Σωτήρης Κάσσος / Requiem για έναν Πολεμιστή
“Ένα έργο για τις μάχες που δίνουμε όλοι καθημερινά. Για όλα τα κατώφλια που θα διαβούμε-εκούσια κι ακούσια, αφήνοντας πίσω κομμάτια μας ενέχυρα για κάτι καλύτερο, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Για την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Αυτή την ιδεατή που υπάρχει μέσα μας. Γι’ αυτά μιλά ο Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος στο ολοκαίνουριο έργο του REQUIEM για έναν Πολεμιστή. Πρόκειται για μια συμβολική μουσικοχορευτική παράσταση, σε σύνθεση δική του, χορογραφία της Μαρίας Παντελάκη και σκηνοθετική επιμέλεια του Παναγιώτη Μπιζούτη.”
Ο Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος μας μίλησε για την αφετηρία του έργου του, την πορεία και τις διαδρομές που ακολούθησε, την παρουσίασή του στο Θέατρο Παραμυθίας.
Τι κινητοποίησε την σύλληψη και την σύνθεση του έργου σας;
Το πιο ισχυρό κίνητρο έμπνευσης είναι το βιωματικό. Έζησα δύσκολες, αλλά και όμορφες εμπειρίες στην θητεία μου ως δόκιμος αξιωματικός και αυτές λειτούργησαν καταλυτικά για την κατανόηση της φιλοσοφίας του πολεμιστή. Το αρχέτυπο αυτό ενέχει μια τραγικότητα. Εκείνη την περίοδο, λοιπόν, η σκέψη μου ήταν συνεχώς στο αρχέτυπο αυτό, καθώς επιχειρούσα να δω πώς η θεωρεία γίνεται πράξη. Ποια είναι η ψυχολογία των ανθρώπων αυτών, ποια η αίσθηση καθήκοντος και ποια η στάση απέναντι στο επέκεινα. Ακόμη και πώς εγώ θ’ ακολουθούσα και θα έπραττα σε αυτό το σύστημα. Το πιο συγκινητικό κομμάτι, πρέπει να πω πως είναι το προσωπικό και ψυχικό δέσιμο με τους ανθρώπους με του οποίους περάσαμε τις δυσκολίες του συστήματος αυτού. Υπάρχει ένας απίστευτος σεβασμός, καθώς και η άμεση καλλιέργεια της εμπιστοσύνης. Έχοντας όλες αυτές τις ιδέες στο μυαλό μου, ήταν φυσική η σύλληψη ενός τέτοιου έργου όταν μου έγινε η πρόταση από το σώμα της Στρατιωτικής Μουσικής της Λήμνου, να συνθέσω ένα έργο για την μπάντα τους. Έκανα χρήση συγχρόνων τεχνικών σύνθεσης, οι οποίες στηρίζονται στην αφηγηματική δράση της μουσικής και ουσιαστικά έγραψα μια ιστορία η οποία λέγεται με την γλώσσα του ήχου.
Πως δουλέψατε για να γίνει ολοκληρωμένη παράσταση;
Πιστεύω στην σύμπραξη των παραστατικών τεχνών με την μουσική και ιδιαίτερα με τον χορό. Εάν θέλετε, είναι η εμπιστοσύνη στην ιδέα του αρχαίου θεάτρου ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Ξεκίνησε έτσι μια συνεργασία με τον νέο σκηνοθέτη Παναγιώτη Μπιζούτη, με τον οποίο ήδη επεξεργαζόμαστε μια άλλη ιδέα για μπαλέτο, ο οποίος έχει μια φρέσκια ματιά πάνω στην αφαιρετική σκηνοθεσία, κάτι που ως υπέρμαχος του μινιμαλισμού και της λακωνικότητας και εγώ λατρεύω. Ασφαλώς υπήρχε η ανάγκη της χορογραφίας, την οποία κάλυψε η Μαρία Παντελάκη. Εξαιρετική συνεργάτης και επαγγελματίας, ανέλαβε το δύσκολο έργο να εκφράσει μέσω της κινησιολογίας την μυθοπλασία την οποία περιγραφικά έδινε η μουσική σύνθεση. Από την ομάδα της επέλεξε τις Καστελιώτη Έλενα-Δανάη και Κωνσταντέλλου Βασιλική, αμφότερες πρόθυμες και δυναμικές ερμηνεύτριες!
Πήραμε λοιπόν την παρτιτούρα, η οποία είχε όλα τα αφηγηματικά στοιχεία ήδη που απαιτούνταν για να δημιουργηθεί το λεγόμενο Character arc, η πλοκή και το ύφος και εργαστήκαμε και οι τρείς για να αποδοθεί πλέον συνολικά. Παράλληλα εργαστήκαμε με ένα εκ των κουαρτέτων των Jerax ensembles το οποίο απαρτίζεται από τους Ηλίας Γυφτονικολό, Κωνσταντίνα Μπάλλα, Ιζαμπέλα Ελένη Χατζηιωάννου και Μυρτώ Ξηρουχάκη. Μέσα από μια σειρά υπέροχες πρόβες, γεμάτες από την ατμόσφαιρα που γεννούσαν οι ήχοι των εγχόρδων, αναδείξαμε όλες τις συναισθηματικές δυνατότητες των οργάνων και της παρτιτούρας.
Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν ένα πολεμιστή;
Υπάρχει μια πανανθρώπινη παράδοση που πραγματεύεται την εσωτερική πάλη του πολεμιστή, ο οποίος μάχεται για μια ιδέα που είναι ενάντια στον ίδιο τον πόλεμο. Είναι η Ελευθερία και ο Πολιτισμός. Χαρακτηριστικό είναι πως στην αρχαιότητα ένας δούλος, ο οποίος συμμετείχε εθελοντικά σε μια μάχη, κέρδιζε την ελευθερία του και γινόταν μάλιστα πολίτης. Ένα γνωστό παράδειγμα είναι ο Αισχύλος. Αυτή η αρχή όμως έχει ισχύ σε κάθε άνθρωπο, καθ’ όλη την ζωή του. Όλοι μας είμαστε πολεμιστές. Άλλοι καλοί, άλλοι όχι τόσο. Το κοινό γνώρισμα των καθημερινών πολεμιστών είναι το αίσθημα του καθήκοντος απέναντι στο πρέπον. Η αυτοπειθαρχία απέναντι στην επιλογή του σωστού και του λάθους, ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάποιος να την επιβάλει. Αυτό είναι που μας βελτιώνει ως όντα και ως πολιτισμό συνολικά. Η κατάκτηση των αριστοτέλειων αρετών δηλαδή. Πράξε αυτό που πρέπει, ανεξάρτητα εάν σου αρέσει ή όχι, ανεξάρτητα εάν θα υπάρξει ποινή ή όχι. Και εάν υπάρξει; Δέξου την. Έκανες αυτό που έπρεπε. Στο τέλος εσύ κερδίζεις, η ανθρωπότητα κερδίζει.
Τι κρίνει το αν θα χάσουμε ή θα κερδίσουμε μια μάχη;
Το εάν θα λάβουμε εμπειρία ή όχι. Καμία μάχη δεν είναι χαμένη, για μένα, εάν κερδίζουμε την εμπειρία του λάθους. Με τα λάθη μαθαίνουμε. Η ανθρωπότητα ως σύνολο κάνει λάθη. Έχουμε κάνει ήδη πολλά λάθη. Θα μάθουμε από αυτά;
Παίζει ρόλο το αποτέλεσμα ή η αξία βρίσκεται στην μάχη;
Η αξία βρίσκεται στον καθένα από εμάς. Είναι η ικανότητά μας ή η έλλειψη αυτής να κατανοήσουμε και να συνταχθούμε με τον άξονα των αρετών. Από αυτό κρίνεται και το αποτέλεσμα. Ο πολεμιστής στο έργο μας έρχεται από τον πλατωνικό μύθο του Ηρός. Όταν προσπαθεί να προσεγγίσει τον Άγγελο-Ήλιο, την ανώτερη ιδέα δηλαδή, μέσω των πολεμικών κινήσεων που γνωρίζει αποτυγχάνει. Έχει χαθεί όμως η μάχη; Ή θα τα καταφέρει αφήνοντας πίσω αυτά που ήξερε και δοκιμάζοντας ένα νέο τρόπο; Πρέπει να προσαρμοζόμαστε, να είμαστε καλοί μαθητές και να αναθεωρούμε συχνά τις πράξεις μας, με άξονα το πρέπον.
Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από αυτή την δουλειά;
Πρωτίστως οι νοητικές διεργασίες και το πνευματικό έργο στο οποίο μπήκα για να προσεγγίσω αυτό το λεπτό ζήτημα. Όμως αυτό το κέρδος επισκιάζεται από την ικανοποίηση που προκύπτει από το να εργάζεται κάποιος για να δώσει εργασία και ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους. Αυτό που με κινεί καθημερινά είναι το ότι μπορώ μέσω της δικής μου εργασίας να βοηθώ στο να δημιουργούνται κατάλληλες και σωστές ευκαιρίες εργασίας για καλλιτέχνες εντός των συνόρων. Αυτό είναι και το όραμα των Jerax. Πιστεύουμε πως αξίζει να επενδύσουμε στον πολιτισμό και ώστε να γίνει δυναμικό και εξαγόμενο προϊόν στην Ευρώπη και διεθνώς. Αξίζει στην Ελλάδα να έχει πρωτοποριακές εργασίες, οι οποίες θα συναγωνίζονται σε διεθνές επίπεδο άλλες. Για αυτό χρειάζεται να εργαστούμε όλοι μαζί, καλλιτέχνες και κοινό. Η στήριξη σε τέτοια δράση, αποτελεί επένδυση για το μέλλον, γι’ αυτό είμαστε ευγνώμονες για την συνδρομή του κοινού και την δική σας!
Εκτελεί το Κουαρτέτο εγχόρδων Jerax:
Ηλίας Γυφτονικολός: Βιολί
Κωνσταντίνα Μπάλλα: Βιολί
Ιζαμπέλα Ελένη Χατζηιωάννου: Βιόλα
Μυρτώ Ξηρουχάκη: Τσέλο
Σύνθεση: Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος
Χορογραφία: Μαρία Παντελάκη
Σκηνοθετική επιμέλεια: Παναγιώτης Μπιζούτης
Με την υποστήριξη της Χ.Ο.Ν (Χορωδία και Ορχήστρα Νέων)
Πού: Θέατρο Παραμυθίας, Παραμυθίας 27, Κεραμεικός, τηλ.: 210 3457904
Πότε: 2, 9 και 16 Δεκεμβρίου
Έναρξη: 20:30
Είσοδος: 10 € και 8 € (μειωμένο)