Η τραγωδία μέσω των ιδεών, της ποίησης και του αγώνα, παρουσιάζει διεξοδικά την διαμόρφωση ενός διχασμού που αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής σκέψης. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή κινείται στο βάθος αυτού του ορισμού. Με δύναμη, σύγκρουση και συγκλονιστικό λόγο “χειραφετείται από τον χρόνο”, απευθύνεται με ευθύτητα στον θεατή και τον ακολουθεί. Τον ακολουθεί και κινεί την σκέψη του στον προβληματισμό της καθημερινότητας αλλά και στο βάθος του μυστηρίου της ανθρώπινης ύπαρξης, παραμένοντας διαρκώς διαθέσιμη. Ο Μιχάλης Σαράντης μας μίλησε για την παράσταση της Αντιγόνης που θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα και παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια. Για τους τρεις ρόλους που έχει αναλάβει, τις οδούς που διάνοιξαν και το νήμα που τους ενώνει. Για την ιδέα του θεάτρου, την ροή της καθημερινότητας, την πίστη στην κίνηση.

Τι σε συγκινεί στο έργο;

Υπάρχουν στιγμές που αποδέχομαι ότι είμαι μικρός και λίγος μπροστά του. Ότι είμαι αντιμέτωπος με ένα φυσικό φαινόμενο και αν θέλω να δοκιμάσω να σωθώ πρέπει να πάω μαζί του. Στέκομαι ενεός μπροστά του ακριβώς όπως μέσα σε μια εκκλησία την Μεγάλη εβδομάδα.

Η εξουσία οδηγεί νομοτελειακά στην κατάχρησή της; Είναι ο κάθε τύραννος ή εξουσιαστής καταδικασμένος στο να αντιληφθεί ότι η εμμονή του με την εξουσία δεν είχε νόημα;

Προσπαθώ να αντιστέκομαι σε οτιδήποτε θέλει να μου επιβληθεί και αντίστοιχα στην τάση μου να θέλω να επιβάλλω την θέση μου. Μόνο ο διάλογος μεταξύ των δυο πόλων έχει νόημα. Αν παρασυρθείς από την τάση να εξουσιάζεις, να πιστέψεις δηλαδή ότι έχει μια γλύκα να ελέγχεις τα πράγματα και τους ανθρώπους, είναι δεδομένο πως θα μπεις σε ένα λαγούμι που δεν έχει γυρισμό.

Ο Κρέων απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη. Πόσο δίκιο έχει η Αντιγόνη που αποφασίζει να θάψει τον αδερφό της αψηφώντας τον; 

Δεν υπάρχει απόλυτο δίκιο σε καμία πλευρά. Εάν υποστηρίξουμε εν λευκώ ότι έχει δίκιο η Αντιγόνη δεν υπάρχει έργο δεν υπάρχει σύγκρουση και σίγουρα δεν υπάρχει μέγεθος. Είναι τεράστιο το διακύβευμα για να μιλήσουμε με ευκολία για δίκαιο και για άδικο.

Η Ισμήνη μιλά και δρα «με το κύρος της καθιερωμένης ηθικής». Είναι αυτό κάτι για το οποίο αξίζει τον θυμό της Αντιγόνης;

Η Ισμήνη δρα φορώντας το πέπλο του φόβου εκτός από την καθιερωμένη ηθική και την υποταγή στο νόμο. Μπορεί να είναι ένας ψυχολογικός παράγοντας πράγμα που δεν χωρά στο Αρχαίο Δράμα παρόλα αυτά είναι το πρόσωπο που στη δεύτερη του εμφάνιση λέει στην Αντιγόνη δεν φοβάμαι πλέον να περάσω στο πλευρό σου την ποινή και την καταδίκη στο Θάνατο. Δεν αξίζει κανέναν θυμό η Ισμήνη μόνο συγχώρεση και κατανόηση της αξίζει καθώς το μέγεθος της είναι ανθρώπινο. Δεν είναι ούτε Κρέων ούτε Αντιγόνη που είναι θεριά ανήμερα.

