Γιώργος Παπαπαύλου / Η αποθέωση του έρωτα
Ο έρωτας βρίσκεται, χωρίς αμφιβολία, στο κέντρο της ζωής. Έρωτας για τον άλλον που μας πλουτίζει και μας χαρίζει δύναμη και χαρά, που μας πονάει, που μας οδηγεί στην δημιουργία και την ανακάλυψη. Έρωτας για αυτά που κάνουμε, που μας ωθεί να κινούμαστε όλο και πιο βαθιά και να γινόμαστε όλο και καλύτεροι. Έρωτας για την ζωή που είναι σκληρή και οδυνηρή και κρύβει τις μεγαλύτερες συγκινήσεις. Στις συναντήσεις, στην τέχνη, στους ανθρώπους. Ο Γιώργος Παπαπαύλου μας μίλησε για τις δυναμείς και τις οπτικές του έρωτα όπως τις νιώθει και όπως τις ανακάλυψε στην παράσταση του έργου του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, Η αποθέωση της τρέλας, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην σκηνή σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Χατζή στο Θέατρο Άλμα, για τον απαιτητικό ρόλο που επωμίστηκε και τους τρόπους που τον κίνησε και που εκείνος κινήθηκε σ΄αυτόν, για τις διαδρομές του στο θέατρο και έξω από αυτό.
Τι σε συγκινεί σ΄αυτο το έργο;
Με συγκινεί ο τρόπος που μπορούν κάποιοι άνθρωποι να μπουν σε μία σχέση και να συντριβούν. Με συγκινούν οι άνθρωποι που δεν έχουν δομήσει έτσι την προσωπικότητά τους, ώστε να ανθίστανται σε παθογένειες τέτοιου τύπου. Υπάρχουν άνθρωποι που ερωτεύονται άνευ όρων και άνευ ορίων.
Στην εποχή μας συμβαίνει;
Στην εποχή μας μάλλον όχι. Συμβαίνει κάτι άλλο. Δεν ερωτευόμαστε. Κρατάμε αποστάσεις, φοβόμαστε. Όλοι παλεύουν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και αυτό έχει επιπτώσεις στο πως συνδεόμαστε με τον άλλον. Όπως λέει και στο κείμενο: “Στην εποχή μου έτρεχαν ποτάμια τα δάκρυα. Τώρα μένω έκπληκτος μπροστά στην τόση ξηρασία”. Τώρα νομίζω, βρισκόμαστε σε μια περίοδο ξηρασίας.
Είναι ένα πεδίο μάχης ο έρωτας;
Το ακούω συχνά αυτό. Δεν είναι πεδίο μάχης με την πολεμική έννοια του όρου. Είναι μια διαδικασία αλληλοσυμπλήρωσης που μπορεί σε ένα μικροσκόπιο να φαίνεται ότι ο ένας μάχεται τον άλλο. Στην πραγματικότητα, πρέπει ο ένας να είναι σύμμαχος του άλλου για να συμβεί αυτή η ένωση.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως η ερωτική σχέση που παρακολουθούμε στο έργο, εκτός από τις απώλειές της, έχει πυροδοτήσει και την δημιουργικότητα του ήρωα;
Ναι. Πολύ συχνά συμβαίνει στους καλλιτέχνες ο βαθύς πόνος που έχουν μέσα τους να εκφράζεται με δημιουργία, που μπορεί να είναι διαμάντι. Φυσικά υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά συμβαίνει συχνά να προσπαθεί ένας άνθρωπος να απαλύνει τον πόνο του στρέφοντας την ενέργειά του σε κάτι δημιουργικό.
