Δοκιμές: Βέντλα – Το ξύπνημα της άνοιξης / Διάθεση στην ορμή

Το ξύπνημα της Άνοιξης. Το ξύπνημα του έρωτα, του πάθους και η ορμή της διεκδίκησής τους. Η ζωή και η δύναμή της να μας τραβάει μπροστά. Τα παιδιά, η αθωότητα και η αλήθεια τους που είναι πιο τολμηρή και ουσιαστική από κάθε έκφανση της φαντασίας των ενηλίκων. Το θέατρο και η ικανότητά του να μας οδηγεί σε τόπους νέους, φλογερούς, ανακουφιστικούς. Ο Αντώνης Κωνσταντουδάκης διασκευάζει και σκηνοθετεί το Το ξύπνημα της Άνοιξης του Frank Wedekind στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με μια ομάδα αξιόλογων συντελεστών. Το Cue μπήκε στις στις πρόβες τους, λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα, και μίλησε με τους ηθοποιούς Λίνα Φούντογλου, Αλέξανδρο Χούντα, Χρηστίνα Γαρμπή και Εύα Φρακτοπούλου -καθώς και με άλλους συντελεστές-. Για το έργο, την παράσταση, την απόλυτη δύναμη του ενστικτώδους, “ανοιξιάτικου” έρωτα.

Τι σας συγκινεί σε αυτό το έργο;

Λίνα: Η αλήθεια του σίγουρα. Η διαχρονικότητά του.

Εύα: Εμένα, με συγκινεί όταν βλέπω άλλους ανθρώπους να ψάχνουν κάτι συνέχεια. Και να αποτυγχάνουν και να ψάχνουν ξανά. Έτσι όπως αυτά τα παιδιά. Ψάχνουν αποτυγχάνοντας. Με συγκινεί πολύ αυτό.

Χρηστίνα: Το κείμενο πια θεωρείται σχεδόν κλασσικό. Είναι πολύ δύσκολο και σαν θέμα και σαν λόγος που είναι ποιητικός. Είναι ένα κείμενο ιδεών και έχει δυσκολία το πώς θα το προσεγγίσει κανείς.

Αλέξανδρος: Νομίζω πως σ’ αυτό το έργο είναι πολύ συγκινητική η συναισθηματική ωριμότητα των ανηλίκων που έρχεται σε κόντρα με την σκληρότητα και ενδεχομένως, με την συναισθηματική ανωριμότητα των ενηλίκων.

Πως γίνεται ένας νεότερος άνθρωπος να είναι πιο ώριμος συναισθηματικά;

Αλέξανδρος: Γιατί ίσως, λειτουργεί περισσότερο με το ένστικτό του, με την ψυχή του, χωρίς δόλια κίνητρα.

Χρηστίνα: Δεν έχει προλάβει ακόμα να αναπτύξει άμυνες. Για αυτό και το έργο ονομάζεται Το ξύπνημα της Άνοιξης, γιατί μιλά για τα ένστικτα που οι ενήλικοι τα θάβουν. Αυτά τα παιδιά βρίσκονται σε μία έκρηξη ενστίκτων και ορμών που δεν προλαβαίνουν να κρίνουν. Είναι πολύ πιο αυθόρμητες και οργανικές οι σχέσεις τους.

Κινησιολογία: Μαρία Στεφανίδου

Πως εμπνεύστηκες για τη δουλειά σου; Πως δουλέψατε;

Μαρία: Ξεκίνησα από το υπάρχον υλικό που μου έδωσαν τα παιδιά σε συνδυασμό με το έργο. Στην μία πλευρά υπάρχει ο ηθοποιός, στην άλλη ο χαρακτήρας και μαζί βρίσκουμε το μέσο για να τον πλησιάσουμε. Χαλαρώσαμε το σώμα και βρήκαμε τα στοιχεία των χαρακτήρων. Το ξύπνημα της Άνοιξης που έχουν όλοι οι ήρωες μέσα τους.

Γιατί αυτό το έργο πάντα –ακόμα και στην δική μας εποχή- ενοχλεί;

Λίνα: Γιατί είναι πολύ άμεσο.