Η σύγκρουση του Αίμονα με τον Κρέοντα είναι παράλληλα μια σύγκρουση του παλιού και καθιερωμένου με το νέο. Πότε μια παράδοση πρέπει να διατηρείται και πότε πρέπει να αφηνόμαστε στην εξέλιξη του καινούργιου;

Όποιος θεωρεί ότι κατέχει την λύση ή την απάντηση σε τέτοια ερωτήματα είναι ανόητος. Δεν υπάρχει ούτε συνταγή. Υπήρξαν και υπάρχουν στιγμές που κάποιος πήρε την σκυτάλη και τα κατάφερε και αντίστοιχα κάποιος που έκοψε κάθε επαφή με το παρελθόν δημιουργώντας έναν άλλο πυρήνα και τα κατάφερε εξίσου. Το θέμα είναι να βρεις το κέντρο με το οποίο συνομιλείς. Η αιώνια μάχη ήταν και θα είναι πάντα με τον Εαυτό.

Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Να μην σκρολάρεις αδιάκοπα, να μην ξεχνάς, να διαβάζεις, να παλεύεις για το δίκαιο με οποιονδήποτε τρόπο και να προσπαθείς να κοιτάς τους άλλους περισσότερο από εσένα. Και να τους αγαπάς περισσότερο από εσένα.

Να μην σκρολάρεις αδιάκοπα, να μην ξεχνάς, να διαβάζεις, να παλεύεις για το δίκαιο με οποιονδήποτε τρόπο και να προσπαθείς να κοιτάς τους άλλους περισσότερο από εσένα. Και να τους αγαπάς περισσότερο από εσένα.

Πως διαχειρίστηκες τρεις διαφορετικούς ρόλους με τρεις διαφορετικές ψυχοσυνθέσεις και χαρακτηριστικά σε μία παράσταση; 

Προσπαθώ να βρω ένα νήμα που ενώνει όλη την διαδρομή μου μέσα στην παράσταση. Δουλέψαμε αρκετά με τον Αιμίλιο και τον Μανώλη τον κάθε ρόλο ξεχωριστά και όταν αρχίσαμε τα περάσματα συνειδητοποιήσαμε ότι το αίτημα είναι το ίδιο απλώς αλλάζει το ένδυμα. Θέλω να πω ότι το θέμα είναι να βάζεις ένα στοίχημα άσχετα αν ξέρεις ότι θα το χάσεις. Παίζω πιστεύοντας ότι κάτι θα αλλάξει, ότι θα τελειώσει το έργο αλλιώς. Και έχοντας τρεις ρόλους -και τον αγγελιοφόρο μαζί με την Αθηνά- έχω τρεις ευκαιρίες να αλλάξω κάτι. Και ας μην αλλάξει ποτέ. Τουλάχιστον προσπάθησες.

Σε τι πιστεύεις; Τι σου δίνει δύναμη; 

Με μαλακώνει η ασημαντότητά μου, μου βγάζει πολλά βαρίδια από την πλάτη. Βρίσκομαι σε ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή μου, είναι στιγμές που αντιλαμβάνομαι ότι αν δεν είχα πίστη σε κάτι ανώτερο θα είχα λυγίσει. Ευτυχώς έχω και δυναμώνω μέσα από κει μέρα τη μέρα. Είμαι χαρούμενος που θα κάνουμε μεγάλη περιοδεία και που έχω και λίγες μέρες να ξεκουραστώ. Ανυπομονώ και για τα δυο.

Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου / (site)

Ταυτότητα παράστασης
Αντιγόνη
του Σοφοκλή

Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Αιμίλιος Χειλάκης – Μανώλης Δούνιας
Διασκευή: Μανώλης Δούνιας
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνικά-Κοστούμια: Εύα Νάθενα
Κίνηση: Αγγελική Στελλάτου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Μουσική Διδασκαλία-Ακορντεόν: Άννα Λάκη
Βοηθός Σκηνοθετών: Αλέξανδρος Βάρθης
Βοηθός Σκηνογράφου: Ερατώ Τσάτσου
Βοηθός Ενδυματολόγου: Δανάη Ψωμοδότη

Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Τάγαρη

Ερμηνεύουν
Αθηνά Μαξίμου
Αιμίλιος Χειλάκης
Μιχάλης Σαράντης

Χορός
Σωκράτης Πατσίκας
Παναγιώτης Κλίνης
Κρις Ραντάνοφ
Σμαράγδα Κάκκινου
Μαρία Τζάνη
Πάρις Θωμόπουλος
Τίτος Λίτινας
Άννα Λάκη

Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will

30 Ιουνίου στο Κηποθέατρο Παπάγου
Ηρώδειο: Τετάρτη 11 Ιουλίου.

& Περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.

Προπώληση εισιτηρίων στο viva.gr