Δημήτρης Λιγνάδης: Μαθήματα Πολέμου / Η Αρχή της Ιστορίας
Ο Δημήτρης Λιγνάδης επιλέγει, σκηνοθετεί και παρουσιάζει στο Υποσκήνιο Β΄ της Αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής λόγους, αφηγήσεις και γεγονότα από τα πέντε πρώτα βιβλία της ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη (Θεατρικό Κείμενο: Γιάννης Λιγνάδης). Επιλέγει μία ομάδα νέων ταλαντούχων ηθοποιών που κατανοούν σε βάθος και εκφέρουν με συνείδηση τον ιστορικό λόγο σε μια παράσταση που με έξι μαθήματα πολέμου, έξι υποκειμενικές αφηγήσεις της -πάντα υποκειμενικής αντίληψης- της ιστορίας, εξερευνά την αξία της κοινής ιστορίας ενός λαού, της κοινής ιστορίας του ανθρώπου. Επιλέγει να κοιτάξει με ειλικρίνεια τα λάθη και τα ορθά του παρελθόντος και να τα χρησιμοποιήσει σαν σπόρο που θα καλλιεργηθεί και θα ανθίσει στο μέλλον. Στο κοινό μέλλον. Μας μίλησε για την την παράστασή του, τους -νέους- συνεργάτες του, την ιστορία και το θέατρο. Και την πίστη που έχει σ΄αυτά.
Γιατί να ασχοληθεί κανείς με τον Θουκυδίδη τώρα; Τι έχει να πει ο ιστορικός λόγος για την εποχή μας;
Για πολλούς και αυτονόητους λόγους. Ακριβώς επειδή είναι ιστορικός λόγος και επειδή πρέπει ο κάθε λαός, η κάθε κοινωνία, το κάθε ανθρώπινο σύνολο να μαθαίνει την ιστορία του. Όχι όμως σε σχολικό επίπεδο, σαν υποχρέωση. Είμαι της γνώμης πως όταν δεν ξέρεις από πού έρχεσαι, δεν ξέρεις και που πας. Δεν πιστεύω στο κοινό DNA. Πιστεύω σε μια κοινή πορεία αυτού του λαού, πιστεύω σε κοινά εδάφη με κοινή γλώσσα και πάνω-κάτω με κοινά ήθη και έθιμα. Ο ένας λόγος είναι αυτός. Ότι πρέπει να μαθαίνουμε την ιστορία μας. Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί ειδικά οι θεατές που θα δουν και θα ακούσουν αυτό το κείμενο, θα καταλάβουν ότι είναι σαν ο Θουκυδίδης –αυτή η μεγάλη διάνοια- να έγραψε το κείμενο πριν πέντε λεπτά, σε σχέση με αυτά που περνάει η Ελλάδα σήμερα. Αυτός και μόνο ο λόγος θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι αρκετός. Να παρουσιαστεί το πιο επίκαιρο κείμενο. Είναι ανατριχιαστικά επίκαιρο. Η ιστορία του Θουκυδίδη και ο τρόπος που την έγραψε διαθέτει θεατρικές αρετές. Είναι σαν να βλέπεις μονολόγους και αφηγήσεις της τραγωδίας. Έχει δραματικούς, θεατρικούς μηχανισμούς και αυτό προσπαθούμε να αναδείξουμε στην παράστασή μας. Ένας ακόμα λόγος –από τους πολλούς- είναι ότι στην παράσταση που παρουσιάζουμε συμμετέχουν νέα παιδιά. Ήθελα να δω πως αυτά τα παιδιά σήμερα, που είναι για διάφορους λόγους απορφανισμένα από τα κείμενα, μπορούν να εκφέρουν τον ιστορικό αυτόν λόγο. Στην ομάδα υπάρχει ένα παιδί δεκαπέντε χρονών, δύο παιδιά που μόλις πέρυσι τελείωσαν την σχολή τους, ένας ηθοποιός με καταγωγή μισή ελληνική, μισή αλβανική, μία κοπέλα με καταγωγή μισή από την Ρουάντα, μισή από την Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει για να πειστούν κάποιοι ότι η ιστορία είναι υπόθεση όλων. Αυτά τα παιδιά όχι μόνο αγάπησαν αυτό που κάνουν, αλλά το κάνουν και πάρα πολύ καλά.
