Κρήτη: Μουσική της Αντίστασης στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

Τρίτη 4 Μαρτίου 2025, 7μμ

Κότσεν Χωλ

Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Κρήτη: Μουσική της Αντίστασης». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 4 Μαρτίου στο αμφιθέατρο Cotsen Hall (Αναπήρων Πολέμου 9) στις 7.00μμ, ενώ θα προβληθεί και ζωντανά μέσω YouTube.

Την εκδήλωση επιμελείται ο Παναγιώτης League, μουσικολόγος, ερμηνευτής και συνθέτης. Με διδακτορικό Εθνομουσικολογίας από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, διδάσκει Μουσικολογία στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, όπου διευθύνει και το Κέντρο για τη Μουσική της Αμερικής. Κατάγεται από οικογένεια εμπόρων σφουγγαριών από την Κεφαλονιά και το Γαλαξίδι και πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας στην ελληνική κοινότητα του Tarpon Springs στη Φλόριντα. Από πολύ μικρός λοιπόν ήρθε σε επαφή με την παραδοσιακή μουσική και την προφορική ποίηση του Αιγαίου.

Ως ερευνητής πεδίου, έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ακαδημαϊκά περιοδικά και έχει δώσει παραστάσεις σε διάφορες χώρες, μοιράζοντας τη βιωματική του εμπειρία για τις κοινωνικές και πολιτικές πλευρές της μουσικής και του χορού των Ελλήνων.

Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Echoes of the Great Catastrophe: Re-Sounding Anatolian Greekness in Diaspora κυκλοφόρησε το 2021 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις του Μίσιγκαν και πραγματεύεται την ιστορία μιας οικογένειας που μετανάστευσε από τη Λέσβο στην Αμερική το 1923 και κατάφερε να κρατήσει ζωντανή τη μουσική της μνήμη. Έχει βραβευτεί για την έρευνά του από το Ίδρυμα Fulbright, την Ένωση Νεοελληνικών Σπουδών, την Εταιρεία Εθνομουσικολογίας και την Αμερικανική Μουσικολογική Εταιρεία, ενώ έχει ανακηρυχθεί δύο φορές ‘Master Artist’ από το Florida Folklife Program.

Στη Γεννάδειο, ο Παναγιώτης League θα συνομιλήσει με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Επιτρόπων της Γενναδείου Ανδρέα Ζομπανάκη σχετικά με την παραδοσιακή μουσική της Δυτικής Κρήτης, τόπο καταγωγής του Α. Ζομπανάκη. Κεντρικός άξονας της συζήτησης τους θα είναι η μετάλλαξη πολλών ριζίτικων και άλλων παραδοσιακών κρητικών τραγουδιών με σκοπό να αφηγηθούν και να επεξεργαστούν τόσο το τραύμα όσο και τον θρίαμβο της κρητικής αντίστασης κατά της ναζιστικής κατοχής του νησιού. Τραγούδια της αντίστασης, όπως το γνωστό “Χίτλερ, να μην το καυχηθείς” τραγουδισμένο στο Καστέλλι Κισσάμου το 1953, μας μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή όπου νοιώθει κανείς τον πόνο και την ψυχή του κρητικού λαού.

Η παρουσίαση του Δρ. League στη Γεννάδειο βασίζεται στην εντυπωσιακή παρακαταθήκη του James A. Νοτόπουλου, ενός πρωτοπόρου Ελληνοαμερικανού κλασικιστή και λαογράφου, ο οποίος συγκέντρωσε μία από τις σημαντικότερες συλλογές ηχογραφήσεων παραδοσιακής ελληνικής μουσικής του 20ου αιώνα. Στη διάρκεια της επιτόπιας έρευνάς του στην Ελλάδα και την Κύπρο, την περίοδο 1952-1953, ο Νοτόπουλος κατέγραψε περισσότερες από 120 ώρες τραγουδιού, απαγγελίας ποίησης, αφήγησης ιστοριών και ζωντανής μουσικής, οι οποίες συνιστούν ένα ζωντανό αρχείο για την καλλιτεχνική ζωή στην ελληνική επαρχία στα ταραχώδη χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο πόλεμο.

Έχοντας βαθιά γνώση της συλλογής του Νοτόπουλου που απόκειται στο Χάρβαρντ, ο Δρ. League είναι ο κατεξοχήν ειδικός για να μας μυήσει στη σημασία της για την κατανόηση της μουσικής παράδοσης, της ποίησης, αλλά και της ιστορικής πραγματικότητας των μέσων του 20^ου αιώνα. Έχει αναλύσει σε βάθος τις ηχογραφήσεις, τις σημειώσεις και τις μεταγραφές που έκανε ο Νοτόπουλος, ενώ ως μουσικός έχει συνάμα πολυετή πείρα στη μελέτη και απόδοση της μουσικής της δυτικής Κρήτης.

Η εκδήλωση θα πλαισιωθεί από φωτογραφικό υλικό και δείγματα των ηχογραφήσεων που έκανε ο Νοτόπουλος στη δυτική Κρήτη το Μάιο του 1953, αλλά και από ζωντανή μουσική που θα ερμηνεύσουν οι μουσικοί Παναγιώτης League, Δημήτρης Ραπακούσιος και Βενιζέλος Λεβεντογιάννης. Συνεχίζοντας την εξαιρετική αυτή παράδοση θα μας μεταφέρουν σε μια άλλη εποχή και θα μας μεταδώσουν τη δύναμη της παραδοσιακής μουσικής της Δυτικής Κρήτης για τη κατανόηση της ιστορίας του νησιού.