγμα η δουλειά. Το να κάνουμε την δουλειά μας πραγματικά, να δίνουμε τον χρόνο που χρειάζεται, να είμαστε εκεί. Αυτό είναι μια πράξη αντίστασης. Ο καθένας κάνει αυτό που αντέχει, βέβαια.

Ποια είναι η χαρά και το κέρδος από αυτή τη δουλειά μέχρι τώρα;

Αίσθάνομαι πολύ ισχυρά ότι δουλεύω με ανθρώπους -παρόλο που με πολλούς από αυτούς έχω δουλέψει πολλές φορές- με τους οποίους βαθαίνει η σχέση. Μέσα στη δουλειά, που ο στόχος είναι η παράσταση, νιώθω σαν να κέρδισα ξανά αυτούς τους συνεργάτες από την αρχή. Ακούγεται αυτονοήτο, αλλά δεν είναι. Φυσικά, κέρδος είναι τα εφτά παιδιά που παίζουμε μαζί που μπαίνουν στην δουλειά με δύναμη, διαθεσιμότητα, ήθος. Τα τελευταία χρόνια μπορώ όλο και πιο πολύ να μην βλέπω μόνο την δική μου πλευρά και να εντοπίζω την ουσία της ομαδικότητας στην δουλειά του ηθοποιού και να την απολαμβάνω στην εξέλιξή της. Χαίρομαι πολύ γιατί δεν υπάρχει βάρος. Πηγαίνω εκεί με χαρά.

Τι σου δίνει δύναμη στην καθημερινότητα;

Η δουλειά του ηθοποιού απαιτεί πάρα πολύ χρόνο και για πάρα πολλά χρόνια ζούσα έτσι. Τα τελευταία χρόνια επιθυμώ να δίνω χώρο και στην ζωή εκτός θεάτρου. Μου δίνει δύναμη η επιθυμία να έχω πια χρόνο και για μένα. Αφήνω χώρο για πράγματα που δεν σχετίζονται απολύτως με το θέατρο. Αφήνω χώρο στην επιθυμία να με οδηγήσει σε όμορφα πράγματα. Ακόμα, δύναμη μου δίνει το ότι το παιδί μου μεγαλώνει και καταφέρνει πράγματα. Με κάνει να μην φοβάμαι.

Το ξύπνημα της Άνοιξης του Φρανκ Βέντεκιντ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά στο Θέατρο Νέου Κόσμου

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Διασκευή: Γκελυ Καλαμπάκα, Δημητρης Καραντζάς 
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Επιμέλεια κίνησης: Χρήστος Παπαδόπουλος
Σκηνικά: Άρτεμις Φλέσσα
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Γκέλυ Καλαμπάκα  

Παίζουν οι ηθοποιοί:

Βαγγέλης Αμπατζής
Ασημίνα Αναστασοπούλου
Κορίνα-Άννα Γκουγκουλή
Γιώργος Δικαίος
Αναστάσης Λαουλάκος
Μάνος Πετράκης
Νάνσυ Σιδέρη
Μαρία Σκουλά

Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 15 ετών. 

ΧΩΡΟΣ

Κεντρική Σκηνή

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: 100 λεπτά

ΜΕΡΕΣ / ΩΡΕΣ

Δευτέρα 21:15

Τρίτη 21:15