Ο τίτλος σε τι αναφέρεται; Τι μπορεί να μάθει κανείς από ένα μάθημα πολέμου;
Το λέει ο ίδιος ο Θουκυδίδης. Τι σημαίνει ένας πόλεμος και μάλιστα εμφύλιος. Σημαίνει ότι καταργούνται όλες οι ηθικές αξίες –πέρα από τα αιματηρά γεγονότα αυτά καθαυτά-. Γιος σκότωνε τον πατέρα και πατέρας τον γιο για κομματικές διαφορές στον εμφύλιο πόλεμο. Σημαίνει ότι άλλαζαν οι σημασίες των λέξεων προκειμένου κανείς να προβεί στα εγκλήματα που ήθελε να κάνει χωρίς τιμωρία, βαφτίζοντάς τα επανάσταση ή δημοκρατία. Αυτά είναι τα μαθήματα πολέμου που βρίσκονται στην ιστορία του Θουκυδίδη. Δεν δίνουμε μαθήματα πολέμου, παίρνουμε μαθήματα πολέμου. Νομίζω –και ελπίζω- ότι ένα μέγιστο μάθημα που μπορεί να πάρει κανείς είναι ότι μαθαίνει την ιστορία του τόπου του και το γεγονός ότι δεν είχε μόνο ηρωισμό. Σε όλη την πορεία της ελληνικής ιστορίας, όποτε συνέβαιναν φοβερά γεγονότα ακολουθούσε ένας διχασμός. Σαν να υπάρχει μια κατάρα. Από τη μία το έπος και από την άλλη η καταστροφή. Σκοπός μου δεν είναι να κάνω ένα θεατρικό αναλόγιο, αλλά μία παράσταση. Μόνο που αυτή η παράσταση βασίζεται απολύτως στον λόγο του Θουκυδίδη, χωρίς κανένα θεατρικό τερτίπι.
Τι αποδεικνύει η ιστορία μας για εμάς; Έχουμε εγγενή χαρακτηριστικά ως λαός που επανέρχονται στην επιφάνεια ανάλογα με τις συνθήκες;
Φαίνεται ότι ένα είδος κυτταρικής μνήμης υπάρχει. Δεν ξέρω αν πιστεύω στο φυλετικό DNA, αλλά αν δει κανείς όσα συνέβαιναν τότε, θα αναγνωρίσει το σήμερά του. Κάτι σημαίνει αυτό. Μπορεί ίσως να σημαίνει και για τον Κινέζο και για τον Αμερικάνο. Προφανώς κάτι μας λέει για το DNA του ανθρώπου ο Θουκυδίδης. Το λέει άλλωστε… Πως αυτά τα γεγονότα θα γίνονται όσο παραμένει ίδια η φύση του ανθρώπου.
Η ιστορική γνώση βοηθάει ώστε να αποφευχθει η επανάληψη παλαιότερων λαθών;
Ίσως και ναι. Δεν μπορώ να απαντήσω το ερώτημα, αλλά είμαι σίγουρος πως η ιστορική γνώση πρέπει να διδάσκεται. Με χίλιους τρόπους. Και το θέατρο είναι κι αυτό ένας τρόπος. Δεν υπάρχει συνταγή για την ανθρώπινη μοίρα, αλλά πρέπει να μαθαίνουμε το παρελθόν μας διότι αν μάθουμε και το κακό και το καλό παρελθόν μας, θα είμαστε πιο δίκαιοι απέναντι στο παρόν μας. Δεν μπορούμε να μαθαίνουμε ότι έγιναν μόνο άθλοι. Έγιναν και αθλιότητες. Και τα δύο. Είναι η καταγωγή μας.
Δεν υπάρχει συνταγή για την ανθρώπινη μοίρα, αλλά πρέπει να μαθαίνουμε το παρελθόν μας διότι αν μάθουμε και το κακό και το καλό παρελθόν μας, θα είμαστε πιο δίκαιοι απέναντι στο παρόν μας.
