Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες από τις Εκδόσεις Ψυχογιός
Μετάφραση -Μαρία Παλαιολόγου
” Ως απόδειξη της αγάπης μου, σου στέλνω τα δάκρυά μου ”
Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ο συγγραφέας που επηρέασε και διαμόρφωσε πολλές γενιές αναγνωστών επανέρχεται από τις Εκδόσεις Ψυχογιός με τη νέα επιτυχημένη μεταφραστική ματιά της Μαρίας Παλαιολόγου να δημιουργήσει και πάλι δυνατά συναισθήματα με το μοναδικό τρόπο που μόνο εκείνος έχει καταφέρει.
Ο ”μαγικός ρεαλισμός” που αναπτύχθηκε κατά τις δεκαετίες 1960-70 και επιδίωξε να αναδείξει το μη πραγματικό ή αλλόκοτο ως κάτι καθημερινό και κοινό, βρήκε τον ιδανικότερο εκφραστή του στη γραφή του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ο οποίος με ποιητικό τρόπο κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει τη στιγμή, να διαστείλει το χρόνο,να συμφιλιώσει το θάνατο με τη ζωή και να διατρανώσει τον έρωτα ως την πιο τρομακτική αλλά κυρίαρχη δύναμη στον ανθρώπινο βίο. Η ”αρχαία τραγωδία” αναδύεται μέσα από την Λατινοαμερικάνικη ονειρική ατμόσφαιρα όπου τα πάθη και το ανέφικτο γίνονται απτά, οικεία, φυσικά.
Στο Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου ένας γάμος γίνεται αιτία θανάτου.Ο Μπαγιάρδο Σαν Ρομάν δέσμιος των προκαταλήψεων υποχρεώνει τη νεαρή σύζυγο του Άνχελα Βικάριο να επιστρέψει στο πατρικό της σπίτι όταν διαπιστώνει ότι δεν διατηρεί την αγνότητά της. Τα δύο αδέλφια της, αφού την υποχρεώνουν να αποκαλύψει το όνομα του εραστή της, αποφασίζουν να εκδικηθούν και να τιμωρήσουν τον ”ένοχο”. Ο φόνος είναι ο μόνος τρόπος αποκατάστασης της ηθικής τάξης και δε θα μπορέσει να τον σταματήσει κανείς.
Είκοσι επτά χρόνια αργότερα ένας άντρας θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει και να κατανοήσει τους λόγους του φονικού, αλλά και να δώσει απαντήσεις για την αποτρόπαιη πράξη. Ο συγγραφέας στο ιδιότυπο αστυνομικό του μυθιστόρημα, ανατρέποντας την καθιερωμένη λογοτεχνική τάξη, ξεκινά με την αποκάλυψη του εγκλήματος γιατί όπως ο ίδιος επισημαίνει ”ο κόσμος ξεκουράζεται από την ίντριγκα και μπορεί να αφοσιωθεί στην ανάγνωση αυτού που συνέβη με ηρεμία”.
Παρά το ότι από την εισαγωγική φράση του βιβλίου γνωστοποιεί το έγκλημα, το ενδιαφέρον του αναγνώστη παραμένει αμείωτο και το κείμενο γίνεται εθιστικό μέχρι την τελευταία λέξη του μαγικού παραμυθά.
Ο συγγραφέας εμπνευσμένος από ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στην Κολομβία, ξεκινά την αφήγηση φωτίζοντας το πρόσωπο του θύματος -του Σαντιάγο Νασάρ -την επομένη μέρα του γάμου του Μπαγιάρδο Σαν Ρομάν με τηνΆνχελα Βικάριο κατά την οποία γίνεται το φονικό. Πολλά χρόνια αργότερα τα πρόσωπα που γνώριζαν, έδρασαν ή παθητικά παρακολούθησαν την εξέλιξη του δράματος αποκαλύπτουν ή αποκρύπτουν καίριες λεπτομέρειες που συνδέονται με την τραγωδία. Οι πρωταγωνιστές ενεργούν υπακούοντας στη μοίρα και στις πεποιθήσεις που έχουν πλάσει και υφάνει τον ψυχισμό τους. Ακολουθούν τις επιταγές των κινήτρων του βαθύτερου σκοτεινού ”εγώ” τους. Παρά τις προσπάθειες να ειδοποιηθεί ο μελλοθάνατος και την κορύφωση της αγωνίας του αναγνώστη, το ζητούμενο δεν πραγματοποιείται. Ο περίγυρος δεν επεμβαίνει δυναμικά, αποφεύγει την ανάμειξη και παραμένει θεατής. Ο θάνατος αυτός όμως καταδικάζει όλους τους εμπλεκόμενους, καθορίζει την τύχη τους και μαζί με τα σωθικά του Σαντιάγο Νασάρ, βγαίνουν στην επιφάνεια τα κίνητρα και οι βαθύτερες προθέσεις όλων των προσώπων. Η αλήθεια είναι πάντα το ζητούμενο που καταφέρνει όμως να ξεγλιστρά και να περιπλέκει τα γεγονότα καθώς σταδιακά αποκαλύπτεται.
Η Άνχελα Βικάριο όπως οι περισσότερες ηρωίδες του Μάρκες παραδίνεται σ΄έναν έρωτα βασανιστικό και άγριο που κατατρώει τη σκέψη της και φθείρει το σώμα της, δίνει όμως αξία και νόημα στη μνήμη, στις στιγμές, στα βλέμματα και στην κάθε μέρα της που γεννά εκ νέου την ελπίδα. Η ασθμαίνουσα αφήγηση επιτυγχάνει να διαπεράσει την ένταση των αισθήσεων στην ψυχή του αναγνώστη, να τον εισάγει στον κόσμο του συγγραφέα- ένα κόσμο του ρεαλισμού και του ονείρου.