Χρηστίνα: Αγγίζει θέματα στα οποία δεν μπορεί να δοθεί μία οριστική απάντηση. Το θέμα της σεξουαλικότητας, το θέμα της εφηβείας, της εκπαίδευσης, της σχέσης ενός παιδιού με τους γονείς του… Όλα αυτά τα ζητήματα δεν έχουν απαντηθεί οριστικά από καμία επιστήμη. Είναι ρευστά γιατί έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη φύση. Σίγουρα ο Wedekind παίρνει μια θέση σε σχέση με όλα αυτά, αλλά δεν τα απαντά.

Λίνα: Οι απόψεις του συγγραφέα όπως εκφράζονται το έργο επηρέασαν και τις επιστήμες αργότερα. Ο Brecht μάλιστα τον χαρακτήρισε μεγάλο παιδαγωγό. Πρόκειται για ζητήματα που όσο κι αν προχωρήσουν οι επιστήμες, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να κατακτήσουμε την απόλυτη αλήθεια. Δεν πρόκειται να αποσαφηνιστούν ποτέ.

Αλέξανδρος: Και σαφώς το έργο σατιρίζει την έννοια της ηθικής. Την τοποθετεί απέναντι στην πραγματική ελευθερία που χαρακτηρίζει αυτά τα παιδιά.

Χρηστίνα: Πέρα από το περιεχόμενό του, και η φόρμα του σπάει τη νόρμα. Δεν είναι ρεαλιστικό το έργο, δεν είναι σύνηθες. Γι΄αυτό και θεωρείται σύμβολο του μοντερνισμού.

Πως δουλέψατε για να γίνει παράσταση;

Αλέξανδρος: Έχει γίνει διασκευή του έργου, χωρίς βέβαια να πειραχτούν τα νοήματά του.

Λίνα: Έχει περισσότερους ρόλους το έργο. Εμείς είμαστε τέσσερις και κάνουμε έξι ρόλους. Έχει γίνει διασκευή ως προς αυτό. Επίσης, εμείς επικεντρώνουμε στην ερωτική σχέση της Βέντλα με την Ίλζε. Όλη μας η δουλειά βγήκε πολύ αυθόρμητα.

Εύα: Μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς μας άρχισαν να προκύπτουν πράγματα και από εκεί κρατούσαμε αυτά που μας εκφράζουν.

Λίνα: Ο σκηνοθέτης μας, πάντα στις δουλειές του, συνεργάζεται με ψυχολόγους, οπότε και σε αυτήν δουλέψαμε έτσι. Ήρθαν στις πρόβες μας και δούλεψαν μαζί μας οι ψυχολόγοι από την Ψυχορροπία, ο Ιάκωβος Σιανούδης και η Εύη Καπασακαλίδη και μας βοήθησαν πάρα πολύ.

Ποια θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι τα όρια μεταξύ ηθικής και ηθικολογίας;

Εύα: όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, στην ηθικολογία περισσότερο μιλάει κανείς για την ηθική, χωρίς να την κατανοεί βαθιά. Ως κάτι που έχει διαβάσει και δεν αντιλαμβάνεται ουσιαστικά. Η ηθική όμως, είναι κάτι το οποίο δεν θα μοιραστεί κανείς εύκολα γιατί δεν είναι εύκολο να βρει οριστική απάντηση και το αναζητά συνέχεια μέσα του. Άρα, νομίζω πως ηθική είναι κάτι πολύ πιο ειλικρινές και η ηθικολογία όχι τόσο.

Χρηστίνα: Φιλοσοφικά βέβαια, η ηθική αμφισβητείται ως ανθρώπινο δημιούργημα που φτιάχτηκε για να χαλιναγωγεί την φύση μας για να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε. Παρόλα αυτά, στο κείμενο λέει πως η ηθική είναι το προιόν δύο μεγεθών: του «θέλω» και του «πρέπει». Το πρώτο έχει να κάνει με τις επιθυμίες μας και τα ένστικτά μας και το δεύτερο με τον κώδικα αξιών της εκάστοτε κοινωνίας. Η ηθική από μόνη της σαν έννοια είναι μία επίπλαστη έννοια, ένα κανάλι που φτιάξαμε για να πορευόμαστε που ενίοτε μπορεί να είναι και καταπιεστικό. Παίζει μεγάλο ρόλο ποιος ορίζει την ηθική, με ποιον γνώμονα φτιάχνεται ο κάθε κώδικας αξιών. Η ηθικολογία είναι κάτι ακόμα χειρότερο.

