Σε ένα συντηρητικό, θρησκευτικό σχολείο αρρένων, ο Πατέρας Φλυν, ένας προοδευτικός, χαρισματικός ιερέας προσπαθεί να ανανεώσει τις δομές και να εξυγιάνει τις λειτουργίες, βρίσκοντας απέναντί του την απόλυτη, αυστηρή διευθύντρια Αδελφή Αλούσιους Μποβιέ. Κατά την αναπόφευκτη σύγκρουση δύο τελείως διαφορετικών κόσμων, οι Αδελφές παρατηρούν τις στενές σχέσεις που έχει ο ιερέας με τα αγόρια και ειδικά με ένα παιδί που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της διαφορετικότητας, της οικογενειακής κατάστασης -παρόλο που η μητέρα του, Ουμέρ είναι πάντα και με κάθε τρόπο δίπλα του- και της ξένης καταγωγής του. Οι εικασίες, οι υποθέσεις και οι δραματικές εντάσεις τους κατακλύζουν, όμως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι πραγματικά έγινε. Η αμφιβολία είναι πάντα παρούσα. Η Πηνελόπη Μαρκοπούλου μας μίλησε για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παράσταση που σκηνοθετεί ο Απόλλωνας Παπαθεοχάρης και παρουσιάζεται στο Θέατρο Ροές, για τον σημαντικό ρόλο της μητέρας -στο έργο, αλλά και στην ζωή- και τις προεκτάσεις του, για την αμφιβολία, την λειτουργία της και την αξία της στην ζωή μας.

Τι σε συγκινεί στο έργο;

Με συγκινεί το θέμα του έργου. Το γοητευτικό σ΄ αυτό το έργο είναι η διαρκής αίσθηση του ανεξιχνίαστου μέχρι το τέλος. Τα πρόσωπα βρίσκονται σε μια οδυνηρά μετέωρη κατάσταση. Όλα τα πρόσωπα κινούνται μέσα σε μία αβεβαιότητα. Είναι πολύ προκλητικό να προσπαθείς να το διερευνήσεις αυτό και το εμφανίσεις στην σκηνή, διότι και η δική μας εποχή είναι πάρα πολύ αβέβαιη. Το πιο συγκινητικό είναι το υλικό του ρόλου της Ουμέρ. Είμαι κι εγώ μητέρα δύο παιδιών και με συγκινεί ιδιαίτερα ο αγώνας που κάνει αυτή η μητέρα για το παιδί της. Νιώθω ότι υπάρχει μια σύνδεση πολύ βαθιά μ΄αυτή τη μάνα. Δεν ταυτίζομαι με τον ρόλο, ταυτίζομαι απόλυτα με το μητρικό στοιχείο του χαρακτήρα.

Μπορεί ένας γονιός να ξέρει τι είναι καλό για το παιδί του;

Όχι. Εγώ διαρκώς αμφιβάλλω για το αν κάνω κάποια πράγματα σωστά ή όχι. Στο έργο, αυτή η μητέρα προκειμένου το παιδί της να εξακολουθήσει να φοιτά σε ένα καλό σχολείο όπως αυτό που βλέπουμε, δεν ψάχνει λεπτομερώς τα γεγονότα, δεν ψάχνει απαντήσεις για το θέμα της ενδεχόμενης αποπλάνησής του από τον ιερέα. Έχει ερωτηματικά, αλλά προτιμά να έχει το παιδί της μία ευκαιρία στην ζωή και να προχωρήσει. Βλέπει ότι το παιδί της είναι καλά και θέλει, όπως λέει στο τέλος να «αφήσουν τα πράγματα στην ησυχία τους». Οι συνθήκες την αναγκάζουν να κάνει αυτή την “υπέρβαση” και να θέλει τα πράγματα να μείνουν ως έχουν. «Οπουδήποτε αλλού και να πήγαινε θα τον σκότωναν», λέει η Ουμέρ. Αυτό από μόνο  του δείχνει πόσο εκτεθειμένο είναι αυτό το αγόρι. Η αγάπη για το παιδί την παρακινεί. Για ένα καλύτερο μέλλον του παιδιού της.

Επηρεάζει την κρίση της το προσωπικό της συμφέρον;

Την απασχολεί το συμφέρον του παιδιού της. Δεν θεωρώ ότι είναι μία αριβίστρια. Σύμφωνα με τα δεδομένα της και βάσει του ότι το παιδί ζει σε ένα πολύ βίαιο περιβάλλον, θέλει μια καλύτερη μελλοντική ζωή για εκείνο. Το ένστικτό της την καθοδηγεί.

Μπορεί να υπάρξει αντικειμενική διάσταση στην αλήθεια;

Όχι, δεν νομίζω. Ένα μεγάλο κομμάτι του έργου είναι οι ψευδείς πληροφορίες, οι ψευδείς ειδήσεις. Αυτό το αντιμετωπίζουμε καθημερινά στην ζωή μας. Δεν γνωρίζουμε τι είναι αληθινό και τι όχι από αυτά που ακούμε. Μόνο η αγάπη είναι η αληθινή. Όλα τα υπόλοιπα είναι υπό ερώτηση.

Η αγάπη δεν κάνει λάθη;

Σκέφτομαι πάλι την μητρική αγάπη γιατί νομίζω πως είναι η πιο ισχυρή. Στις υπόλοιπες σχέσεις έχει και αυτή μια διάσταση υποκειμενική. Μεγαλώνοντας βλέπω ότι όλοι κάτι ζήταμε από τον άλλον σε κάθε σχέση, κάτι περιμένουμε. Δεν είναι καθαρή αγάπη, χωρίς ανταπόδοση. Φυσικά, και η μητρική αγάπη μπορεί να κάνει λάθος. Πολλές φορές υπάρχουν περιπτώσεις που τα παιδιά πνίγονται από την αγάπη. Γι αυτό είπα ότι έχω αμφιβολίες. Είναι δύσκολο να πάρεις αποστάσεις όταν αγαπάς βαθιά.

