“Έξι νέοι από την Ελλάδα συγκεντρώνονται σε μία απομακρυσμένη οικία για να κάνουν το πάρτι της συλλογικής αυτοκτονίας τους. Ενεργά μέλη της Μπλε Γραμμής, επιλέγουν την αυτοχειρία για να εκφράσουν την αγανάκτησή τους για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη χώρα τους, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο”. Ο Αναστάσης Πινακουλάκης για μία ακόμη φορά ασχολείται με ένα ευαίσθητο, αλλά σημαντικό θέμα. Το έργο ΚCN (Σύμφωνο Αυτοκτονίας) που θα παρουσιαστεί στο Θέατρο Επί Κολωνώ έχει ως αφετηρία το εγχείρημα της ομαδικής αυτοκτονίας έξι νέων για να μιλήσει για την εποχή μας και τις δυσκολίες της, την ανάγκη να βρούμε τρόπους αντίστασης, την μοναξιά και τον φόβο να κινηθούμε προς τα μπρος που μπορεί να στοιχίσει ακόμα και την ζωή μας. Η σκηνοθέτις της παράστασης Ευγενία Μακαντάση μας μίλησε για το σημαντικό ζήτημα και τις προεκτάσεις του, το κείμενο και την ενδελεχή έρευνα που βασίστηκε, την παράσταση και την σημασία της.

Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο θέμα; Γιατί σας ευαισθητοποίησε;

Προσωπικά, θέλω από τότε που με θυμάμαι να ασχοληθώ με την εγκληματολογία. Ναι, η αυτοκτονία δεν αφορά ακριβώς αυτό, αλλά δεν είναι έγκλημα της κοινωνίας να παραμένει αμέτοχη στην απελπισία των μελών της;

Επιλέξαμε το συγκεκριμένο θέμα για ενημέρωση όλων, πριν να είναι αργά. Όταν ξεκινήσαμε και αρχίσαμε να ψάχνουμε τα ποσοστά αυτοκτονιών, πιστεύαμε πως η Ελλάδα θα ήταν αρκετά ψηλά στην κατάταξη, διότι ακούμε διαρκώς περιπτώσεις αυτοχείρων. Χαρήκαμε όταν διαψευστήκαμε, αλλά την άλλη μέρα ακούσαμε για ακόμη μία αυτοκτονία και για άλλη μία και για άλλη μια και αναρωτηθήκαμε αν τελικά έχει σημασία σε ποια θέση βρισκόμαστε, αφού καθημερινά άνθρωποι αποφασίζουν να δώσουν τέρμα στη ζωή τους. Ψάχνοντάς το καλύτερα, είδαμε πως ο καθένας μας είχε μια προσωπική ιστορία να πει και έτσι το θέμα άρχισε να μας αγγίζει περισσότερο. Νομίζω πως όλα τα μέλη της ομάδας έχουν δει τη δουλειά μας σαν μια πραγματικά σπουδαία δουλειά, όχι εικαστικά, αλλά γιατί όλοι μας γίναμε μέσω αυτής λίγο περισσότερο ανθρώπινοι.

Πως γράψατε το έργο; Προηγήθηκε μελέτη; Είναι αυτό ένα θέμα που αφορά την χώρα μας;

Το έργο ουσιαστικά το έγραψε ο Αναστάσης με κάποιες δικές μου σημειώσεις και μία τελική επιμέλεια. Επίσης, δουλέψαμε πολύ με τη βοήθεια των ηθοποιών, θέλαμε όλοι να έχουν βάλει κάτι δικό τους σε αυτό. Ο Αναστάσης είναι ένας πολύ παραγωγικός συγγραφέας, οπότε η απόφαση πάρθηκε εν μία νυκτί που λέμε και το 1^ο σχεδίασμα δημιουργήθηκε σε μία εβδομάδα. «Ευγενία, πρέπει να κάνουμε κάτι φέτος.», «Ωραία, πάμε.» και έτσι έγινε.