Λίνα: Κατά την γνώμη μου, εάν υπήρχε μία ιδεαλιστικά τέλεια παιδεία, θα μπορούσε να μην υπάρχει μία επίπλαστη ηθική. Να έρχεται φυσικά ας πούμε, ο σεβασμός προς τον άλλον, χωρίς να χρειάζονται επίπλαστες έννοιες που ανάλογα τον τόπο και τον χρόνο αλλάζουν.

Υπάρχει και στην εποχή μας το ζήτημα του χάσματος των γενεών και αν ναι που εντοπίζεται;

Εύα: Ναι, υπάρχει. Όσο ανοιχτοί και να ΄ναι οι μεγαλύτεροι άνθρωποι και όσο κι αν μοιραζόμαστε πράγματα, πολλές φορές φαίνεται η διαφορά της αντίληψης.

Χρηστίνα: Νομίζω πως πάντα άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών έχουν διαφορετικά ερεθίσματα, άρα και κάποιο χάσμα στην επικοινωνία. Σε σχέση με τους γονείς, σκέφτομαι πως το χάσμα γενεών έγκειται στο ότι οι γονείς επιθυμούν να κάνει το παιδί τους αυτό που θέλουν εκείνοι γιατί νομίζουν ότι το παιδί είναι μια προέκταση του εαυτού τους. Οπότε, το παιδί βρίσκεται φορτωμένο με ευθύνες που δεν διάλεξε –όπως στο έργο ο Μόριτζ που συνεχώς αποτυγχάνει στο σχολείο και οι γονείς του τον κάνουν να νιώθει άχρηστος-. Το χάσμα γενεών γεννιέται όταν δεν υπάρχει διάθεση κατανόησης.

Άρα, σε κάθε φάση της ζωής μας καθορίζει η ηλικία μας;

Χρηστίνα: Νομίζω πιο πολύ απ’ όλα η διάθεση για κατανόηση. Εκ των πραγμάτων, κάθε φορά η ηλικία είναι κάτι το τυχαίο. Μας καθορίζει η διάθεση να καταλάβουμε το διαφορετικό από εμάς, όχι η ηλικία μας.

Εύα: Εγώ δεν νοιώθω ότι με αλλάζει η ηλικία. Με αλλάζουν οι εμπειρίες, οι άνθρωποι…

Λίνα: Η εμπειρία είναι πάρα πολύ σημαντική, διευκολύνει. Μπορεί ο φόβος να δημιουργεί αναστολές, αλλά η εμπειρία είναι τρομαχτικά σπουδαίο πράγμα.

Χρηστίνα: Απλά, υπάρχει εμπειρία που σε βαραίνει και αποκτάς στεγανά και εμπειρία που σε ανοίγει. Πάλι νομίζω ότι έχει να κάνει με την επιλογή.

Η οικογένεια αποτελεί καταφύγιο ή καταπίεση;

Εύα: Εξαρτάται. Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική. Για ‘μένα προσωπικά είναι κάτι θετικό. Για την Μάρτα στο έργο είναι καταπίεση γιατί είναι ένα κορίτσι που το χτυπούν. Είναι σχετικό, όπως σχετικά είναι τα πάντα στην ζωή.

Λίνα: Στο έργο βλέπουμε διαφορετικά συστήματα διαπαιδαγώγησης. Για κάποια παιδιά είναι καταφύγιο, όπως για την Βέντλα, ενώ για άλλα είναι βάσανο και φυλακή. Έτσι συμβαίνει και στην πραγματικότητα.

Χρηστίνα: Στο κείμενο, επειδή δεν είναι ρεαλιστικό, βλέπουμε κάποια άκρα, όπως για παράδειγμα η Μάρτα ή η Ίλζε που ενσαρκώνει το αρχέτυπο του ελευθεριακού ανθρώπου που φεύγει από το σπίτι και το μόνο του όπλο είναι το σώμα του. Ο Μέλχιορ είναι ένας χαρακτήρας πιο κοντά σε εμάς που έχει μια κανονική σχέση με τους γονείς του. Εκεί είναι λεπτή η γραμμή στο αν αποτελεί καταφύγιο η οικογένεια ή όχι.

Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Αλέξανδρος: Το να λες ελεύθερα αυτό που πιστεύεις. Να μην αναπαράγεις αυτά που προσπαθούν να σου επιβάλουν.

