Διονύσης Μακρής / Οι αποχρώσεις της μνήμης
Η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων, συνεχίζοντας μια πορεία ξεχωριστών παραστάσεων, παρουσιάζει στο Θέατρο Προσκήνιο την παράσταση του έργου Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου του Εντουάρ Λουί, το οποίο ανεβαίνει για πρώτη φορά στην χώρα μας σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη. Το έργο αποτελεί μια καταβύθιση στη μνήμη του συγγραφέα με σκοπό να κατανοήσει την ψυχοσύνθεση του πατέρα του και να ερμηνεύσει μέσ από αυτή μια σχέση που τον καθόρισε. Ο ηθοποιός Διονύσης Μακρής μας μίλησε για την ομάδα, τον ιδεολογικό πυρήνα της πορείας της και τη νέα της δουλειά που ήδη κερδίζει τις εντυπώσεις. Για την επιδραστικότατη στη ζωή μας σχέση με τους γονείς μας και τις πολλαπλές πλευρές της. Για τη μνήμη στο θέατρικό γεγονός, αλλά και στην παρούσα πραγματικότητα.
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο έργο; Τι σας συγκινεί σε αυτό;
Ο βασικότερος λόγος ήταν αυτή η πολύ απλή και κρυστάλλινη διάθεση του συγγραφέα να μην κρυφτεί. Να αποκαλύψει και να αποκαλυφθεί. Να μιλήσει προσωπικά κάνοντας λέξεις όλα όσα βίωσε. Προσπαθώντας να κατανοήσει και ίσως συγχωρέσει. Κι όταν κάποιος επιχειρεί να μιλήσει για τόσο λεπτά και πυρηνικά θέματα όπως την οικογένεια, τις σχέσεις με τους γονείς, την αποδοχή ή την απόρριψη που κάποιος πρωτοσυναντάει στη ζωή του, τότε αυτό είναι και εξαιρετικά συγκινητικό γιατί αφορά τον κάθε άνθρωπο. Σε ακουμπάει διαρκώς φέρνοντάς σε αντιμέτωπο με όλα αυτά που κοιμούνται μέσα σου αλλά που είναι εκεί πάντα και συνομιλούν με κάθε σου εκδοχή και συναναστροφή.
Τι νέο μάθατε για τον εαυτό σας μέσα από αυτή τη δουλειά μέχρι στιγμής;
Ότι όταν επισκέπτεσαι κάτι που ‘χεις ζήσει στο παρελθόν, τα όρια του χρόνου θολώνουν. Σαν να μην υπάρχει παρελθόν. Σαν μέσα απ’ την ανάμνηση και ειδικά όταν αυτή σε κατακλύζει, βλέπεις πως το σώμα σου και η συμπεριφορά σου δεν έχουν ξεχάσει τίποτα. Κι είναι όλα εκεί. Και τέλος έμαθα ότι είμαι όλα αυτά που έχω ζήσει αλλά την ίδια στιγμή αν μπορέσω και τα δω, τα ονομάσω, τα κατανοήσω, είμαι κάτι μεγαλύτερο και πέρα από αυτά.
Η σχέση με τους γονείς μας είναι ιδιαίτερα επιδραστική στη ζωή μας. Που τελειώνει η δική τους ευθύνη και που αρχίζει η δική μας;
Η απάντηση αυτή διατρέχει όλη τη ζωή του κάθε ανθρώπου. Δεν ολοκληρώνεται ποτέ πραγματικά και διαρκώς απαντιέται και κάτι νέο κάθε φορά. Κάτι βαθύτερο. Για μένα, η ευθύνη των γονιών αρχίζει και τελειώνει στην πρωταρχική γνώση ότι το παιδί δεν μου ανήκει και άρα του επιτρέπω και του παραχωρώ την υπερπολύτιμη ελευθερία να είναι όπως θέλει αυτό να είναι. Και αντίστοιχα η ευθύνη των παιδιών είναι να δουν τα μοτίβα εκείνα που τα εγκλωβίζουν σε μια τυφλή αναπαραγωγή αυτών που μάθανε κι έτσι να καταφέρουν να τα μετουσιώσουν σε κάτι που είναι επιλογή τους και προϊόν συνειδητής αναζήτησης.
Είναι η σχέση του παιδιού με τον πατέρα μια σχέση άσκησης εξουσίας;
Τις περισσότερες φορές νομίζω είναι. Είναι πιθανό να οδηγηθεί εκεί. Αλλιώς προϋποθέτει μια επίγνωση κυρίως απ’ τον πατέρα ότι δεν είναι πάρα ένας ρόλος, όπως κι αυτός του παιδιού, οπότε και η σχέση να μπορεί να αποφύγει την ανάγκη διαρκώς να αποδείξει κάτι χρησιμοποιώντας ο ένας τον άλλον. Αλλά να είναι ανοιχτή, ελεύθερη και χωρίς προκαταλήψεις. Κοιτώντας πάντα ο ένας τον άλλον αθώα κι όχι πάντα μόνο μέσα απ’ τους ρόλους. Γιατί τότε η ίδια η σχέση αλλά και η ατομική ενηλικίωση και των δύο θα είναι περιορισμένη και ανεπαρκής.
