Ο Κύριος Μακ και η Κυρία Μπεθ, το ζεύγος ΜακΜπεθ, ποθεί, διεκδικεί και ασκεί την εξουσία. Αντίθετα το τρίτο πρόσωπο του έργου υφίσταται τις συνέπειες των σκέψεων και των δράσεων του πρωταγωνιστικού ζεύγους, αποδεικνύοντας ότι ο καθημερινός άνθρωπος, που προσπαθεί να διασωθεί μέσα στον πολιτικό βούρκο, είναι ουσιαστικά ο πρωταγωνιστής του δράματος της Ζωής, εντελώς διαφορετικός από τους επίσημους πρωταγωνιστές. Ο Κωστής Καπελώνης, σκηνοθέτης της παράστασης του έργου Οικος ΜακΜπεθ του Παναγιώτη Μέντη που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης, μας μίλησε για το εμπνευσμένο από το σύμπαν του Σαίξπηρ έργο και την παράσταση που ξεκινά από το κλασικό για να φτάσει μέχρι το σύγχρονο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο.

Γιατί επιλέξατε ως αφετηρία για την παράστασή σας το έργο του Σαίξπηρ; Γιατί ένα καινούργιο έργο πάνω στην βάση του κλασικού;

Η επιλογή του έργου ξεκίνησε λίγο ανορθόδοξα. Πρώτα είχαμε τρεις ηθοποιούς που ήθελαν να συνεργαστούν μεταξύ τους -και μαζί μου- για να κάνουμε μια παράσταση. Στην έρευνα για το έργο, πήγε ο νους μου στον Μάκβεθ. Οι δυο θα μπορούσαν, πολύ ταιριαστά, να παίξουν το ζεύγος Μάκβεθ και η τρίτη ηθοποιός θα μπορούσε να είναι μια μάγισσα. Στο έργο του Σαίξπηρ αυτά τα τρία είναι ουσιαστικά τα κυρία πρόσωπα. Μετά, ο Μάκβεθ του Σαίξπηρ, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας σύγχρονος πολιτικός άνδρας, που για να ανέλθει στην εξουσία πρέπει να βγάλει από τη μέση, να παρακάμψει, όσους βρίσκονται εμπόδιο στο δρόμο του. Με τη στήριξη μιας συζύγου πιθανόν, γιατί πίσω από έναν σπουδαίο άνδρα βρίσκεται, σχεδόν πάντα, μια σπουδαία γυναίκα. Το εγχείρημα, να διασκευάσουμε το σαιξπηρικό έργο για τρία πρόσωπα, θεωρήθηκε παρακινδυνευμένο, οπότε κατέφυγα σε μια ιδέα περισσότερο παραγωγική. Να παραγγείλουμε σε έναν καλό συγγραφέα να γράψει ένα σύγχρονο έργο, βασιζόμενο στο έργο του Σαίξπηρ. Με τον Μέντη το είχαμε ξανακάνει αυτό το κατά παραγγελίαν, με επιτυχία δυο φορές κι έτσι επιχειρήσαμε να το ξανακάνουμε. Έτσι ήρθε το έργο “Οίκος Μακ-Μπεθ”, ένα πολιτικό θρίλερ για την μετα-δημοκρατική κοινωνία.

Πώς ερμηνεύετε την φράση: «Εκείνο που ποθούμε, αυτό μισούμε πιο θανάσιμα»;

Ο Μέντης ακολουθώντας τον Σαίξπηρ, αλλά και την ποίηση που είναι πανταχού παρούσα στο έργο, μπόλιασε τον “Οίκο Μακ-Μπεθ” με πολλές ποιητικές φράσεις, μια από τις οποίες είναι κι αυτή που λέτε. Και μάλιστα αυτή τη φράση την λένε σε διαφορετικά σημεία του έργου και οι δύο πρωταγωνιστές. Αν μπορώ να ερμηνεύσω μια ποιητική φράση, που για τον καθένα βέβαια λέει διαφορετικά πράγματα, θα μπορούσα να πω πως οι εκτός ελέγχου, ακραίοι πόθοι, ενώ τους απολαμβάνουμε και τους επιζητούμε, διαισθανόμαστε, αλλά και φοβόμαστε ότι μπορεί να οδηγήσουν στην καταστροφή, όπως συμβαίνει στο έργο του Σαίξπηρ. Στο έργο μας δεν συμβαίνει ακριβώς έτσι, αλλά η φράση στοχεύει στην ποιητική ευαισθησία του κάθε θεατή, που θα της δώσει τη δική του μοναδική ερμηνεία.

Πώς θα ορίζατε την σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα;

Συγκεχυμένη και εγκυμονούσα. Η δημοκρατία του δυτικού κόσμου εγκυμονεί κινδύνους κατάργησης της, ενώ δίπλα της επιβιώνουν ακόμη σκοταδιστικά και βάρβαρα κατάλοιπα, ενός σκοταδιστικού παρελθόντος που αρνείται να εξαφανιστεί. Είναι φορές που νομίζω ότι ο κόσμος, αντί να πηγαίνει μπροστά, πάει ολοταχώς προς έναν νεο-μεσαίωνα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί αυτό, ή τουλάχιστον δεν θα γίνει σύντομα.

Τι συνιστά επαναστατική πράξη στην εποχή μας;

Επαναστατική πράξη είναι κάθε πράξη που μπορεί βάσιμα να αλλάξει τον ρου της ιστορίας προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των επικρατουσών συνθηκών. Όμως για κάθε περιοχή της γης, αυτές οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές. Για να μιλήσουμε για τη δική μας κοινωνία, την άκρως καπιταλιστική, επανάσταση θα ήταν η άρνηση του καταναλωτισμού και της χειραγωγούμενης άποψης των πραγμάτων και αμέσως μετά η επιστροφή στα μαθηματικά της Φύσης. Να αποδεχτούμε ότι η φυσική νομοτέλεια είναι πάνω από την οικονομική λογική του άυλου πλαστικού χρήματος, που έκανε και τις ζωές μας πλαστικές και άυλες.

Μπορεί να συνυπάρξει η εξουσία με την ταπεινότητα και την σωφροσύνη ή νομοτελειακά συμβαδίζει με την διαφθορά;

Η εξουσία, σαν ιδέα, δεν υπάρχει στη φύση. Στη φύση υπάρχει η έννοια του ηγέτη, αλλά για το καλό της ομάδας ή του συνόλου των συγγενών ατόμων. Η νομοτέλεια της εξουσίας έχει δείξει στο πέρασμα των αιώνων, ότι πάει μαζί με την ιδιοτέλεια του ηγέτη, συνήθως για το προσωπικό του όφελος, -όπως εκείνος το αντιλαμβάνεται-, ή για το συμφέρον ενός συνόλου ανθρώπων, πάλι όπως ο ηγέτης το αντιλαμβάνεται.

Τα φύλα καθορίζουν με κάποιον τρόπο τους ανθρώπους ή το μόνο που έχει σημασία είναι η ουσία του χαρακτήρα;

Ο διαχωρισμός των φύλων υπάρχει στη φύση, με βασικό στοιχείο της διαφοράς την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του είδους. Όλες οι κοινωνικές διαφορές, ανά τους αιώνες, έχουν να κάνουν με την μερική στρέβλωση της φυσικής λειτουργίας. Διαχωρισμούς των φύλων έχουν επιβάλει οι θρησκείες, οι εξουσίες παντός είδους, μέσα στην οικογένεια ή στην κρατική δομή, για να ενισχύσουν και να διατηρήσουν οι ισχυροί την ισχύ τους.

Είναι καλό οι άνθρωποι να ακολουθούν τις ενστικτώδεις παρορμήσεις τους;

Αν ο άνθρωπος ήταν πιο κοντά στη φύση, οι ενστικτώδεις παρορμήσεις θα ήταν όπως των ζώων. Δεν θα πείραζαν κανένα. Ο σύγχρονος όμως δυτικός άνθρωπος έχει τόσο στρεβλή ιδέα για το καλό, που αν αφεθεί στις ενστικτώδεις παρορμήσεις του είναι πολύ εύκολο να γίνει χειρότερος από αιμοβόρο ζώο. Το αιμοβόρο ζώο σκοτώνει για να ζήσει, για να εξασφαλίσει την τροφή του. Ο αιμοβόρος άνθρωπος σκοτώνει για να βλέπει τα αίμα να ρέει. Ο ηλίθιος που περνάει με κόκκινο και στέλνει τον μοτοσυκλετιστή στο θάνατο είναι πολύ χειρότερος από την τίγρη που ξεσκίζει τη λεία της.

Έχετε ελπίδα για το μέλλον;

Για το άμεσο μέλλον, καμία. Όμως η Φύση όλα τα τακτοποιεί, επομένως θα υπάρξουν επόμενες γενιές που θα φροντίσουν την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, με το τρόπο που η φύση θα ανεχτεί ή θα επιτρέψει. Ελπίζω ότι οι νεότεροι, δεν θα ανεχτούν να ζήσουν μια ζωή, όπως αυτήν που φαίνεται ότι τους περιμένει. Ελπίδα είναι η ανατροπή.

Υπάρχει κάποιο κομμάτι του έργου που σας συγκινεί ιδιαίτερα; Γιατί;

Το πρόσωπο που με συγκινεί στο έργο, μια και δεν είναι καθόλου εύκολο να συμπαθήσει κανείς το ζεύγος των πρωταγωνιστών με τη άμετρη μανία για εξουσία, είναι το τρίτο πρόσωπο του έργου, που εκφράζει τον μέσο ευαίσθητο πολιτικά άνθρωπο. Μια πόρνη πολυτελείας, που έχει πελάτες της όλη την υψηλή διεφθαρμένη κοινωνία, η οποία πληγωμένη από τις συνθήκες της ζωής εκφράζει μεν μια πεσιμιστική αντίληψη για τον κόσμο, όμως η απογοήτευση της είναι η καλύτερη κριτική για τον τερατώδη κόσμο που έφτιαξαν πολιτικοί τύπου Μάκβεθ. Πολιτικοί που θα ανέλθουν με κάθε τρόπο, ακόμη και προδίδοντας και αφανίζοντας αγαπημένους και φίλους. Η αλλαγή της γυναίκας αυτής από πόρνη πολυτελείας σε νοσηλεύτρια ηλικιωμένων γυναικών είναι από τα πιο συγκινητικά κομμάτια του έργου. Εκεί αποκαλύπτεται η ιδιαίτερη ευαισθησία και η τρυφερότητα της απέναντι στην καταστροφή και στον όλεθρο.

ΟΙΚΟΣ ΜΑΚ-ΜΠΕΘ του Παναγιώτη Μέντη στο Θέατρο Τέχνης

Υπόγειο
Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα (χάρτης)
τηλέφωνο ταμείου: 2103228706

Παραστάσεις: από 16 Οκτωβρίου έως 28 Νοεμβρίου κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15
και από 2 Δεκεμβρίου έως 31 Μαρτίου κάθε Σάββατο στις 18.00

Τιμές εισιτηρίων: 15€ | 10€ (μειωμένο – φοιτητικό) | 8€ (άνεργοι, ΑΜΕΑ)
προπώληση: www.viva.gr

Σκηνοθεσία –Σκηνικό : Κωστής Καπελώνης
Μουσική : Kalliopi
Κίνηση – Βοηθός σκηνοθέτη : Φαίδρα Σούτου
Φωτισμοί & Στίχοι τραγουδιών : Κωστής Καπελώνης

Παίζουν : Ηρώ Κωστή, Γιάννα Μαλακατέ, Γιώργος Σταυριανός