Λίνα: Για μένα επαναστατική πράξη είναι να βγούμε όλοι στους δρόμους μια μέρα.

Εύα: Το να είσαι ειλικρινής προς τον εαυτό σου και τις ανάγκες του και έπειτα προς τους άλλους. Πιστεύω ότι σε μεγάλο βαθμό δεν είμαστε.

Χρηστίνα: Για μένα η επανάσταση ξεκινάει από την μονάδα και ολοκληρώνεται στην ομάδα. Έχει να κάνει με όλες τις εκφάνσεις ενός ανθρώπου. Πρέπει πρώτα ως μονάδα να λειτουργείς κάπως και έπειτα να μπεις σε σύστημα ή οργάνωση για να αποδώσει αυτό. Σε μια ομάδα πρέπει να προπονηθούν όλοι και να αντιμετωπίσει ο καθένας τις αδυναμίες του για να λειτουργήσουν μαζί μετά.

Πόσο δύσκολο είναι να αποδεχτούμε κάτι νέο; Είναι πάντα το νέο κάτι καλό;

Εύα: Είναι δύσκολο να αποδεχτείς κάτι νέο, ακόμα κι όταν είσαι νέος.

Χρηστίνα: Το νέο δεν είναι από μόνο του επαναστατικό. Το νέο έπεται κάποιου άλλου. Είναι μια αλλαγή που μπορεί να είναι καλή ή όχι. Μπορεί να σε πάει μπροστά, αλλά και πίσω.

Ο μοναδικός τρόπος να αντιληφθούμε την ζωή είναι η υποκειμενική πρόσληψη;

Χρηστίνα: Κατά τη γνώμη μου ναι, γιατί είμαστε ατελή όντα. Υπάρχει σίγουρα η επιστήμη, αλλά κι αυτή είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα.

Λίνα: Εγώ θα ήθελα να μην είναι πάντα στην ζωή μου η πρόσληψη υποκειμενική, γι αυτό το παλεύω μέσα μου. Προσπαθώ κάποιες φορές να έχω μια πιο σφαιρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, αλλά σίγουρα είναι πάρα πολύ δύσκολο.

Τι αγαπάτε στους ρόλους σας;

Λίνα: Την αθωότητα. Μου προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον όμως και η σχέση των παιδιών με τον θάνατο. Οι σκέψεις που κάνουν γύρω από αυτό το θέμα.

Χρηστίνα: Στον Μόριτζ αγαπάω τον αυθορμητισμό του. Πολύ. Και το ότι έχει ένα φίλτρο να βλέπει τα πράγματα σαν ποιητής. Στην Ίλζε αγαπάω την δύναμή της και το θάρρος της. Το έργο έχει να κάνει με το ζήτημα του έρωτα με την μορφή της έλξης, του ενστίκτου, της ορμής. Μοιάζει το έργο να παρουσιάζει το έρωτα και τον θάνατο σαν τις δύο πλευρές ενός νομίσματος.

Αλέξανδρος: Στον Μέλχιορ αγαπάω την ευγένειά του. Βλέπω και τον εαυτό μου σε κάποια πράγματα εκεί. Και το γεγονός ότι είναι ένα παιδί πολύ μπροστά από την εποχή του και από το περιβάλλον στο οποίο ζει. Έχουν αγάπη αυτά τα παιδιά μέσα τους και αλληλεγγύη. Ουσιαστικά.

Εύα: Εμένα αυτό που μου αρέσει στην Μάρτα είναι πως παρόλο που κακοποιείται συστηματικά στο σπίτι της, διατηρεί το παιδί μέσα της. Βλέπω δύναμη σ’ αυτόν τον χαρακτήρα και όχι παραίτηση. Θέλω να πιστεύω ότι είναι ένας χαρακτήρας που ψάχνει μέσα του την δύναμη να συνεχίσει. Και έτσι πιστεύω ότι είναι. Στον άνδρα με την μάσκα μ’ αρέσει ότι παρόλο που είναι ένας συμβολικός χαρακτήρας, ένας θεός, έχει ανθρώπινες αδυναμίες.