Καθώς, εκ των πραγμάτων, δεν γνωρίζουμε μεγάλο μέρος της ζωής των γονιών μας, μπορούμε να τους γνωρίσουμε πραγματικά σε βάθος;
Όσο γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, αυτό επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα και τους άλλους. Και σίγουρα και τους γονείς μας. Δεν χρειάζεται, νιώθω, μια οριζόντια σχέση με τον χρόνο ώστε να γνωρίσει κάποιος κάποιον, αλλά πιο πολύ μια κάθετη, η οποία οδηγεί απευθείας σε μια κατανόηση του άλλου. Αφού πρώτα έχει ξεκινήσει από μια πολύ λεπτή διαρκή παρατήρηση πρώτα του ίδιου μου του εαυτού και των δικών μου μοτίβων. Στο παρόν μου αλλά και απ’ το παρελθόν μου που έχοντας χαραχτεί μέσα μου, ορίζουν τη συμπεριφορά μου.
Η μνήμη είναι υποκειμενική και ουσιαστικά αμετάδοτη. Ως εκ τούτου, μπορούμε να βασιστούμε σε αυτή;
Η μνήμη πάντα λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό αυτόνομα και με τρόπο υπόγειο. Δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί στις κινήσεις και στις αποφάσεις μας, παρ’ όλο που την ίδια στιγμή επιβάλλει τις συμπεριφορές μας. Μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη και βοηθητική μια μνήμη αρκεί να μη σου επιβάλλει με το περιεχόμενό της διαρκώς το παρόν σου. Να μην επιβάλλεται, δηλαδή, κάτι που έζησες κάποτε, σε αυτό που ζεις τώρα.
Ποιος ο ιδεολογικός πυρήνας της ομάδας σας; Ποιοι οι στόχοι σας;
Ένα κοινό χαρακτηριστικό που ορίζει και υπαγορεύει τις κινήσεις μας είναι κυρίως η ανάγκη μας να μιλήσουμε για πράγματα και καταστάσεις που καίνε. Που αποτελούν για μας επιτακτική ανάγκη να ειπωθεί κάτι γι’ αυτό. Αλλά και πριν από αυτό, να τα επισκεφθούμε εμείς ώστε να καταλάβουμε κάτι περισσότερο και ίσως να μετακινηθούμε και να μετακινήσουμε.
Έτσι και οι στόχοι μας κοιτάνε πάντα προς τα κει που η αναζήτησή μας βαθαίνει διαρκώς, επιχειρώντας να ανακαλύπτει νέες εκδοχές του εαυτού μας και νέους, ακόμα πιο εύστοχους τρόπους να εκφράζουμε αυτές τις εκδοχές.
Στη μετά-covid εποχή στο θέατρο τι παρατηρείτε; Μάθαμε κάτι από τα τόσο ιδιαίτερα χρόνια που προηγήθηκαν; Είστε αισιόδοξος για το μέλλον;
Παρατηρώ μια ακόμη μεγαλύτερη δίψα για έκφραση και μεγαλύτερη συνειδητότητα που συνήθως συνοδεύεται και από μια ευθύνη. Σαν να μην είναι τίποτα δεδομένο πια. Από την επαφή και τη συνάντηση, μέχρι τις χρηματοδοτήσεις και τις μεγάλες παραγωγές.
Ήταν ιδιαίτερα διδακτική περίοδος για όλους μας. Αποκάλυψε πράγματα που κοιμόντουσαν μέσα μας. Στον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Σαν να αποκαλύφθηκε κάτι, ανεξάρτητα με το πώς το αξιοποίησε και πόσο ο καθένας. Αλλά τουλάχιστον τώρα όλοι ξέρουμε κάπως κάτι παραπάνω που πριν αγνοούσαμε.
Είμαι αισιόδοξος και πάντα μέσα μου επικρατεί το φως, παρ’ όλο που και το σκοτάδι έχει έντονη και πολύ συχνή παρουσία.
Τι σας δίνει δύναμη για τη συνέχεια;
Το να τιμώ πιο πολύ απ’ όλα μια ησυχία και μια παρουσία στο τώρα, χωρίς απαραίτητα να κυνηγάω πάντα κάτι. Να αφουγκράζομαι και να μαθαίνω εμένα μέσα στην πολυτέλεια του να μην κάνεις τίποτα. Μακριά από τη φασαρία των αισθήσεων και των εικόνων που κυβερνά και θολώνει τα πάντα.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
υγγραφέας:Εντουάρ Λουί
Μετάφραση:Στέλα Ζουμπουλάκη
Σκηνοθεσία:Χρήστος Θεοδωρίδης
Σκηνικά:Τίνα Τζόκα
Κοστούμια:Τίνα Τζόκα
Μουσική:Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θεοδωρίδης
Φωτισμοί:Τάσος Παλαιορούτας
Χορογραφία:Ξένια Θεμελή
Παίζουν:Γιώργος Κισσανδράκης, Διονύσης (Ντένης) Μακρής
Τιμές Εισιτηρίων:Από 15€
Διάρκεια Παραστάσεων:Από 4 Οκτωβρίου 2023 και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων
Πληροφορίες:Προπώληση: viva.gr και στα ταμεία του Θεάτρου Προσκήνιο (Καπνοκοπτηρίου 8, Αθήνα, τηλ. 21 0825 6838)
Παραστάσεις: Τετάρτη στις 19:00, Πέμπτη στις 20:00, Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 18:00 και 21:00, Κυριακή στις 19:00
Διασκευή:Δραματουργία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου – Χρήστος Θεοδωρίδης
Link Εισιτηρίων:https://www.more.com/theater/theatroproskinio/father/
Πληροφορίες Χώρου:Θέατρο Προσκήνιο, Καπνοκοπτηρίου 8, Αθήνα. Τηλ: 210.8256838. Ε: proskiniotheatre@gmail.com | https://www.theatroproskinio.gr/
Φωτογραφίες:Αναστασία Γιαννάκη