Τα βραβεία ΕΒΓΕ αποτελούν πλέον σταθμό στον χώρο του Σχεδιασμού Οπτικής Επικοινωνίας, αναδεικνύοντας τις καινοτόμες εργασίες εξεχόντων σχεδιαστών στον τομέα της οπτικής επικοινωνίας. Φέτος, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, πραγματοποιήθηκε η 22η απονομή των Ελληνικών Βραβείων Σχεδιασμού Οπτικής Επικοινωνίας ΕΒΓΕ, όπου η Κάπα Εκδοτική τιμήθηκε με μία διπλή διάκριση αφού ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής των εκδόσεών Ιωάννης Κ. Τσίγκας και το δημιουργικό γραφείο BOOK ART απέσπασαν στην Κατηγορία «Εξώφυλλο βιβλίου» τις δύο από τις συνολικά τέσσερις διακρίσεις. Συγκεκριμένα, ο Editorial Designer πήρε το Βραβείο ΕΒΓΕ για τον σχεδιασμό του εξωφύλλου του βιβλίου του ποιητή Γιώργου Δομιανού «Τρυφερούλης νεκροτόμος» [Κάπα Εκδοτική, 2022] και τον Έπαινο ΕΒΓΕ για την ποιητική συλλογή «Εγώ θα σου μάθω πουλάκι μου», του ιδίου [Κάπα Εκδοτική, 2022].

Ο Ιωάννης Τσίγκας μας μίλησε για την διάκριση αυτή, για το τι σημαίνει και τι σηματοδοτεί για εκείνον και την δημιουργική αλλά απαιτητική εργασία του. Για αυτά που τον εμπνέουν και τον κινητοποιούν. Για τον χώρο του βιβλίου και για την απόλαυση της ανάγνωσης όταν αυτή κατορθώνει να γίνει μια ολιστική εμπειρία.

Τι σημαίνει για εσάς η διάκριση στα Βραβεία ΕΒΓΕ;

Το «διπλό» [Βραβείο και Έπαινος] στα ΕΒΓΕ 2023 είναι ένα νεύμα, θα έλεγα, κατάφασης· κάποιος μας λέει ότι κάτι «κάνουμε καλά». Η αναγνώριση της δουλειάς μας από μία ανεξάρτητη Κριτική Επιτροπή που αποτελείται από ανθρώπους με «μάτι», σίγουρα είναι μεγάλη τιμή και, εννοείται, μας γεμίζει με χαρά! Πολλοί με ρωτούν αν τα δύο ΕΒΓΕ φέρνουν μαζί τους και ευθύνη για την επόμενη μέρα. Τους απαντώ πως όχι απαραίτητα με την έννοια του άγχους ή της «υποχρέωσης» να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας την επόμενη χρονιά, αφού η δουλειά που γίνονταν τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια, γίνεται και θα συνεχίσει να γίνεται με την ίδια συνέπεια, την ίδια αγάπη, το ίδιο «δώσιμο».

Τι σας εμπνέει κάθε φορά για το εκάστοτε εξώφυλλο; Το περιεχόμενο του κειμένου αποτελεί σε κάθε περίπτωση την αφετηρία;

Ναι, πάντα. Ωστόσο, όχι απαραίτητα με έναν προφανή ή παραστατικό τρόπο. Το ζητούμενο είναι ο υπαινιγμός ή, αν θέλετε, η υπογράμμιση κάποιων στοιχείων, σκέψεων ή βαθύτερων μηνυμάτων που θέλει να κοινωνήσει ο συγγραφέας. «Πιάνεσαι» από κάπου για να δώσεις μια υπόσχεση στον υποψήφιο αναγνώστη. Πολλές φορές, μπορεί να του δώσεις και ένα «κλειδί». Σε κάθε περίπτωση, ένα εξώφυλλο είναι επιτυχημένο εάν καταφέρει να συνδεθεί απόλυτα με το έργο που ντύνει, έτσι ώστε να μην μπορεί κάποιος να τα φανταστεί χώρια. Μεγάλος στόχος αυτός.

Έχει σημασία να ξεχωρίζουν τα βιβλία και εμφανισιακά, να υπάρχει ιδιαίτερη ταυτότητα;

Απόλυτα. Η εμπειρία της ανάγνωσης ενός τυπωμένου βιβλίου δεν μπορεί παρά να είναι ολιστική· πέρα από την όραση, εμπλέκει την αφή, την όσφρηση, ακόμα και την ακοή! Πόσες φορές δεν έχουμε αφήσει κάτω ένα βιβλίο γιατί μας δυσκολεύουν τα μικρά γράμματα ή η κακή εκτύπωση ή επειδή μας «ζαλίζει» το στήσιμό του; Και ας μην μπορούμε να προσδιορίσουμε τι είναι αυτό που μας ενοχλεί ή, αντίστοιχα, τι είναι αυτό που μας τέρπει κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, πέρα από το ίδιο το κείμενο. Φανταστείτε το αντίστοιχο ενός όμορφου σώματος ντυμένου με αταίριαστα ρούχα. Δουλειά μας είναι να αναδείξουμε το περιεχόμενο, να του αποδώσουμε αυτά που του πρέπουν και να καταστήσουμε τον δρόμο της επικοινωνίας του με τον αναγνώστη ευκολοδιάβατο, χωρίς εμπόδια. Όσο για την ιδιαίτερη ταυτότητα που αναφέρατε, αυτή ενισχύει ακόμη περισσότερο τη σύνδεση του αναγνώστη με το περιεχόμενο· δημιουργεί μια άυλη ολότητα που εν τέλει προωθεί τη φιλαναγνωσία.

Είναι πιο ισχυρή η εικόνα από το κείμενο;

Η εικόνα είναι πιο άμεση, σου «μιλάει» μέσα σε δευτερόλεπτα, ενώ το κείμενο θέλει τον χρόνο του, κάτι που λείπει από τους περισσότερους από εμάς σήμερα. Δεν θα έλεγα όμως ότι είναι πιο ισχυρή. Σε ό,τι αφορά το Editorial Design, τον σχεδιασμό έντυπων εκδόσεων δηλαδή, θα έλεγα ότι ο σχεδιασμός ενός βιβλίου δεν θα πρέπει ποτέ να «καβαλάει» το κείμενο. Το αντίθετο θα ήταν σαν να βάζεις το βάθρο πάνω από τον αθλητή· και αυτό είναι λάθος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποια είναι η δουλειά μας…

Ποιο είναι το προσωπικό σας κέρδος από την ενασχόλησή σας με τον χώρο του βιβλίου;

Η δουλειά μου είναι μοναχική και συνήθως έχει μια εσωστρέφεια. Δουλεύω κυρίως τη νύχτα που έχει ησυχία και λιγότερους αντιπερισπασμούς. Το προσωπικό μου κέρδος «έρχεται» κάθε φορά που παίρνω στα χέρια μου ένα βιβλίο που έχω σχεδιάσει και το φυλλομετρώ, το χαϊδεύω, το μυρίζω. Όσες ώρες και αν έχω περάσει μαζί του, όσο καλά και αν ξέρω κάθε σελίδα του, πάντοτε υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης και τότε και μόνον τότε μπαίνει στην εξίσωση το μέτρο· και το μέτρο είναι απαραίτητο στοιχείο στη ζωή μας. Μεγάλη υπόθεση να σου το δίνει αυτό η δουλειά σου.

Ποιο είναι το όραμα της Κάπα Εκδοτικής και ποιοι οι επόμενοι στόχοι σας;

Το 2024 συμπληρώνουμε αισίως 10 χρόνια «ζωής»! Το ότι είμαστε ακόμη «εδώ», είναι από μόνο του ένα επίτευγμα. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι νομίζω το ότι δεν έχουμε αποκλίνει από τους πρωταρχικούς μας στόχους· ίσως τους έχουμε εμπλουτίσει. Επιμένουμε… θεατρικά, ωστόσο καταθέτουμε εκδοτικές προτάσεις και σε άλλα πεδία, όπως τα δοκίμια και οι μελέτες, η λογοτεχνία και, φυσικά, η ποίηση. Νά, τώρα ας πούμε ετοιμάζουμε μια νέα ποιητική σειρά που θα ρίχνει «φως» σε νέους, κυρίως, ποιητές, ενώ ετοιμάζουμε και κάποιους συγκεντρωτικούς θεατρικούς τόμους που θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα είναι σημείο αναφοράς τα επόμενα χρόνια. Και όλα αυτά, και άλλα που δεν είναι του παρόντος να ανακοινωθούν, θέλουμε να συνεχίσουμε να τα κάνουμε χωρίς εκπτώσεις παντός είδους.

Τι σας δίνει δύναμη και πίστη στην καθημερινότητα;

Μα, η δυσκολία! Η βάσανος της καθημερινότητας, οι δυσκολίες της δουλειάς, οι αναποδιές, όσο και αν ευκαιριακά μπορεί να σε «ρίχνουν», να σε απογοητεύουν, είναι η κινητήριος δύναμη για να συνεχίζεις. Αν ήταν όλα εύκολα, δεν θα είχε γούστο. Όσο για την πίστη, αυτή χρειάζεται κάποιες, μικρές έστω, δόσεις επιβεβαίωσης για να συνεχίσει να ανθεί· προϋποθέτει μιαν αντικειμενικότητα που μπορούν να σου τη δώσουν μόνον οι «άλλοι». Και η πρόσφατη διάκριση στα ΕΒΓΕ ήταν μια τέτοια επιβεβαίωση που με έκανε να πιστέψω ότι κάτι από όλα αυτά που κάνω ίσως και να «αγγίζουν» κάποιους…