Διαβάζετε καθημερινά;

Όχι, δεν τα καταφέρνω και μερικές φορές δεν έχω και την έμπνευση για διάβασμα. Όταν όμως έχω όρεξη και χρόνο να μην έχω αρκετό, έστω και στα κλεφτά, σαν τους ερωτευμένους, διαβάζω. Γενικά, διαβάζω αρκετά.

Από ποια ανάγκη σας προκύπτει η αναγνωστική συνήθεια;

Άλλοτε θέλοντας να ανοίξω ορίζοντες, να σκεφτώ παραπάνω, να μάθω, να αισθανθώ περισσότερο, να ταξιδέψει η ψυχή και το μυαλό μου, και άλλοτε για να φύγω  από δύσκολες ή αδιέξοδες καταστάσεις.  Διαβάζοντας, επεκτείνεσαι ενώ ταυτόχρονα έρχεσαι όλο και πιο κοντά στον εαυτό σου. Είναι κάτι σαν το θέατρο, αλλά πιο σιωπηλό και παθητικό.

Τι προσφέρει στην ζωή σας;

Αυτή την επέκταση και την αυτογνωσία, τη βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό μου. Είναι ένας καλός φίλος πάντα διαθέσιμος και πολύ ιαματικός, χωρίς προσωπικά ανθρώπινα πάθη εναντίον μας.

Δεν διάβαζα λογοτεχνία πάντα. Έτσι, όταν στο σχολείο, σε κείνο το κλασικό θέμα Έκθεσης ‘Ο καλύτερός μου φίλος’, εγώ έγραψα για τη φίλη μου την Αθηνά και εκείνη για το βιβλίο, δεν θύμωσα μόνο, αλλά το θεώρησα και μεγάλη ανοησία εάν συμβαίνει σε κάποιους. Για χρόνια, όποτε το θυμόμουνα, το έβλεπα σαν έναν έξυπνο χειρισμό της στη διαχείριση του θέματος της Έκθεσης και ποτέ ως αλήθεια, γενικότερα. Η γιαγιά μου, όπως οι περισσότερες φαντάζομαι,  έλεγε ‘ποτέ μη λες μεγάλη κουβέντα’. Τώρα πια, εδώ και χρόνια, έχω έρθει στα λόγια της έκθεσης της Αθηνάς.

Πως διαλέγετε ποιο βιβλίο θα διαβάσετε;

Από το θέμα, σε σχέση με τη διάθεση και τις αναζητήσεις της εποχής ή της στιγμής και από τον συγγραφέα. Επίσης και η περίληψη και ο τρόπος που είναι γραμμένη καθώς και το εξώφυλλο μπορώ να πω πως παίζουν το ρόλο τους.

Ποιος είναι ο ορισμός του καλού βιβλίου;

Εκείνο που μας πλουτίζει με κάποιον τρόπο. Είτε πνευματικά, είτε συναισθηματικά. Μας πάει ένα βήμα πιο πέρα, μας γιατρεύει ή έστω μας περιποιείται κάποια πληγή ή προλαμβάνει κάποια μελλοντική. Εξαρτάται. Άλλοτε αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα χάδι, άλλοτε ένα ταρακούνημα και άλλοτε μια λεπτή χειρουργική επέμβαση. Ή μια όμορφη μέθη για μια λεπτή εγχείριση στη συνέχεια. Αυτό το τελευταίο, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, νιώθω να το κάνει αριστοτεχνικά ο Γρηγόριος Ξενόπουλος.

Ποια είναι η ιδανική συνθήκη διαβάσματος; Που διαβάζετε συνήθως;

Η ησυχία. Γι’ αυτό είναι σπουδαίο, κατά τη γνώμη μου, να υπάρχουν  αναγνωστήρια εκτός από απλές βιβλιοθήκες. Έτσι, ο όλος χώρος γίνεται ένας ναός του βιβλίου, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό. Προσωπικά, με ξετρελαίνουν τα βιβλιοπωλεία-καφέ, όπου βέβαια πάντα υπάρχει ησυχία γιατί το εμπνέει έτσι κι αλλιώς ο χώρος.

Παρόλα αυτά, πολλές φορές απολαμβάνουμε το διάβασμα και σε συνθήκες μεγάλης φασαρίας, αλλά απρόσωπης, όπως σε μία στάση λεωφορείου, σε ένα καράβι. Ίσως γιατί το πολύ και το καθόλου γειτονεύουν, πόσο μάλλον αν δεν εμπλέκεται κανείς με αυτό που συμβαίνει γύρω του. Είναι μια πολύ ωραία άσκηση!

Τα τελευταία χρόνια, συνήθως διαβάζω στο κρεβάτι. Επίσης, η παραλία είναι ωραία για διάβασμα γενικά, αλλά φεύγει πολύ το μυαλό μου στη θάλασσα και έτσι σπάνια διαβάζω εκεί.

Ο Κάφκα είπε: «Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής». Υπάρχουν βιβλία που σας έχουν κάνει να νιώσετε έτσι; Αν ναι, ποια;

Τα αριστουργήματα του Καζαντζάκη κυρίως. Επίσης του Ντοστογιέφσκυ αρκετά, αλλά δεν αντέχω να φτάσω πάντα μέχρι το τέλος. Και του  Ίρβιν Γιάλομ  μερικά βιβλία ‘χτυπούν’  μ’αυτό τον τρόπο.

Ποιο βιβλίο θα προτείνατε σε κάποιον να διαβάσει;

Δεν ταιριάζουν ίσως όλα σε όλους. ‘Ο Χριστός ξανασταυρώνεται’ του Καζαντζάκη, όμως, νομίζω ότι είναι ένα οικουμενικό αριστούργημα, με πολλές διαφορετικού βάθους αναγνώσεις. Γι’ αυτό νομίζω έγινε και σήριαλ.

Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτήν την περίοδο;

Αυτή την εποχή, είναι πολλά στο κομοδίνο μου, με τον σελιδοδείκτη στην αρχή, στη μέση, κάπου. Αυτές τις μέρες όμως, διαβάζω τη ‘Μυστική Οδύσσεια’  της  κ. Πιτσούλη.

Μοιραστείτε μαζί μας την πρώτη του φράση…

Να μοιραστούμε περισσότερες φράσεις, μέχρι να βγει το πρώτο ολοκληρωμένο νόημα του βιβλίου;

‘Ο Οδυσσέας είστε εσείς. Κι εγώ. Το ταξίδι του θα το κάνουμε όλοι αργά ή γρήγορα. Θα επιστρέψουμε. Στην αληθινή πατρίδα μας. Μέχρι τότε είμαστε πλανήτες όπως ο ήρωας του Ομήρου.’

Η Κατερίνα Κροτοπούλου είναι συγγραφέας του βιβλίου Μικροί Θεοί που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πηγή.