Η μελέτη είναι το 90% αυτού του έργου, δουλεύαμε πάνω στο κείμενο, στις εκφράσεις, στις λέξεις, σε όλες αυτές τις λεπτομέρειες ένα μήνα και αφού παραδώσαμε το τελικό κείμενο στα παιδιά, κάναμε και πάλι διορθώσεις. Site προτροπής ή αποτροπής αυτοκτονιών, γράμματα αυτοχείρων, φόρουμ επιζώντων από μαζικές αυτοκτονίες είναι μερικά μόνο από αυτά που έχουμε μελετήσει. Είμαστε πολύ τυχεροί και για τη συνεργασία μας με τους ανθρώπους της ΚΛΙΜΑΚΑΣ (Κέντρο Πρόληψης Αυτοκτονίας), οι οποίοι μας βοήθησαν πολύ στη μελέτη μας, αλλά και για τη συνάντησή μας με το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, όπου ενημερωθήκαμε από τον Ταξίαρχο και την ομάδα του για το θέμα. Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε το θέμα όσο πιο αληθινά γίνεται και μπορώ να πω πως εκτιμώ πολύ στην ομάδα μας το γεγονός πως είναι ανοιχτοί σε ό,τι προτείνεται να γίνει, παρά το γεγονός πως κάποιοι ίσως το βλέπουν περίεργο ή και δύσκολο. Δημιουργήσαμε το κρυφό chat room μέσω του οποίου τυπικά οι ήρωες του έργου γνωρίζονται και τα παιδιά εισήλθαν με ψευδώνυμα και κάναμε μία προσομοίωση αυτού ή ακόμη κάναμε και προσομοίωση της βραδιάς της αυτοκτονίας τους, νοικιάζοντας ένα ξένο σπίτι και κάνοντας την πρόβα μας εκεί, ακριβώς όπως στο έργο. Έχουμε ακόμη μελετήσει διάφορες υποθέσεις αυτοκτονιών, όπως το Jonestown, το Heaven’s Gate, την υπόθεση Μπλε Φάλαινα, αλλά και το KCN σαν χημική ένωση, τους διάσημους που έχουν δηλητηριαστεί με αυτό και όλα όσα μπορούν να μας ωφελήσουν στη δουλειά μας.

Το θέμα του έργου αφορά συλλογική αυτοκτονία και όχι ατομική. Το επιλέξαμε για να αφυπνίσουμε και να το προλάβουμε. Ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν έχουμε κάποια τέτοια περίπτωση στην Ελλάδα, όμως, έχουμε καθημερινά δεκάδες αυτοκτονίες από άτομα όλων των ηλικιών. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Η παράστασή μας ευελπιστεί να κρούσει τον κώδωνα στον καθένα ξεχωριστά, στην πολιτεία, στην κοινωνία. Οι άνθρωποι νιώθουν απελπισία και εγκαταλείπουν γιατί θέλουν να σταματήσει ο πόνος τους. Ας τους ακούσουμε μες στην απελπισία τους, σίγουρα βοηθάει περισσότερο από το να τους προσπεράσουμε.

Θα τελειώσω την απάντησή μου αυτή με κάποιους στίχους της Κατερίνας Γώγου:

«Είναι Μαρία – δε θέλω να λέω ψέματα –

δύσκολοι καιροί.

Και θάρθουνε κι άλλοι.

Δεν ξέρω – μην περιμένεις κι από μένα πολλά –

τόσα έζησα τόσα έμαθα τόσα λέω

κι απ’ όσα διάβασα ένα κρατάω καλά:

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος».

Θα την αλλάξουμε τη ζωή

παρ’ όλα αυτά Μαρία.»

Γιατί ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να ανήκει σε μια ομάδα, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει τον αφανισμό του;

Θα ξεκινήσω με μία φράση από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη: «ὁ δὲ μὴ δυνάμενος κοινωνεῖν ἢ μηδὲν δεόμενος δι’ αὐτάρκειαν οὐθὲν μέρος πόλεως, ὥστε ἢ θηρίον ἢ θεός.», δηλαδή «Εκείνος δε που δε μπορεί να ζει μέσα στην κοινωνία με τους άλλους ή αυτός που δεν έχει ανάγκη από τίποτε, αυτός δεν έχει καμιά θέση στην πόλη, γιατί είναι ή θηρίο ή θεός.»