Κοστούμια: Eva Doppelgänger

Πως εμπνεύστηκες για την δημιουργία των κουστουμιών;

Εύα: Αυτό που μου είχε ζητηθεί από τον σκηνοθέτη ήταν κάθε κοστούμι να είναι εμπνευσμένο από τον χαρακτήρα του κάθε παιδιού. Έτσι δεν σταθήκαμε σε κάποια συγκεκριμένη εποχή. Έχω κάνει μία μίξη από διάφορες εποχές και έχω συμπεριλάβει και κάποια δικά μου στοιχεία που χρησιμοποιώ πάντα στην δουλειά μου. Με τις συζητήσεις και τις πρόβες πήραν μορφή τα κοστούμια που νομίζω είναι πολύ κοντά στον κάθε χαρακτήρα.

Ποιο κομμάτι του κειμένου ξεχωρίζετε;

Λίνα: Αυτό που λέει ο Μέλχιορ: «Η ζωή είναι μία απροσδόκητη ατυχία» και αυτό που λέει ο Μόριτζ: «Βλέπουμε τον θεό και τον διάβολο να ρεζιλεύουν ο ένας τον άλλον και πιστεύουμε ακράδαντα πως και οι δύο είναι μεθυσμένοι». Μου αρέσει πάρα πολύ και η τελευταία φράση του έργου, αλλά δεν θα την πω!

Εύα: «Δεν θα με μάθεις, εάν δεν με εμπιστευτείς».

Αλέξανδρος: Μου αρέσει πολύ μία φράση του Μέλχιορ που λέει: «Εγώ δεν θέλω την ευτυχία μου ως ελεημοσύνη».

Χρηστίνα: «Παρακολουθούμε τους ερωτευμένους και βλέπουμε να κοκκινίζουν ο ένας μπροστά στον άλλον, επειδή είναι εξαπατημένοι απατεώνες».

Φωτογραφίες: Παντελή Μπαλής, Contact

Βέντλα – Το ξύπνημα της άνοιξης του Frank Wedekind στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Ταυτότητα της παράστασης

Μετάφραση: Ντίμη Θεοδωράκη
Σκηνοθεσία – Διασκευή: Αντώνης Morgan Κωνσταντουδάκης
Επιμέλεια Μετάφρασης: Ντίμη Θεοδωράκη & Αντώνης Morgan Κωνσταντουδάκης
Πρωτότυπη Μουσική: Ιωάννης Βουδούρης
Φωτισμοί: Αντώνης Morgan Κωνσταντουδάκης
Σκηνικά: Φωτεινή Αλεξοπούλου
Κοστούμια: Eva Doppelgänger
Κινησιολογία: Μαρία Στεφανίδου
Χορογραφία: Βασίλης Σκαρμούτσος
Επιμέλεια Μακιγιάζ: Ζηνοβία Ευθυμιάδη
Εκτέλεση Μακιγιάζ: Δήμητρα Σταυροπούλου
Make Up Artist: Χρύσα Μιχαηλίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Υρώ Μακρή
Κινηματογραφικό Μέρος: Ομάδα NAIL
Φωτογραφίες: Σάκης Αναστασόπουλος
Ψυχολογική Ανάλυση Ρόλων: Ιάκωβος Σιανούδης & Εύη Καπασακαλίδη – Ψυχορροπία
Hair Styling Κινηματογράφησης: Χρήστος Νικολής & Χρύσα Μιχαηλίδου

Ερμηνεύουν:

Θεατρικό Μέρος: Λίνα Φούντογλου, Αλέξανδρος Χούντας, Χρηστίνα Γαρμπή, Εύα Φρακτοπούλου

Κινηματογραφικό Μέρος: Ακύλλας Καραζήσης, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Μαρία Σκουλά, Κώστας Ανταλόπουλος, Γιάννης Παπαγιάννης, Δανάη Παπουτσή, Στέλιος Καλαϊτζής, Δημήτρης Όντος, Έλενα Σταματίου, Διονύσης Στραβοράβδης, Φελίς Τόπη, Μαρία Στεφανίδου, Βασιλική Μαυρίδη, Βασίλης Ζώης και Ελένη Μολέσκη.

Πληροφορίες

Παραγωγή: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Αίθουσα: Φουαγιέ Α’

Πρεμιέρα: 10 Σεπτεμβρίου 2018

Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 20:30, έως 9/10

Διάρκεια: 120’

Εισιτήρια: € 15, €10 για φοιτητές και € 5 για ανέργους και ΑΜΕΑ

Προπώληση εισιτηρίων: Ταμεία Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά και στο Ticketservices.gr

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς 185 35

www.dithepi.gr

email: info@dithepi.gr