Ο έρωτας είναι εξ΄ορισμού επώδυνος ή φέρνει και χαρά;
Πιστεύω βαθιά ότι ο έρωτας πρέπει να φέρνει μόνο χαρά. Άντε και λίγη ανασφάλεια στην αρχή. Αν δεν διεκδικείς την χαρά στον έρωτα δεν έχει νόημα. Όλο το υπόλοιπο είναι ύποπτο. Συμβαίνει συχνά να είναι μία επώδυνη διαδικασία γιατί -ψυχαναλυτικά- η σχέση με τους γονείς μας μπορεί να έχει μελανά σημεία που αργότερα τα προβάλουμε στον σύντροφό μας. Η σχέση των πρώτων χρόνων της ζωής με την μητέρα είναι καθοριστική στο πως βλέπει κανείς τον σύντροφό του. Συνεπώς συμβαίνει ο έρωτας να είναι κάτι δυσκίνητο, αλλά δεν πιστεύω πως είναι αυτή η φύση του.
Πως μπορεί η ανθρώπινη επαφή να γίνει απλούστερη;
Με ψυχοθεραπεία! Νομίζω ότι σε μία ιδανική κοινωνία όλοι οι άνθρωποι πρέπει να περνούν από την διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Είναι συγκλονιστικό πως υπάρχουν μέσα μας πράγματα που πυορροούν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε και εμφανίζονται διαρκώς σαν εμπόδια μπροστά μας. Πρέπει τότε, να σκάψουμε μέσα μας με την βοήθεια ενός ειδικού για να τα ξεδιαλύνουμε και να τα εξηγήσουμε.
Πως δουλέψατε πάνω σ΄αυτό το κείμενο για να γίνει παράσταση;
Κατ΄αρχήν, έκανε ο Κωνσταντίνος μία πολύ γερή διασκευή γιατί το κείμενο φτάνει τις 300 σελίδες. Εγώ έχω “προϋπηρεσία” με τον Στριντμπέργκ. Οι πτυχιακές μου εξετάσεις στην σχολή ήταν με το Ονειρόδραμα με την Ρούλα Πατεράκη που γνωρίζει πολύ καλά το βόρειο θέατρο. Μετά συμμετείχα στην παράσταση Προς Δαμασκό στη Στέγη. Και για αυτό συμπεριλάβαμε στο κείμενό μας κομμάτια και στοιχεία από αυτά τα δύο έργα που ταιριάζουν. Μετά δουλέψαμε τον λόγο φράση-φράση. Πολύ δουλειά κάναμε και με το σκηνικό γιατί είναι απαιτητικό και δύσκολο.
Γενικά αλλά και ειδικά για κάθε βραδιά, ποιο είναι το κόστος αυτής της παράστασης και ποια η χαρά;
Το κόστος είναι μια απίστευτη κούραση μετά από κάθε παράσταση και μια απίστευτη υπερένταση που φεύγει μετά από 3-4 ώρες. Και η διαταραχή στον ύπνο μου! Η χαρά είναι η απήχηση που έχει στους ανθρώπους που την παρακολουθούν. Νιώθω ευλογημένος που συμβαίνει αυτό.
Έχω μια φυσική αντίσταση στις παθογένειες, αλλά πλέον είμαι πολύ σίγουρος ότι ο έρωτας είναι χαρά και πληρότητα. Αλλιώς δεν έχει νόημα.
Τι νέο έμαθες από αυτήν την δουλειά μέχρι τώρα;
Ως ηθοποιός πήγα λίγο πιο πέρα τα όριά μου γιατί σωματικά είναι πολύ δύσκολο αυτό που συμβαινει στη σκηνή. Βελτίωσα την τεχνική μου μέσα από αυτή την δουλειά. Ως άνθρωπος, εντόπισα σε αυτό το έργο αυτό που δεν θέλω να συμβεί στη ζωή μου. Έχω μια φυσική αντίσταση στις παθογένειες, αλλά πλέον είμαι πολύ σίγουρος ότι ο έρωτας είναι χαρά και πληρότητα. Αλλιώς δεν έχει νόημα.
Μπορεί η κριτική να βοηθήσει τον καλλιτέχνη;
Ναι. Εάν προέρχεται από ανθρώπους που έχουν σπουδάσει το αντικείμενο και ταυτόχρονα γνωρίζουν πως γίνεται μια παράσταση, τι απαιτεί για να γίνει. Δεν αρκεί το θεωρητικό κομμάτι -που είναι σημαντικό. Έχει σημασία να μπορεί κανείς να συνομιλήσει με το τι ήθελε ο ηθοποιός και ο σκηνοθέτης να πουν και όχι με το πως θα ήθελε να δει το κείμενο. Ο τρόπος που σκέφτεται ένας κριτικός και που δομεί την σκέψη του μπορεί να είναι πολύ βοηθητικός ως προς το ξεκλείδωμα ενός κειμένου.
Πως είναι η δουλειά του ηθοποιού στην εποχή μας;
Απαξιωμένη, δύσκολη, απογοητευτική, αποτρεπτική. Κοντεύει να γίνει χόμπυ. Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Είναι δυσανάλογο αυτό που προσφέρει ένας ηθοποιός με αυτό που εισπράτει. Πρόκειται για επάγγελμα και ο ηθοποιός πρέπει να αμοίβεται. Γίνονται πολύ σπουδαίες δουλειές, αλλά βασίζονται στην αυτοθυσία των συντελεστών.
Τι σε φοβίζει;
Έχω μια αίσθηση ότι πλησιάζουμε σε άκρα που πριν κάποια χρόνια δεν φανταζόμασταν ότι θα μπορούσαμε να ανεχτούμε και να συνηθίσουμε. Ακραίες ιδεολογίες και ακραίες συμπεριφορές. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι το 2019 θα είναι τόσο συντηρητικές οι κοινωνίες παγκοσμίως. Καμιά φορά μας μπερδεύει ο μικρόκοσμός μας που αποτελείται από τους ανθρώπους που επιλέγουμε και βγαίνουμε παραέξω και συνειδητοποιούμε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.
Έχω μια αίσθηση ότι πλησιάζουμε σε άκρα που πριν κάποια χρόνια δεν φανταζόμασταν ότι θα μπορούσαμε να ανεχτούμε και να συνηθίσουμε. Ακραίες ιδεολογίες και ακραίες συμπεριφορές. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι το 2019 θα είναι τόσο συντηρητικές οι κοινωνίες παγκοσμίως.
Σε τι πιστεύεις; Τι σου δίνει δύναμη;
Πιστεύω στο ότι θα έρθει η στιγμή που κάποια φωτισμένα μυαλά θα πάρουν στα χέρια τους τη μοίρα μας και θα γίνει μία επανάσταση άνευ προηγουμένου.
Στην καθημερινότητα τι σε βοηθάει;
Συγκινούμαι όταν περπατάω στον δρόμο και βλέπω άνθρωπο να βοηθάει άνθρωπο. Μου δίνει την ελπίδα πως δεν το χάσαμε ακόμα τελείως.
Τι σκέφτεσαι συχνά αυτή την περίοδο από το πολύ ενδιαφέρον κείμενο της παράστασης;
“Σε μια μεγάλη αγκαλιά να ακουμπήσω το κουρασμένο κεφάλι μου και να γευτώ την τρυφερότητα που δεν έζησα ποτε”.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία/Διασκευή: Κωνσταντίνος Χατζής
Επιμέλεια κίνησης: Χριστίνα Βασιλοπούλου
Σκηνική εγκατάσταση: Λία Ασβεστά
Φωτογραφίες: Karol Jarek
Παραγωγή: 5η Εποχή Τέχνης
Θέατρο Άλμα, (Ακομινάτου 15), Μεταξουργείο
Τηλέφωνο κρατήσεων 210 5220100 κ viva.gr
Ημέρες/ώρες παραστάσεων:
Παρασκευή 19/04 20:00
Σάββατο 20/04 20:00
Κυριακή 21/04 18:45
Τιμές εισιτηρίων 13 & 10 ευρώ (μειωμένο)