Το αίσθημα του ανήκειν ως ανθρώπινη ανάγκη είναι κάτι που έχει παρατηρηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων και είναι ένα αίσθημα πραγματικά θεμιτό και ολοένα και πιο εξαφανισμένο στη σημερινή κοινωνία. Αυτό συμβαίνει διότι, στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να είναι μέλος μια κοινότητας, να αγαπάει και να αγαπιέται, να ανταλλάσσει γενικότερα. Σήμερα, έχουμε συνδέσει αυτήν την έννοια με διάφορες «ομάδες» στις οποίες μάλιστα εύκολα μπορείς να μπεις γιατί είναι ιδιαιτέρως αναγνωρίσιμες. Αυτό που έχω πει και στα παιδιά (εννοώ τους ηθοποιούς) είναι πως για μένα δεν υπάρχει οικονομική κρίση. Η μεγαλύτερη κρίση που βιώνουμε είναι κρίση αξιών και κρίση ανθρωπιστική. Έχουμε ξεχάσει να είμαστε άνθρωποι. Όποιος, λοιπόν, μπαίνει σε μια ομάδα χαίρει αποδοχής, τα υπόλοιπα μέλη τον κάνουν να νιώθει σημαντικός και να νιώθει κυρίως πως δεν είναι μόνος του. Υπάρχει η θετική εκδοχή του ανήκειν σε μια ομάδα. Υπάρχει, όμως, και η αρνητική, αυτή που, όπως πολύ σωστά αναφέρθηκε, μπορεί να σημάνει τον αφανισμό του ατόμου, τόσο κυριολεκτικά, όσο και μεταφορικά. Ο άνθρωπος επιλέγει συνειδητά να είναι μέλος μιας ομάδας και νομίζω πως αυτό είναι μια εγωιστική όσο και εγγενής επιθυμία που αφορά στην ανάγκη του να είσαι αποδεκτός. Πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας, οι άνθρωποι γύρω μας μας χρειάζονται και η εθελοτυφλία μας τους εξαφανίζει.

Πως λειτουργεί στον άνθρωπο η ψυχολογία του συνόλου; Πως μπορούν να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της;

Ο Le Bon, στο βιβλίο του για την ψυχολογία των μαζών, αναφέρει: «Ελάχιστα ικανές για συλλογισμό, οι μάζες εμφανίζονται, αντίθετα, πολύ ικανές για δράση. Η σύγχρονη οργάνωση κάνει τη δύναμή τους τεράστια. Τα δόγματα που βλέπουμε να γεννιούνται θα έχουν σύντομα αποκτήσει την ισχύ των παλαιών δογμάτων, δηλαδή την τυραννική και κυριαρχική δύναμη που προφυλάσσει από την αμφισβήτηση. Το θεϊκό δίκαιο των μαζών αντικαθιστά το θεϊκό δίκαιο των βασιλέων. […]Η ψυχολογία των μαζών δείχνει σε ποιο βαθμό οι νόμοι και οι θεσμοί εξασκούν λίγη δύναμη στην παρορμητική φύση τους, και πόσο είναι ανίκανες να έχουν οποιεσδήποτε γνώμες, εκτός από αυτές που τους έχουν υποβάλει.» Συμπληρώνοντας, σύμφωνα με τον Froyd, οι μάζες αποτελούν ομάδες υπό την αρχηγία κάποιου ηγέτη. Τα μέλη της ομάδας αποκτούν έναν αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ τους για να υπερισχύσουν στα μάτια του ηγέτη-πατέρα τους και τελικά αναγκάζονται να αποδεχτούν τα υπόλοιπα μέλη, χωρίς εχθρότητες. Η εχθρότητα τους όμως εμφανίζεται προς κάθε τι αλλότριο και με την καθοδήγηση του ηγέτη τους μπορούν να προβούν σε πράξεις βίαιες και απάνθρωπες.

