Το όνομα του Ρόδου, το ξεχωριστό και δημοφιλές μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο, έρχεται στη θεατρική σκηνή του Altera Pars σε διασκευή του StefanoMassini και σκηνοθεσία του Michael  Seibel. Ο σκηνοθέτης μας μίλησε για την δυσκολία και την γοητεία του ενδιαφέροντος εγχειρήματος, το κείμενο που έχει απασχολήσει πλήθος δημιουργών, την δουλειά του και τα κέρδη της.

Τι σε συγκινεί στο συγκεκριμένο κείμενο; Γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με αυτό;

Η πολυεπίπεδη ανάγνωση αυτού του κειμένου αποτέλεσε για μένα πρόκληση ενασχόλησης. Το μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο «Το όνομα του Ρόδου» είναι ένα ρεαλιστικό έργο, το οποίο μπορεί να αναγνωστεί σε διάφορα επίπεδα. Αποτελεί καταρχάς μία αστυνομική ιστορία, στην οποία ο αναγνώστης περιμένει ν’ αποκαλυφθεί ο δολοφόνος. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας παραπέμπει σε έναν «μεσαιωνικό Σέρλοκ Χόλμς». Το δεύτερο επίπεδο είναι καθαρά ιστορικό. Η ιστορία εκτυλίσσεται στον ύστερο Μεσαίωνα, δίνοντας στον αναγνώστη πολλές πληροφορίες για μία εποχή, που οδεύει αργά και βασανιστικά στην Αναγέννηση. Το τρίτο επίπεδο είναι φιλοσοφικό και θεολογικό. Οι αιρέσεις, οι θεολογικές διαφωνίες των λογίων της Εκκλησίας την εποχή εκείνη, η σύγκρουση του καλού με το κακό, όπως διαφαίνεται μέσα από την αντιπαράθεση των δύο μερών της Ποιητικής του Αριστοτέλη: το πρώτο αναφέρεται στην Τραγωδία, δηλ. στο καλό, στο ιερό. Το δεύτερο στην κωμωδία και εκπροσωπεί το κακό και το βέβηλο. Το βασικότερο επίπεδο κατά τη γνώμη μου είναι καθαρά ποιητολογικής υφής: η αγάπη για τα βιβλία και την ανάγνωση. Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας φανατικός βιβλιοφάγος, όλη η υπόθεση έχει να κάνει με ένα βιβλίο, για το οποίο θύτης και θύματα είναι σε θέση να κάνουν τα πάντα. Ο δράστης των δολοφονιών, ο τυφλός βιβλιοθηκάριος Χόρχε ντε Μπούργκος παραπέμπει στον συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο οποίος ήταν επίσης τυφλός και βιβλιοθηκάριος. Μάλιστα η βιβλιοθήκη της Μονής μοιάζει με εκείνη τη βιβλιοθήκη, την οποία ο Μπόρχες περιγράφει στο διήγημά του «Η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ». Αυτά τα επίπεδα ανάγνωσης καλούμαι να τα μεταφέρω επί σκηνής μέσα σε ένα απόλυτα ρεαλιστικό πλαίσιο.

Πώς δούλεψες για την θεατρική μεταφορά του;

Το μυθιστόρημα έχει δραματοποιηθεί με εύληπτο τρόπο από τον Massini κρατώντας όλα τα παραπάνω επίπεδα. Οι δικές μου επεμβάσεις στο κείμενο της δραματοποίησης είναι λιγοστές και αφορούν περισσότερο την αισθητική προσέγγιση.

Ποιες δυσκολίες συνάντησες;

Η μεγαλύτερη δυσκολία έγκειται στη μεταφορά του μυθιστορήματος επί σκηνής και αφορά περισσότερο στην αισθητική που έπρεπε να επιλέξω. Με ποια δηλαδή αισθητικά μέσα θα επιτύχω τη μεταφορά ενός μεταμοντέρνου μυθιστορήματος στη σκηνή ώστε το αποτέλεσμα να είναι ρεαλιστικό, όπως ρεαλιστικό είναι και το μυθιστόρημα, και εύληπτο από τους θεατές. Δεν έχουμε πλέον αναγνωστικό κοινό, αλλά θεατές, στους οποίους απευθύνεται η συγκεκριμένη δημιουργία.

Τι νέο έμαθες για τον εαυτό σου μέσα από αυτή την διαδικασία μέχρι τώρα;

Πρόκειται για μία μεγάλη παραγωγή με τη συμμετοχή 18 ηθοποιών. Αυτό που έμαθα σχετικά με την ευόδωση αυτής της παράστασης είναι το πόσο σημαντική είναι η οργάνωση της παράστασης αυτής προκειμένου να έχει το αισθητικό αποτέλεσμα, το οποίο επιθυμώ και το οποίο καλούνται να προσλάβουν οι θεατές.

