Ένα κείμενο με αφορμή το έργο Ο Πατέρας του Στρίντμπεργκ που παρουσιάζεται στο Θέατρο Άλφα
Ο Στρίντμπεργκ μας τοποθετεί στα ενδότερα μιας γυναικοκρατούμενης οικείας, όπου μόλις έχει ξεσπάσει ο πόλεμος ανάμεσα στο ζευγάρι για την ανατροφή της κόρης τους. Δεν πρόκειται για μια απλουστευμένη απεικόνιση της διαμάχης των δύο φύλων, αλλά για μια σκιαγράφηση των βαθύτερων κινήτρων, μια ενδοσκόπηση που δίνει νόημα στις επιλογές και τις κινήσεις των πρωταγωνιστών.
Και αν στις μέρες μας λύνεται με ευκολία το αίνιγμα της πατρότητας που έθεσε η Λάουρα (σύζυγος) στον Πατέρα, οι ενδοψυχικές συγκρούσεις που ζητούν απαιτητικά απάντηση είναι ανεξάντλητες. Ο Πατέρας πιστεύει πως αν έχει την αποκλειστική δικαιοδοσία για το μέλλον της κόρης του θα μπορέσει να κατοχυρώσει τη δύναμή του, που έχει αρχίσει να ξεθωριάζει από τις γυναικείες φωνές του σπιτιού. Η ισχύς επί της κόρης του νιώθει πως είναι το τελευταίο οχυρό του, που διαφυλάσσει την αίσθηση της ταυτότητάς του. Η εμπλοκή του με τις επιστημονικές μελέτες, μαρτυρά και συνεπικουρεί στην επιθυμία του να διασφαλιστεί η συνέχεια μετά το θάνατό του, να έχει αφήσει ατράνταχτες αποδείξεις της ύπαρξής του.
Και πώς αλλιώς να ένιωθε, όντας βαθιά σημαδεμένος ήδη από την εμβρυϊκή του ζωή με τον τρόπο που τον περιμένουν οι γονείς του: ως ανεπιθύμητο. Και στην μετέπειτα οικογενειακή του πορεία αναφέρει με οδύνη το αίσθημα του ανεπιθύμητου από τις γυναίκες της ζωής του. Μια συνθήκη που αναπόφευκτα επαναλαμβάνεται σε όλη την ιστορία του, από τη στιγμή που δεν έχει αναλυθεί, ώστε να αποκτήσει νόημα και να βρει σωστή υπόσταση στην ψυχή του, χωρίς να τον στοιχειώνει, κουβαλώντας την εσαεί.
Η γυναίκα του λοιπόν επιδιώκει να τον εξαφανίσει, έχοντας το πολύτιμο όπλο της μητρότητας στην κατοχή της. Ο Πατέρας μάχεται με το όπλο του χρήματος, της οικονομικής διαχείρισης του σπιτιού, επιστρατεύει τη λογική του, επικαλείται τους νόμους. Ωστόσο, η γνώση ότι η γυναίκα είναι η μόνη που έχει την ικανότητα να φέρει ζωή, τον αποδυναμώνει. Η σκέψη ότι μπορεί να μην είναι ο πατέρας του παιδιού του και να μην έχει λόγο στην ανατροφή του, τον ευνουχίζει. Αφοπλίζεται κυριολεκτικά και μεταφορικά. Επιθυμεί να σκοτώσει το παιδί του, αλλά οι γυναίκες έχουν ήδη αφαιρέσει τις σφαίρες.
Αφού έχει εξαντλήσει τις άμυνές του, εν τέλει αποδιοργανώνεται ψυχικά και οδηγείται στην τρέλα. Επιζητά την επιστροφή στη συμβιωτική ζωή με την παραμάνα του, το μόνο εναπομείναν ασφαλές καταφύγιο. Όπως το βρέφος, που μπορεί να υπάρχει μέσα από τη σύνδεση με τη μητέρα του και βιώνει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια της. Όταν και η παραμάνα- ο μόνος άνθρωπος που εμπιστευόταν- τον προδίδει, δεν υπάρχει για αυτόν άλλη λύση από την ανυπαρξία, το θάνατο. Πεθαίνει στην αγκαλιά μιας γυναίκας, εκεί από όπου πήρε πνοή, εκεί παραδόθηκε στο τέλος της ζωής του.
Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Αγγελική Κουτελιά
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ.