Επουλώνοντας τις πληγές μας / Ένα κείμενο με αφορμή την παράσταση Φιλοκτήτης από τους Elephas Tiliensis
Ο Φιλοκτήτης, ένας άρχοντας πολεμιστής, επιβιώνει μόνος και ξεχασμένος σε ένα έρημο νησί (Λήμνο). Οι σύντροφοί του τον πρόδωσαν ενώ βάδιζαν μαζί προς την Τροία. Τον εγκατέλειψαν, επειδή δεν άντεχαν τις κραυγές από τον πόνο και τη δυσοσμία της πληγής του από το δάγκωμα του ιερού υδρόβιου φιδιού. Μετά από δέκα χρόνια αρρώστιας και απομόνωσης, ο Νεοπτόλεμος (γιος του Αχιλλέα) με τον Οδυσσέα καταφθάνουν στο νησί και προσπαθούν να τον πείσουν να τους ακολουθήσει στην Τροία.
Η προδοσία, η εγκατάλειψη, η μοναξιά…
Η δυναμική αυτής της τραγωδίας του Σοφοκλή έχει να κάνει με το πανανθρώπινο αίσθημα της μοναχικής επιβίωσης στους προσωπικούς μας υφάλους. Πόσες φορές δεν έχουμε νιώσει εγκαταλελειμμένοι και προδομένοι, προσπαθώντας να διαχειριστούμε την οργή μας; Το ερώτημα είναι με ποιόν τρόπο αντιμετωπίζουμε τα τραύματά μας;
Τρεφόμενοι από το θυμό μας μπορεί να επιλέξουμε να κινούμαστε μόνοι. Αναγνωρίζοντας στους γύρω μας μόνο τους εν δυνάμει κακοποιητές μας. Αρνούμενοι να κατανοήσουμε πως οι άνθρωποι δεν εγκαταλείπουν και δεν προδίδουν μονάχα. Χάνοντας την εμπειρία του μοιράσματος.
“Η μοναξιά του ανθρώπου δεν είναι παρά ο φόβος του για τη ζωή”/ Ευγένιος Ο’ Νηλ
Ο μοναχικός δρόμος ενός τραυματισμένου ανθρώπου μπορεί να τροφοδοτεί την -απατηλή- αίγλη της ηρωικής επιβίωσης. Χρησιμοποιώντας τον αμυντικό μηχανισμό της απόσυρσης (σωματικής και ψυχικής) καλύπτουμε την οδύνη μας με τη ναρκισσιστική ψευδαίσθηση ότι “δεν έχω ανάγκη κανέναν, μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου”.
Ο Φιλοκτήτης μας μαθαίνει πως μπορούμε να φροντίσουμε τα τραύματά μας, αγγίζοντας τα κομμάτια του παρελθόντος που τόσο μας πληγώνουν. Με αφετηρία το χτίσιμο μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τον νεαρό Νεοπτόλεμο. Περνώντας από μια διαδρομή συγκρούσεων, απογοητεύσεων και απόγνωσης, κατάφεραν να αισθανθεί ο ένας τις ανάγκες του άλλου. Να μην μείνουν στις παγιωμένες θέσεις τους.
Συνοδευόμενοι από το συναίσθημα της ανακούφισης που προσέφερε η αγκαλιά των ηρώων στο τέλος της παράστασης, διαπιστώνουμε πόσο βοηθητικό είναι να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των επιλογών μας. Συν-κινούμενοι από τη δυνατότητα μετα-κίνησης των ηρώων κατανοούμε τη σημασία του να αποκτούμε καινούριες θέσεις. Αφήνοντας στην άκρη την εγκλωβιστική στάση του “οι άλλοι φταίνε για τα δεινά μου”.
Γράφει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Αγγελική Κουτελιά