Τι εξασφαλίζει η μόρφωση στην ζωή μας; Γιατί είναι απαραίτητη;

Η μόρφωση είναι ένας βασικός παράγοντας, καθοριστικός και καταλυτικός για την πορεία της ζωής του ανθρώπου και την εξέλιξή του. Οδηγεί στη γνώση, η οποία δεν περιορίζεται στον επαγγελματικό τομέα μόνο, αλλά συμβάλλει στην ανάπτυξη του εσωτερικού κόσμου και της συνείδησης του κάθε ανθρώπου για την απόκτηση της εσωτερικής ελευθερίας. Η μόρφωση φέρνει σε επαφή και εξοικειώνει τον άνθρωπο με την πληροφορία και κατ’ επέκταση καλλιεργεί και τροφοδοτεί την επικοινωνία. Ενδυναμώνει τη σκέψη, την αναζήτηση, τη ζύμωση και την κυοφορία νέων προσεγγίσεων – ιδεών – αντιλήψεων που οδηγούν την κοινωνία στην πρόοδο και την ανάπτυξη όλων των μελών της. Ο Δημόκριτος θεωρεί την εκπαίδευση ως μια δια βίου λειτουργία σε τρία επίπεδα: α) ως απόκτηση δεξιοτήτων (αναγκαίων για την προσαρμογή στις απαιτήσεις της ζωής), β) ως απόκτηση της αρετής (αναγκαίας ιδιότητας για τις αμοιβαίες σχέσεις στην κοινωνία) και γ) ως απόκτηση γνώσεων, μιας πνευματικής χαράς που αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας και βέβαια της εσωτερικής ελευθερίας. Το «γηράσκω ἀεὶ διδασκόμενος» του Σόλωνα συμβάλλει στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα, την ανάληψη ευθυνών και φυσικά το κριτικό πνεύμα. Το θέμα της μόρφωσης και της δύναμής της αποτελεί, όπως προείπα, και το βασικότερο επίπεδο ανάγνωσης του μυθιστορήματος του Έκο.

Μέχρι που είναι καλό να φτάνει ένας άνθρωπος για όσα επιθυμεί;

Φυσικά μέχρι εκεί που μπορεί. Πρέπει σε κάθε βήμα του να μετράει τις δυνατότητές του, να ζητά τη βοήθεια και τη στήριξη των συνανθρώπων του χωρίς βέβαια ούτε να τους εκμεταλλεύεται, αλλά ούτε και να τους οδηγεί σε διάφορους κινδύνους.

Πώς πρέπει και μπορεί να τα διεκδικεί;

Σίγουρα με τη γνώση, και αν δεν την έχει, με την απόκτησή της, με επιμονή και υπομονή, χωρίς να παραδίδεται σε κάθε δυσκολία. Εδώ θα χρειαστεί και την αρωγή των συνανθρώπων του. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου. Η «φιλανθρωπία» με την αρχαία ελληνική σημασία του όρου είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη των στόχων μας.

Τι σου δίνει πίστη στην καθημερινότητα;

Για μένα η φιλία και η αγάπη προς τον συνάνθρωπο, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό σήμερα. Η αγάπη πρέπει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολλούς τομείς της ζωής μας και είναι σε θέση να αντιμετωπίζει πολλές παθογένειες της κοινωνίας μας. Αναπτύσσει το αίσθημα της ανιδιοτέλειας και της αφοσίωσης μεταξύ των ανθρώπων. Και αυτό γιατί είναι σε θέση όποιος αγαπά να συγχωρεί τα λάθη του άλλου, να περιορίζει το «εγώ» του και να δημιουργεί ένα πλέγμα υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.

Ταυτότητα παράστασης
Το Όνομα του Ρόδου

Συγγραφέας: Umberto Eco

Θεατρική διασκευή: Stefano Massini

Μετάφραση: Ντίνα Μπόγρη

Σκηνοθεσία: Michael  Seibel

Σκηνικά-κουστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά

Μουσική: Γιώργος  Καγιαλίκος

Κινησιολογία: Ανούσκα Οικονόμου

Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος

Motion Graphics: Βαγγέλης Καλαιτζίδης

Φωτογραφία: Μαρία-Αγγελική Γκίντη

Προβολή-Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will

Παραγωγή:  OLYMPIA CULTURE, Σαρανταπήχου 5 & Αγ. Ισιδώρων 35, Λυκαβηττός

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Δημήτρης Μπικηρόπουλος, Μίλτος Δημουλής, Αντώνιος Αντωνιάδης, Δημήτρης Νικολόπουλος, Ιωάννης Πολυτάκης, Κωνσταντίνος Συράκης, Παναγιώτης Σπηλιόπουλος, Αντώνης Αντωνάκος, Μαρίνος Ορφανός, Σάκης Τσινάρης, Αλέξανδρος Ζαχαρέας, Πασχάλης Μερμιγκάκης, Μανώλης Δεστούνης, Νατάσα Κορομβόκη, Νίκος Πανόπουλος.

Πού: Altera Pars, Μεγάλου Αλεξάνδρου 123, τηλ.: 210 3410011
Πότε: Από 27 Ιανουαρίου και κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων: Α Ζώνη: 22 ευρώ, Β Ζώνη: 18 ευρώ, Φοιτητές, Άνεργοι  και ΑΜΕΑ: 14 ευρώ
Κρατήσεις στο τηλέφωνο 210 3647200
Προπώληση: VIVA.GR, MIKROPARKAKI.GR