Γιάννης Καλαβριανός / Η δημιουργία της συγκίνησης
Αυτήν την περίοδο, στις Κρηνίδες, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων, διεξάγεται το 2ο Διεθνές Εργαστήρι Αρχαίου Δράματος. Καλλιτέχνες, σπουδαστές και θεατές βρίσκονται μαζί για να μοιραστούν ανοιχτά ολόκληρη την διαδικασία παραγωγής μιας παράστασης, από τις πρόβες μέχρι την παρουσίασή της. Στο φετινό πρόγραμμα των παραστάσεων που θα παρουσιαστούν συμπεριλαμβάνεται και το έργο Βελλεροφόντης του Γιάννη Καλαβριανού. Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης, μετά το εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο Γρανάδα ασχολείται με τον μύθο του Βελλεροφόντη που εγκατέλειψε την γενέτειρα του, την Κόρινθο για να γνωρίσει την ζωή, να διαμορφώσει την προσωπική του ηθική, να παλέψει για την πίστη του και τελικά να διαπράξει την ύβρη της καταστρατήγησης του “άριστου” μέτρου. Με υλικό από τις σχετικές τραγωδίες του Ευριπίδη και κείμενα που αφορούν στον μύθο, ο Γιάννης Καλαβριανός συνθέτει ένα νέο κείμενο για τις μικρές και μεγάλες μάχες της ζωής. Μιλήσαμε μαζί του για την παράσταση του Βελλεροφόντη που αυτή την στιγμή βρίσκεται εν τη γενέσει, την Γρανάδα που πρόκειται να παρουσιαστεί ξανά τον ερχόμενο χειμώνα, την συγγραφή, το θέατρο, τους ανθρώπους.
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε στο Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος με τον Βελλεροφόντη; Τι σας γοητεύει στην ιστορία του;
Όταν μου προτάθηκε να συμμετάσχω με μια ομάδα ηθοποιών στο Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, σκέφθηκα κατευθείαν εκείνα τα κείμενα που δεν έχουν την τύχη να παρουσιάζονται συχνά. Ξαναδιαβάζοντας, έπεσα πάνω στα σπαράγματα του Ευριπίδη. Από τα έργα του, που δεν σώζονται ολόκληρα, δύο, σχετίζονται με τη ζωή του μυθικού ήρωα Βελλεροφόντη. Το ομώνυμο και η Σθενέβοια. Αποφάσισα λοιπόν, μια και οι σωζόμενοι στίχοι ήταν ελάχιστοι για να παρουσιασθούν αυτοτελείς, να φτιαχτεί μία παράσταση που να μας συστήνει και να διατρέχει τη ζωή του Βελλεροφόντη, χρησιμοποιώντας το υλικό που μπορούσα να εντοπίσω από όσο το δυνατόν περισσότερες πηγές.
Πως συνθέσατε το κείμενο της παράστασης;
Στο κείμενο της παράστασης έχουν χρησιμοποιηθεί στίχοι από τα σπαράγματα των δύο τραγωδιών που προανέφερα καθώς και υλικό από την Ιλιάδα και ειδικότερα τη Ραψωδία Ζ’, τη Θεογονία του Ησίοδου, τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, για τις ομοιότητες Φαίδρας-Σθενέβοιας, το Ελλάδος περιήγισης του Παυσανία, αποσπάσματα από τον Πίνδαρο και τις μελέτες των Πιερ Γκριμάλ (Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής Μυθολογίας), Καρλ Κερένυι (Η Μυθολογία των Ελλήνων) και Ερικα Σιμόν (Οι Θεοί των Αρχαίων Ελλήνων).
Η μοίρα καθοδηγεί την πορεία μας ή οι προσωπικές επιλογές;
Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο. Το προϋποθέτει και το εμπεριέχει.
Όσοι χάνουν το μέτρο και κάνουν κατάχρηση της δύναμής τους είναι καταδικασμένοι στην πτώση και την συνειδητοποίηση της ματαιότητας;
Εξαρτάται από το πώς εννοούμε το χάσιμο του μέτρου. Με μία έννοια, το μέτρο χάνεται και από εκείνους που δοκιμάζουν και μεταθέτουν καθημερινά τα μέχρι στιγμής γνωστά όρια της ανθρώπινης αντοχής, ικανότητας ή διάνοιας. Και ευτυχώς για όλους μας που υπάρχουν και τέτοιες περιπτώσεις.