Στην εποχή μας ποια είναι επαναστατική πράξη;
Η εκπαίδευση. Η παιδεία. Τίποτα άλλο. Τελεία.
Ποια είναι η δομή της παράστασης; Ποιο είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι του κειμένου της παράστασης;
Η παράσταση χωρίζεται σε έξι μαθήματα. Το κάθε μάθημα το αναλαμβάνει ένας ηθοποιός και το αποδίδει με διαφορετικό τρόπο. Άλλος την διηγείται, άλλος την κάνει παντομίμα με βιβλία, άλλος χρησιμοποιεί έναν χάρτη, μία άλλη παθαίνει μια ψύχωση, ξεχνάει την ιστορία και μπαίνει σε πιο προσωπικά μονοπάτια. Δεν έχει να κάνει μόνο με το τι λέμε, αλλά και ποιοι είμαστε εμείς που μιλάμε. Γι αυτό βρίσκω γοητευτική αυτή την παράσταση. Γιατί ο καθένας έχει τον τρόπο του να διηγηθεί την ιστορία. Το κομμάτι που θα διάλεγα είναι –δυστυχώς- το επιμύθιο, η κρίση του Θουκυδίδη για τους εμφύλιους πολέμους όπου επικρατούν τα κόμματα, ο ένας βγάζει το μάτι του άλλου, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και το γεγονός ότι όλα αυτά θα εξακολουθούν να συμβαίνουν όσο η φύση του ανθρώπου παραμένει ίδια.
Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από αυτήν την δουλειά;
Ότι είναι από κάθε δουλειά που επιχειρώ να κάνω –άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε με αποτυχία. Ότι αφήνω πίσω μου ένα σπόρο για τους θεατές και τους συνεργάτες. Είμαι ευγνώμων που έχω αυτόν τον θίασο γιατί είδα με τι αυταπάρνηση και θέληση προσπάθησαν να μάθουν και να αρθρώσουν τον αρχαίο λόγο Πιστεύω πολύ στην νέα γενιά, αρκεί να αποδεικνύει πως είναι νέα. Τι σημαίνει νέα; Φιλομάθεια, τόλμη για το άγνωστο, αληθινό ρίσκο και να μην φοβόμαστε τα επίχειρα των πράξεων μας.
Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου / (site)
Μαθήματα Πολέμου
Μια πρωτότυπη δραματοποιημένη απόδοση της Ιστορίας του Θουκυδίδη
Τα «Μαθήματα Πολέμου» αποτελούν συμπαραγωγή της Dramaticus και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών σε συνεργασία με το Σωματείο Διάζωμα στο πλαίσιο του κύκλου ΘΕΑΤΡΟ@MEGARON UNDERGROUND.
Η παράσταση διαρκεί 75 λεπτά. Πριν από τις παραστάσεις, σύντομη εισαγωγική ομιλία από την Δρ. Ανδρονίκη Μακρή.
Tιμές εισιτηρίων
10 € (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ, 65+, πολύτεκνοι) ● 15 € (γενική είσοδος)
Eισιτήρια
210 72 82 333, megaron.gr
και σε όλα τα καταστήματα Public
Πληροφορίες
210 72 82 333
http://www.megaron.gr
https://www.facebook.com/megar
https://www.instagram.com/mega
https://www.youtube.com/user/A
https://twitter.com/MegaronAth
https://plus.google.com/+Megar
https://www.pinterest.com/mega
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Κείμενο-Δραματουργία: Γιάννης Λιγνάδης
Ιστορικός Σύμβουλος: Δρ. Ανδρονίκη Μακρή
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιφιγένεια Καραμήτρου
Φωτισμοί: Εβίνα Βασιλακοπούλου
Ηθοποιοί:
Δημήτρης Λιγνάδης
Aurora Marion
Βασίλης Αθανασόπουλος
Κώστας Νικούλι
Ανδρέας Καρτσάτος
Κατερίνα Πατσιάνη