100 χρόνια έρευνας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στη Σάμο

Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Ιουλίου | Διάρκεια: έως 15 Οκτωβρίου

Το Ίδρυμα Schwarz ανακοινώνει τη φετινή έκθεση με τίτλο Bridging Cultures – Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς, που φιλοξενείται από τις 4 Ιουλίου  έως τις 15 Οκτωβρίου στο Art Space Pythagorion στη Σάμο.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων αρχαιολογικών ερευνών του Ινστιτούτου στο νησί.

Μέσα από μία προσεγμένη μουσειολογική αφήγηση, η έκθεση αναδεικνύει τον κομβικό ρόλο της Σάμου ως γέφυρας πολιτισμών στην Ανατολική Μεσόγειο, ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Το νησί υπήρξε σταυροδρόμι πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, και οι επαφές των αρχαίων Σαμίων με την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή υπήρξαν καθοριστικές για την άνθηση της πόλης-κράτους κατά τον 7ο και 6ο αι. π.Χ.

Τα εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα από το Ηραίο της Σάμου, που ήρθαν στο φως από το Γερμανικό Ινστιτούτο (DAI), αναδεικνύουν πώς οι πολιτισμικές ανταλλαγές διαμόρφωσαν την ταυτότητα της τοπικής κοινωνίας.

 Ο ναός της Ήρας, το υδραγωγείο του Ευπαλίνου και ο αρχαίος κυματοθραύστης στο λιμάνι – τα οποία ο Ηρόδοτος περιγράφει ως τα πιο συγκλονιστικά έργα που πραγματοποιήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα –  επιβεβαιώνουν την εξαιρετική τεχνογνωσία που προέκυψε από τη σύνθεση ντόπιων και ξένων στοιχείων.

Ειδικά το Ηραίο της Σάμου αποτέλεσε επί αιώνες πηγή αρχιτεκτονικού θαυμασμού αλλά και λεηλασίας.  Στους μεταβυζαντινούς χρόνους, και ιδίως από τον 13ο αιώνα, κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του Ηραίου μεταφέρθηκαν και κατέληξαν στην Πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Η έκθεση ρίχνει φως σε μια μακρά ιστορία διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης, προβάλλοντας πτυχές της ζωής στους αρχαίους χρόνους, μηχανισμούς ανταλλαγής και προσαρμογής. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει σπάνιο αρχειακό υλικό και τεκμήρια από έναν αιώνα έρευνας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών στη Σάμο, καθιστώντας ορατή μια συναρπαστική πτυχή της ιστορίας του νησιού.

Ένα νησί κόμβος πολιτισμών

Η Σάμος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, υπήρξε από την αρχαιότητα κομβικό σημείο επαφών μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Οι αρχαίοι Σάμιοι αξιοποίησαν αυτή την προνομιακή θέση για να οικοδομήσουν μία πόλη-κράτος με εξωστρέφεια, υιοθετώντας και ενσωματώνοντας επιρροές από την Ανατολία, την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή.
Η έκθεση αναδεικνύει το Ηραίο ως καθρέφτη της κοινωνικοπολιτισμικής εξέλιξης της σαμιακής κοινότητας, αποκαλύπτοντας πως η ταυτότητά της διαμορφώθηκε μέσω αλληλεπιδράσεων, ενσωματώσεων και δημιουργικών ανασχηματισμών. Με τη βοήθεια αρχαιολογικών τεκμηρίων, σπάνιου οπτικοακουστικού υλικού και αρχειακών αναφορών, παρουσιάζεται η συμβολή του DAI στη μελέτη αυτού του ζωντανού παλίμψηστου πολιτισμών.

Ο χώρος: Art Space Pythagorion

Η έκθεση φιλοξενείται στο Art Space Pythagorion, τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος Schwarz στη Σάμο, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 2012 και έκτοτε έχει φιλοξενήσει ορισμένες από τις σημαντικότερες φωνές της διεθνούς σύγχρονης τέχνης.

Όπως ανέφερε η Artforum σε αφιέρωμά της, το Art Space Pythagorion αποτελεί «ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα περιφερειακής πολιτιστικής παρέμβασης στην Ευρώπη», ενώ το Monocle έχει χαρακτηρίσει τις καλοκαιρινές εκθέσεις του Ιδρύματος Schwarz ως «σπάνια δείγματα υψηλής επιμέλειας και ειλικρινούς διαλόγου με την τοπική και διεθνή ιστορία».

Από το 2012 έως σήμερα, ο χώρος έχει φιλοξενήσει διεθνώς καταξιωμένους καλλιτέχνες ενώ η ετήσια έκθεση έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο καλοκαιρινό ραντεβού για τον ελληνικό και διεθνή πολιτιστικό χάρτη.

Ίδρυμα Schwarz

Το Ίδρυμα Schwarz είναι ένας ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός φορέας που από το 2011 προάγει τη διαπολιτισμική ανταλλαγή μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με έμφαση στη σύγχρονη τέχνη, την έρευνα, την ιστορία και τον στοχασμό. Μέσα από εκθέσεις, φεστιβάλ, υποτροφίες, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενισχύει την παρουσία της Ελλάδας στον διεθνή πολιτιστικό διάλογο, με τη Σάμο ως σημείο αναφοράς.

Πρακτικές Πληροφορίες

Τοποθεσία: Art Space Pythagorion, Λιμάνι Πυθαγορείου, Σάμος

Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Ιουλίου 2025, 19:30

Διάρκεια: έως 15 Οκτωβρίου 2025

Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 10:00–13:00 και 19:00–24:00

Εισιτήριο: 2€ | Ελεύθερη είσοδος: παιδιά, μαθητές, φοιτητές, άνεργοι, άνω των 65 ετών
https://www.schwarzfoundation.com/el/art-space-pythagorion

Το Ίδρυμα Schwarz πραγματοποιεί παράλληλα το Samos Young Artists Festival

Το Samos Young Artists Festival, ένας θεσμός υψηλής αισθητικής που φιλοξενεί κορυφαίους σολίστ και ανερχόμενους δημιουργούς, επιστρέφει για 15η χρονιά από τις 7 έως τις 13 Αυγούστου 2025, μεταμορφώνοντας το αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου σε σταυροδρόμι παγκόσμιας μουσικής Η φετινή διοργάνωση ξεχωρίζει για την εκλεκτική πολυμορφία του προγράμματος, που περιλαμβάνει ρεσιτάλ πιάνου και τσέλου, συναυλίες μουσικής δωματίου, διαπολιτισμικές τζαζ αναζητήσεις, αλλά και τολμηρές συνθέσεις που διατρέχουν τη γαλλική chanson, τη Μεσόγειο και την ανανεωμένη ευρωπαϊκή μουσική σκηνή. Καλλιτεχνική διεύθυνση: Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν και Μάσα Ιλιάσοφ. Μια βδομάδα μαγευτικής μουσικής, κάτω από τον καλοκαιρινό ουρανό της Σάμου.