Τι είναι πιο πολύτιμο στην ζωή, η βεβαιότητα ή η αμφιβολία;

Νομίζω πως από κατασκευής εμείς οι άνθρωποι θέλουμε για κάποια πράγματα να έχουμε μια βεβαιότητα γιατί νιώθουμε ασφάλεια. Η αμφιβολία όμως, όπως λέει και ο συγγραφέας, είναι μία άσκηση πάθους. Ο άνθρωπος που βρίσκεται σ΄αυτήν την κατάσταση, οπωσδήποτε είναι πιο δημιουργικός και πιο ενεργητικός. Όταν αμφιβάλεις, ουσιαστικά κάνεις και μία ενδοσκόπηση και σκέφτεσαι περισσότερο τις κινήσεις σου και το πώς θα λειτουργήσεις. Από αυτήν την άποψη, η αμφιβολία είναι μία πρόκληση.

Πολλές φορές η εμπειρία και η πείρα δεν μας επιτρέπουν να είμαστε ανοιχτοί στο νέο. Πως μπορούμε να διατηρούμε την ανοιχτή διάθεση στα πράγματα;

Αυτό είναι το στοίχημα. Να διατηρούμε μεγαλώνοντας την εμπειρία μας και να είμαστε ταυτόχρονα ανοιχτοί στο νέο. Αυτό βλέπουμε στο έργο. Ο ιερέας προσπαθεί να διαμορφώσει το σχολείο και να το κάνει πιο προοδευτικό, αλλά συναντά αντιστάσεις. Εκεί δημιουργείται όλη η σύγκρουση. Υπάρχει ένας προοδευτικός ιερέας και μία συντηρητική διευθύντρια. Το ίδιο σκέφτομαι και για την δουλειά μου στο θέατρο. Κάθε φορά προσπαθώ να ανακαλύπτω ένα νέο κείμενο, αφήνοντας πίσω αυτά που ήδη γνωρίζω. Είναι ένα παιχνίδι το θέατρο και γι αυτό τον λόγο πρέπει πάντα να διατηρούμε μία αθωότητα, όπως αυτή που έχουν τα παιδιά όταν παίζουν.

Στην εποχή μας, τι σε κάνει να διατηρείς την πίστη σου;

Σαν άνθρωπος είμαι αισιόδοξη. Παρόλα αυτά, την πίστη μου την διατηρούν τα παιδιά μου, οι απλές καθημερινές επαφές με τους ανθρώπους μου. Την πίστη μου την βρίσκω στις σχέσεις. Όλα τα υπόλοιπα είναι πολύ δύσκολα στην καθημερινότητά μας. Επίσης, δύναμη αντλώ από τις μικρές αλήθειες που μπορεί να βγουν στην σκηνή.

Με όλη την δουλειά που έκανες πάνω στο έργο και με την πορεία σας μέχρι τώρα σ΄αυτό, κατέληξες σε κάποιο συμπέρασμα σχετικά με την ενοχή ή όχι του ιερέα;

Νομίζω ότι τα πάντα ξεκινούν από το πρώτο κύρηγμα του ιερέα. Από εκείνη την στιγμή ξεκινά η αμφιβολία. Στο έργο βλέπουμε πως μεταλλάσεται ένας άνθρωπος μέσα από τις καταστάσεις. Δεν κατέληξα ποτέ σε κάποιο συμπέρασμα γιατί αν το έκανα δεν θα μπορούσα να παίξω. Το αφήνω ανοιχτό. Σαν Ουμέρ, η καρδία μου –όχι το μυαλό μου- είναι με τον ιερέα Λόγω του παιδιού. Ασφαλώς σαν Πηνελόπη μένω κι εγώ με την «αμφιβολία».

Υπάρχει κάποιο κομμάτι του κειμένου που ξεχωρίζεις; Γιατί;

Είναι αυτό που λέει η διευθύντρια στην Αδελφή Τζέην: «Εάν ήταν στο χέρι μου, ασφαλώς και θα επέλεγα να ζω μέσα στην αθωότητά. Αλλά η αθωότητα δεν έχει θέση σ ένα κόσμο όπου υπάρχει το κακό». Αυτή είναι μια φράση που κάθε φορά που την ακούω με βάζει σε σκέψεις. Αναρωτιέμαι κατά πόσο μπορεί κανείς να διατηρεί την αθωότητά του σ΄ αυτήν την εποχή που θεωρεί το αθώο, αφελές.

Αμφιβολία του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ

Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος

Σκηνοθεσία-Σκηνικά-Κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης

Βίντεο: Απόλλων Παπαθεοχάρης-Ραμόν Μαλαπέτσας

Σχεδιασμός Φωτισμών: Μελίνα Μάσχα

Μακιγιάζ : Παντελής Τουτουντζής

Βοηθός Σκηνοθέτη : Δανάη Παπουτσή

Βοηθός Σκηνογράφου: Σωτήρης Μήτσουλας

Φωτογραφίες: Έφη Γούση

Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα

Βοηθός Παραγωγής: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη

Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος

Διανομή

ΑΔΕΛΦΗ ΑΛΟΥΣΙΟΥΣ ΜΠΩΒΙΕ  Ρούλα Πατεράκη

ΠΑΤΗΡ ΜΠΡΕΝΤΑΝ ΦΛΥΝ  Νίκος Κουρής

ΑΔΕΛΦΗ ΤΖΕΗΜΣ  Λίλα Μπακλέση

ΚΥΡΙΑ ΟΥΜΕΡ Πηνελόπη Μαρκοπούλου