Τι κινητοποιεί την συγγραφική διαδικασία; Ένα έργο είναι προϊόν έμπνευσης ή πειθαρχίας;
Ένα έργο είναι προϊόν συγκίνησης. Η πειθαρχία έχει να κάνει με το πώς οργανώνει κανείς τον χρόνο του. Δεν γεννήθηκαν ποτέ αριστουργήματα από πειθαρχημένους στρατούς.
Γιατί αγαπήθηκε και συγκίνησε τόσο πολύ το έργο σας (και η παράσταση) Γρανάδα τον χειμώνα που μας πέρασε;
Καταρχάς σας ευχαριστώ πολύ για την παρατήρηση. Η Γρανάδα αγαπήθηκε πολύ, αρχικά από όλους τους συντελεστές της. Βέβαια, αυτό δεν είναι προϋπόθεση και σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται καμία απήχηση. Στη δική μας περίπτωση, η αγάπη πολλαπλασιάστηκε από τους θεατές και μας επιστράφηκε. Το πανανθρώπινο ζήτημα της απώλειας, ήταν σίγουρα το αρχικό ερέθισμα. Θέλω να πιστεύω πως ο τρόπος προσέγγισης και απόδοσης, έκαναν τη Γρανάδα ιδιαιτέρως αγαπητή, πράγμα που θα οδηγήσει στην επανάληψή της και την επόμενη χρονιά.
Τι είναι το πιο ισχυρό και σημαντικό στην ζωή; Οι άνθρωποι, η πίστη ή η απώλεια;
Πώς γίνεται να υπάρξουν πίστη και απώλεια χωρίς τους ανθρώπους; Από τον άνθρωπο ξεκινούν όλα.
Σε τι πιστεύετε; Τι σας δίνει δύναμη; Χαρά;
Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω στην με κόπους και επιμονή διατήρηση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Που γεννά τα πάντα και πολλαπλασιάζει τα πάντα.
Ποια είναι επαναστατική πράξη στην εποχή μας;
Η εμπιστοσύνη.
«Βελλεροφόντης
[παλεύοντας με τα τέρατα]»
Γιάννης Καλαβριανός
Στο εργαστήριο θα επιχειρηθεί μία πρώτη προσέγγιση στον σχετικά άγνωστο μύθο του σημαντικότερου ήρωα της μυθολογίας, πριν τον Ηρακλή. Η ιστορία του εγγονού του πονηρού Σίσυφου, του Βελλεροφόντη, που έγινε κατά λάθος δολοφόνος του αδελφού του, άλλαξε όνομα, εγκατέλειψε τη γενέτειρά του την Κόρινθο και άρχισε μία αναμέτρηση με τη ζωή και τα θηρία της, ανθρώπινα και μυθικά, είναι η ιστορία όλων εκείνων που αποφάσισαν να τα βάλουν με τη Μοίρα και τους Θεούς. Που δάμασαν Πήγασους, σκότωσαν Χίμαιρες, δοξάστηκαν, θέλησαν να ανέβουν στον ουρανό, έχασαν το μέτρο και το δίκιο τους, καταβαραθρώθηκαν και κατέληξαν να περιπλανιούνται στους κάμπους της ζωής.
Χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από τις χαμένες, μερικώς σωζόμενες τραγωδίες του Ευριπίδη, «Σθενέβοια» και «Βελλεροφόντης» και υλικό από τις πολλαπλές αναφορές στον μύθο, από την Ιλιάδα, μέχρι τον Ησίοδο, τον Πίνδαρο, τον Παυσανία και τον Στράβωνα. Συμμετέχουν 7 εκτελεστές, ηθοποιοί, χορευτές και μουσικοί.
Κείμενο & Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος
Μουσική: Διαμαντής Αδαμαντίδης
Ερμηνεύουν: Διαμαντής Αδαμαντιδης, Δέσποινα Γιαννοπούλου, Γιώργος Γλάστρας, Αλεξία Μπεζίκη, Γιώργος Κοτσιφάκης, Χρήστος Παπαδόπουλος, Στέφη Πουλοπούλου.
2ο Διεθνές Εργαστήρι Αρχαίου Δράματος στις Κρηνίδες
Το Εργαστήρι – Camp Εντατικής Προετοιμασίας διαρκεί από 1η έως 20 Αυγούστου
Βελλερεφόντης – παλεύοντας με τα τέρατα | Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων | 20 Αυγούστου