Τώρα, για το πώς μπορούν να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της, νομίζω πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν περιοριστεί η ίδια η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει στο σύνολο. Ο καθένας μας πρέπει να νιώθει ικανός να πορευτεί μόνος του, να νιώθει δυνατός και άξιος και να μη χρειάζεται κανενός είδους επιβράβευση  από ηγέτες-πρότυπα για να αισθανθεί σημαντικός.  Πρέπει να ξεπεράσουμε την αδυναμία και την ανασφάλεια που μας έχει δημιουργήσει η κοινωνία και να γινόμαστε κάθε μέρα καλύτεροι, πρώτα για χάρη του εαυτού μας και έπειτα για να κάνουμε όσο μπορούμε καλύτερο τον κόσμο.

Ο Νίτσε είπε: «Ο άνθρωπος που δεν θέλει να ανήκει στη μάζα, χρειάζεται μόνο να πάψει να είναι νωθρός απέναντι στον εαυτό του να αναλάβει την ευθύνη της ζωής του.»

Τι χαρίζει το θέατρο στην ζωή σας;

Άγχος! (αστειεύομαι) Το θέατρο είναι για μένα ευκαιρία να μελετήσω και να γνωρίσω κόσμους που δε θα εξερευνούσα με άλλο τρόπο και ανθρώπους που ίσως να μη γνώριζα χωρίς αυτό. Μελετάμε έργα και λέμε «αυτό δε θα γινόταν στην πραγματικότητα!» και είναι τόσο λάθος αυτό, γιατί το θέατρο μιμείται τη ζωή: ό,τι έχει γραφτεί, έχει πρώτα προηγηθεί στην αληθινή ζωή. Είναι ένας τρόπος να μάθεις τα ανθρώπινα όρια. Και είναι τρομακτικά.

Ποιο κομμάτι του κειμένου ξεχωρίζετε; Γιατί;

Χμμ… το τέλος του! Δε μπορώ να αποκαλύψω πολλά, πρέπει να έρθετε να δείτε το γιατί!

Ταυτότητα παράστασης:

Κείμενο: Αναστάσης Πινακουλάκης

Σκηνοθεσία/προσαρμογή κειμένου: Ευγενία Μακαντάση

Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Έλλη Αποστολάκη

Επιμέλεια κίνησης: Βαρβάρα Μήτση

Φωτισμοί: Ευγενία Μακαντάση

Φωτογραφίες/βίντεο: Πάτροκλος Σκαφίδας

Ερμηνεύουν (με αλφαβητική σειρά): Κέλυ Βεκρή, Θοδωρής Βράχας, Αλέξανδρος Καναβός, Λυδία Ορφανουδάκη, Στέφανος Παπατρέχας, Κωνσταντίνα Ρουμελιώτη

Διάρκεια παράστασης: 55’

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:

Πέμπτη, 14 Ιουνίου 2018, στις 20:30

Παρασκευή, 15 Ιουνίου 2018, στις 20:30

Εισιτήρια:

Η γενική είσοδος για κάθε παράσταση μιας θεατρικής ομάδας είναι 5,00€ για τη μία παράσταση και 6,00€ για τις δύο παραστάσεις της ίδιας βραδιάς.

Εισιτήρια διαρκείας: 25,00€ (max 25 παραστάσεις), 15,00€ (max 10 παραστάσεις)

Η προπώληση γίνεται ηλεκτρονικά μέσω viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου Επί Κολωνώ.

Πληροφορίες θεάτρου:

Θέατρο Επί Κολωνώ

Διεύθυνση: Λένορμαν & Ναυπλίου 12, Κολωνός

Τηλέφωνο κρατήσεων: 210 5138067

Ωράριο ταμείου για την έκδοση εισιτηρίων: 10:30-22:00